ایا خوردن مشروب غسل دارد

نه، خوردن مشروب به تنهایی باعث نمی شود که غسل جنابت بر آدم واجب شود. غسل جنابت شرایط خاص خودش را دارد که با نوشیدن مشروبات الکلی ربطی پیدا نمی کند. اما این به معنی بی اهمیت بودن موضوع نیست، چون مشروب از نظر شرعی نجس است و احکام دیگری مثل لزوم تطهیر و تاثیر بر قبولی نماز تا چهل روز را دارد.

گاهی اوقات وقتی صحبت از خوردن مشروب و احکام شرعی اش میشه، یک عالمه سوال توی ذهن آدم ردیف میشه. یکی از مهم ترین و پرتکرارترین این سوال ها اینه که آیا با خوردن مشروب، غسل هم واجب میشه؟ خیلی ها فکر می کنن هر گناه بزرگی که انجام بشه، آدم باید غسل کنه، اما اینطور نیست. قضیه مشروب یه مقدار ریزه کاری داره که باید بدونیم تا دچار اشتباه نشیم و عباداتمون رو درست انجام بدیم. اینجا می خوایم حسابی گپ بزنیم و همه این ریزه کاری ها رو شفاف کنیم تا دیگه هیچ ابهامی نمونه.

اصل ماجرا: آیا خوردن مشروب باعث غسل جنابت میشه؟

بگذارید همین اول کار آب پاکی رو بریزیم روی دستتون: نه، خوردن مشروب الکلی، به خودی خود و بدون هیچ اتفاق دیگه ای، غسل جنابت رو واجب نمی کنه. شاید بعضی ها فکر کنن چون این گناه بزرگیه، پس حتماً باید غسل جنابت هم به دنبالش بیاد، ولی این یه برداشت اشتباهه.

برای اینکه غسل جنابت واجب بشه، باید یکی از دو حالت اصلی پیش بیاد: یا رابطه زناشویی اتفاق افتاده باشه، یا منی از بدن خارج بشه. این دو تا شرط، موجبات اصلی جنابت هستن. حالا شما فکر کنید، وقتی کسی مشروب می خوره، نه رابطه ای برقرار شده و نه منی خارج میشه. پس به همین سادگی، غسل جنابت هم واجب نمیشه. دلیل شرعی این حکم هم دقیقاً همینه که موجبات غسل جنابت که در فقه مشخص شده، با صرف نوشیدن مشروب محقق نمیشه.

مهم اینه که ما بین احکام مختلف شرعی تفاوت قائل بشیم. هرچند خوردن مشروب یک گناه کبیره و بزرگه و نجاست به دنبال داره، اما باعث جنابت و وجوب غسل جنابت نمیشه. این نکته کلیدیه که خیلی ها ممکنه در موردش اشتباه کنن و سردرگم بشن.

نجاست مشروب و چی کار باید کرد؟

خب، تا اینجا فهمیدیم که مشروب غسل جنابت نداره. اما این تمام ماجرا نیست. یه بحث خیلی مهم تر دیگه هست که اتفاقاً خیلی ها ازش غافل میشن و اون هم قضیه نجاست مشروبه. بله، درسته، مشروبات الکلی مسکر، از نظر شرعی نجس محسوب میشن. این یعنی چی؟ یعنی هر چیزی که باهاش تماس پیدا کنه، نجس میشه و باید تطهیر بشه.

چرا مشروب نجس حساب میشه؟

از دیدگاه فقه شیعه، هر مایعی که باعث مستی بشه و در زبان دین بهش خمر یا شراب میگن، نجس ذاتیه. این نجاست فرقی نمی کنه که شراب باشه، آبجو باشه یا هر نوع الکل دیگه ای که آدم رو مست می کنه. دلیل این حکم هم روایات متعددی از ائمه معصومین (ع) و آیات قرآن کریمه که به شدت از مصرف این مواد نهی کرده و اون ها رو رجس (پلیدی) دونسته. پس این نجاست یک حکم تعبدیه و ما باید بهش عمل کنیم.

اگه بدنم یا لباسم به مشروب خورد چی؟

حالا تصور کنید، خدای نکرده، کسی مشروب خورده و دهانش یا دستش با مشروب تماس پیدا کرده، یا حتی مقداری از اون روی لباسش ریخته. اینجا دیگه بحث غسل نیست، بحث تطهیر پیش میاد. تطهیر یعنی پاک کردن نجاست. برای پاک کردن مشروب، معمولاً باید با آب شستشو داد.

• دهان: اگه کسی مشروب خورده باشه، داخل دهانش نجس میشه. برای پاک شدنش کافیه چند بار دهان رو با آب بشوره و بیرون بریزه، جوری که مطمئن بشه دیگه اثری از نجاست نمونده.
• بدن: اگه دست یا قسمت دیگه ای از بدن با مشروب تماس پیدا کرده، باید اون قسمت رو با آب بشوره. اگر یک بار شستن با آب کر یا جاری کافی باشه، با آب قلیل (آب لوله کشی معمولی) باید دو بار شسته بشه.
• لباس: لباس یا هرچیزی که نجس شده، باید با آب شسته بشه تا پاک بشه. معمولاً برای لباس هم دو بار شستشو با آب قلیل لازمه.

حالا اینجا یه نکته خیلی مهمه: باید حسابی حواستون باشه که با بدن یا لباس نجس، نمی شه نماز خوند یا هیچ عبادت دیگه ای که نیاز به طهارت داره انجام داد. یعنی اگه جایی از بدنتون یا لباستون نجس باشه، قبل از نماز باید حتماً اون رو پاک کنید. این موضوع رو خیلی جدی بگیرید، چون نماز با نجاست باطله. پس دیدید، با اینکه غسل واجب نمیشه، اما قضیه نجاست خودش یه دردسر دیگه داره که باید بهش رسیدگی کرد.

خیلی مهمه که یادمون باشه: غسل یک عبادت خاصه که شرایط خودش رو داره (مثل غسل جنابت یا حیض). اما تطهیر یعنی پاک کردن نجاست از بدن یا لباس. این دو تا با هم فرق دارن و نباید جای هم استفاده بشن.

نماز و عبادت بعد از مشروب خوردن چه حکمی داره؟

تا اینجا گفتیم که مشروب غسل جنابت نداره و نجس هم هست. اما قضیه به همین جا ختم نمیشه. گناه بزرگی مثل مشروب خوردن، اثرات دیگه ای هم روی اعمال عبادی آدم می ذاره، مخصوصاً روی نماز که ستون دینه.

قضیه چهل روز نماز نخوندن یا مقبول نبودن چیه؟

شاید شنیده باشید که میگن نماز کسی که مشروب خورده تا چهل روز قبول نمیشه. این جمله ممکنه باعث سوءتفاهم بشه و بعضی ها فکر کنن که تا چهل روز نباید نماز بخونن. نه، اینطور نیست! نماز هیچ وقت ساقط نمیشه و همیشه واجبه.

منظور از مقبول نبودن اینه که نماز از جهت ثواب و قرب الهی، تا چهل روز بعد از نوشیدن مشروب، اون ارزش و نورانیت همیشگی رو نداره و اثر معنوی اش کم میشه. یعنی ممکنه ثواب کامل بهش نرسه یا آدم اون حس روحانیت لازم رو از نماز نگیره. اما این به هیچ وجه به این معنی نیست که نباید نماز بخونید. اتفاقاً برعکس، باید نمازها رو به وقت و با توجه به جا آورد تا هم تکلیف شرعی رو انجام بدید و هم با توبه و استغفار، راهی برای جبران گناه باز کنید.

پس تاکید می کنیم: بعد از خوردن مشروب، نماز همچنان واجبه و باید خونده بشه. اگرم جایی از بدن یا لباستون نجس شده بود، باید اول تطهیرش کنید و بعد با بدن و لباس پاک نماز بخونید. به تعویق انداختن نماز به بهانه مقبول نبودن یا هر بهانه دیگه، خودش گناه بزرگیه.

توبه و جبران:

خوردن مشروب از گناهان کبیره محسوب میشه. گناه کبیره یعنی گناهی که وعده عذاب الهی برای اون داده شده و آثار بسیار بدی روی روح و روان و زندگی آدم می ذاره. بهترین راه برای جبران این گناه، توبه واقعی و استغفاره.

توبه واقعی یعنی چی؟ یعنی پشیمونی قلبی از گناهی که انجام شده، تصمیم قاطع برای تکرار نکردن اون، و اگه حقی از کسی ضایع شده، جبران اون حق. برای گناهی مثل مشروب خوردن که حق الناس نیست، پشیمانی و ترک اون و استغفار از خداوند کافیه. بعد از توبه، درهای رحمت الهی بازه و خدا بسیار توبه پذیر و مهربونه.

در مورد سایر عبادات هم، حکم مشابهه. مثلاً روزه کسی که مشروب خورده، اگه قبل از اذان صبح خورده باشه، ممکنه باطل باشه (بسته به نظر مرجع) یا اگه در حال مستی روزه بگیره، روزه اش صحیح نیست. اما در کل، انجام عبادات بعد از مشروب خوردن، با رعایت احکام طهارت و همراه با توبه، وظیفه هر مسلمانه.

نظر مراجع تقلید درباره این موضوع چیه؟

برای اینکه مطمئن بشیم و از صحت احکام خیالمون راحت باشه، همیشه بهترین کار اینه که به نظر مرجع تقلید خودمون رجوع کنیم. البته خوشبختانه در مورد عدم وجوب غسل جنابت برای خوردن مشروب و نجاست اون، نظر غالب مراجع یکسانه. در ادامه به صورت خلاصه به نظر چند تن از مراجع بزرگوار اشاره می کنیم:

آیةالله العظمی مکارم شیرازی چی میگن؟

ایشان هم مثل سایر مراجع، معتقدند که خوردن مشروبات الکلی باعث غسل جنابت نمیشه. اما تاکید دارن که مشروبات الکلی (مسکر) ذاتاً نجس هستن و هرچیزی که باهاش تماس پیدا کنه، نجس میشه و باید تطهیر بشه. در مورد نماز، ایشان هم میفرمایند که طبق روایات، نماز شراب خوار تا چهل روز مقبول (از نظر ثواب) نیست، اما ساقط نمیشه و باید حتماً به جا آورده بشه.

آیةالله العظمی خامنه ای چی میگن؟

دفتر مقام معظم رهبری هم پاسخ های روشنی در این خصوص ارائه داده. از دیدگاه ایشان، نوشیدن مسکر به تنهایی موجب جنابت نمیشود و غسل جنابت واجب نمیشود. اما تاکید دارند که خود مشروبات الکلی (مسکر) نجس هستند و هرچه با آنها تماس پیدا کند، نجس می شود و باید با آب تطهیر شود. ایشان نیز تاکید بر انجام نماز در وقت خود دارند، اما فرموده اند که به دلیل روایت لا یقبل الله صلاه شارب الخمر اربعین صباحا از جهت قبول شدن (ثواب) تا چهل روز مقبول نیست و این خود گناهی کبیره است که باید توبه کرد.

آیةالله العظمی سیستانی چی میگن؟

طبق نظر آیةالله العظمی سیستانی، خوردن مسکرات، موجب جنابت نمیشود و غسل جنابت را واجب نمیکند. ایشان هم مشروبات الکلی را نجس میدانند و لازم است هرچه با آن تماس پیدا کرده، با آب تطهیر شود. در مورد نماز هم، ایشان معتقدند که هرچند نماز از نظر وجوب ساقط نمیشود و مکلف باید آن را به جا آورد، اما طبق روایات، ثواب و قبولی آن تا چهل روز ممکن است کاهش یابد. ایشان هم بر اهمیت توبه و استغفار تاکید دارند.

آیةالله العظمی فاضل لنکرانی چی میگن؟

آیةالله العظمی فاضل لنکرانی (ره) نیز در پاسخ به استفتائات، همین نظر را تایید کرده اند که با نوشیدن مشروب، انسان جنب نمیشود و غسل واجب نمیگردد. ایشان هم به نجاست ذاتی مشروب و لزوم تطهیر بدن و لباس تاکید دارند. در مورد اثر آن بر نماز، نظر ایشان نیز این است که هرچند نماز باید به جا آورده شود، اما از قبولی و اثرات معنوی آن تا چهل روز کاسته می شود که این خود از بزرگی گناه مشروب خواری حکایت دارد.

آیةالله العظمی شبیری زنجانی چی میگن؟

ایشان نیز در پاسخ به این سوال که آیا با خوردن مشروب، انسان جنب می شود و غسل واجب می گردد؟ فرموده اند: «خیر، جنب نمی شود و غسل واجب نیست؛ اما مشروب نجس است و بدن و لباس متنجّس باید تطهیر شود.» این نشان دهنده یکپارچگی نظر مراجع در این مسائل کلی است. ایشان نیز مانند سایر فقها، بر نجاست مشروب و لزوم تطهیر و البته اهمیت به جا آوردن نماز با وجود کم شدن ثواب آن تاکید دارند.

سوالات مهم دیگه که ممکنه براتون پیش بیاد

حالا که حسابی در مورد اصل موضوع گپ زدیم، شاید یک سری سوالات ریزتر و کاربردی تر توی ذهنتون باشه که بد نیست همینجا بهشون بپردازیم تا دیگه هیچ جای ابهامی نمونه.

انواع الکل (صنعتی، طبی، خوراکی): آیا همه نجس اند؟

این یکی از سوالات پرتکراره. باید بدونیم که اون الکلی که نجس و حرام محسوب میشه، الکل مسکر و مایعه که باعث مستی میشه. یعنی همون مشروبات الکلی خوراکی مثل شراب، آبجو، عرق و… .

• الکل صنعتی (مثل الکل سفید، متانول، اتانول صنعتی): اگه خالص باشه و برای شرب استفاده نشه، و معمولاً هم با ترکیبات تلخ کننده همراهه که قابل شرب نباشه، اکثر مراجع اون رو پاک می دونن. این الکل ها برای ضدعفونی کردن استفاده میشن و لازم نیست اگه به لباس یا دست خورد، حتماً تطهیر بشه.
• الکل طبی (مثل الکل ۷۰% یا ۹۶% که برای ضدعفونی استفاده میشه): این هم در حکم الکل صنعتیه. یعنی اگرچه ممکنه پایه الکلی داشته باشه، اما چون مسکر نیست و به قصد شرب تولید نشده، پاکه و اگه به بدن یا لباس خورد، لازم نیست تطهیر بشه.
• الکل موجود در بعضی غذاها، داروها یا عطرها: مقدار کمی الکل که در فرآیند تولید بعضی محصولات (مثل سرکه، نان، آبمیوه ها) به صورت طبیعی ایجاد میشه یا به عنوان حلال در دارو و عطر استفاده میشه و خاصیت مست کنندگی نداره، پاکه و استفاده ازش اشکالی نداره.

پس، اصل و اساس نجاست و حرمت، بر مسکر بودن و مایع بودن الکلیه که به قصد شرب استفاده میشه. هرچیزی که این دو ویژگی رو نداشته باشه، معمولاً پاکه.

اگه ناخواسته یا از روی نادونی مشروب خوردیم، چی؟

خب، پیش میاد که آدم به اشتباه یا بدون اینکه بدونه چی داره می خوره، مشروبی رو مصرف کنه. یا مثلاً تازه به سن تکلیف رسیده و از حکم شرعی بی خبر بوده. در این موارد، هرچند گناه عمدی اتفاق نیفتاده، اما باید احکام نجاست رو رعایت کرد؛ یعنی دهان رو تطهیر کرد و اگه جایی از بدن یا لباس نجس شده بود، اون رو هم پاک کرد. در مورد غسل جنابت، باز هم تفاوتی نمیکنه و غسلی واجب نیست.

برای جبران اشتباه و رفع گناه هم، باید توبه و استغفار کرد. خداوند نسبت به کسی که از روی جهل یا اشتباه کاری رو انجام داده، مهربان تره، به شرطی که بعد از فهمیدن حکم، توبه کرده و دیگه اون کار رو تکرار نکنه.

آیا بعد از توبه، نمازهای چهل روز برمی گردن؟

بعد از توبه نصوح (واقعی)، بنده بین خودش و خدا پاک میشه و خداوند گناهان رو می بخشه. اون قضیه چهل روز مقبول نبودن، بیشتر به جنبه معنوی و ثواب نماز برمی گرده. با توبه واقعی و پشیمانی و تصمیم به ترک گناه، انتظار میره که رحمت الهی شامل حال بشه و ان شاءالله قبولی و ثواب نمازها هم برگرده. مهم اینه که شما نمازها رو به جا بیارید و در کنارش، با توبه، تلاش کنید گذشته رو جبران کنید و مسیر درست رو پیش بگیرید.

بوی دهان کسی که مشروب خورده، نجس محسوب میشه؟

نه، بوی دهان یا عرق بدن کسی که مشروب خورده، نجس نیست. خود مشروب نجس هست، نه عرق یا بوی دهان فردی که اون رو مصرف کرده. البته ممکنه بوی ناخوشایندی داشته باشه، اما این بو حکم نجاست نداره و نیازی به تطهیر نداره.

مجرد بودن یا متأهل بودن تو این احکام فرقی داره؟

نه، در احکام مربوط به نجاست مشروب، وجوب غسل یا عدم وجوب اون، هیچ فرقی بین فرد مجرد یا متأهل وجود نداره. احکام شرعی برای همه مکلفین یکسانه و وضعیت تاهل تاثیری در این مسائل نداره.

اگه الکل صنعتی (ضدع عفونی کننده) به پوست خورد، بازم باید تطهیر کرد؟

همونطور که قبلاً هم گفتیم، الکل های صنعتی و طبی که برای ضدعفونی یا در داروها استفاده میشن و خاصیت مست کنندگی ندارن (یا به قصد شرب تولید نشدن)، پاک هستن. بنابراین اگه به پوست یا لباس خوردن، لازم نیست تطهیرشون کنید و باهاشون میشه نماز خوند. این نکته مهمیه که توی زندگی روزمره و با استفاده از مواد ضدعفونی کننده خیلی به کار میاد.

همیشه یادتون باشه که وقتی شک می کنید یا سوالی دارید، بهترین و مطمئن ترین کار اینه که مستقیماً از دفتر مرجع تقلید خودتون سوال کنید تا خیالتون از همه بابت راحت باشه.

جمع بندی و حرف آخر

در آخر، می خوایم یه جمع بندی از همه حرفامون داشته باشیم تا نکات اصلی حسابی توی ذهنمون جا بیفته. مهم ترین چیزی که باید بدونیم اینه که خوردن مشروب الکلی، باعث غسل جنابت نمیشه. این رو خوب توی ذهنتون داشته باشید که با جنابت فرق داره و ربطی به خروج منی یا رابطه زناشویی نداره.

اما این به معنی بی اهمیت بودن موضوع نیست. بلکه برعکس، قضیه مشروب پیچیدگی های خاص خودش رو داره:

• نجاست: خود مشروبات الکلی مسکر، از نظر شرعی نجس هستن. این یعنی اگه به بدن یا لباستون بخوره، باید اون قسمت رو با آب پاک کنید تا بتونید باهاش نماز بخونید یا عبادات دیگه رو انجام بدید.
• گناه کبیره: خوردن مشروب یک گناه کبیره محسوب میشه و عواقب معنوی و اخروی سنگینی داره.
• اثر بر نماز: هرچند نماز بعد از خوردن مشروب ساقط نمیشه و واجبه که خونده بشه، اما طبق روایات، ثواب و قبولی اون تا چهل روز ممکنه کم بشه.

پس با اینکه غسل جنابت واجب نمیشه، اما مسئولیت های شرعی دیگه ای مثل تطهیر و البته از همه مهم تر، توبه و استغفار از این گناه سنگین، به عهده شخص هست. بهترین راه برای پاک کردن این گناه، پشیمانی واقعی، ترک اون برای همیشه و روی آوردن به درگاه خداوند مهربانه. خداوند توبه پذیره و اگه با صداقت و از ته دل توبه کنیم، ان شاءالله گناهان رو می بخشه.

توصیه نهایی اینه که از مشروبات الکلی و هر چیزی که گناه محسوب میشه، دوری کنیم و همیشه سعی کنیم احکام شرعی رو یاد بگیریم و بهشون عمل کنیم تا زندگی معنوی سالم تر و پربرکت تری داشته باشیم. و برای اطمینان بیشتر، همیشه در مسائل شرعی به دفتر مرجع تقلید خودتون مراجعه کنید.