معرفی سریال صدام

اگه شما هم مثل خیلی ها اسم سریال صدام رو شنیدید و دنبالش گشتید، باید بگم که احتمالاً منظور همون فیلم سینمایی جنجالی و پر سروصدای ایرانی «صدام» هست که این اواخر حسابی توی سینماها و جشنواره ها اسم در کرده. این فیلم یک کمدی سیاسی با ایده ای متفاوت و جسورانه است که خیلی ها رو کنجکاو کرده.

پس تعجب نکنید اگه نتونستید سریالی با این اسم پیدا کنید، چون ماجرا مربوط به یک فیلم سینماییه که حسابی گرد و خاک به پا کرده. قراره اینجا با هم بریم سراغ همه جزئیاتش؛ از داستان بامزه اش تا بازیگراش، حواشی جشنواره، و نظرات منتقدین و مردمی که فیلم رو دیدن. آماده باشید که قراره یه گشت و گذار کامل توی دنیای این فیلم داشته باشیم تا ببینیم واقعاً چقدر ارزش دیدن داره و چه حرف هایی برای گفتن داره.

فیلم صدام یا سریال صدام؟ رفع یک ابهام سینمایی!

بذارید همین اول کار تکلیف رو روشن کنیم تا دیگه ابهامی نمونده باشه. خیلی ها این روزها وقتی اسم «صدام» رو توی فضای مجازی یا اخبار می شنون، فکر می کنن قراره یه سریال با این عنوان پخش بشه. ولی واقعیت اینه که ماجرا از چه قراره؟ قضیه برمی گرده به یه فیلم سینمایی ایرانی به اسم «صدام» که با بازی رضا عطاران و پریناز ایزدیار حسابی خبرساز شده.

خب، چرا اینقدر ابهام پیش اومده؟ احتمالاً به خاطر اینکه اسم «صدام» خودش به اندازه کافی سنگین و تاریخیه، و وقتی پای سینما میاد وسط، ذهن آدم ناخودآگاه می ره سمت روایت های طولانی و چند قسمتی. اما نه، این بار داستان فرق می کنه. ما داریم درباره یک فیلم سینمایی حرف می زنیم که قراره توی همین مقاله حسابی موشکافی اش کنیم. پس اگه دنبال معرفی سریال صدام بودید، بدونید که این فیلم همون چیزیه که احتمالاً می خواستید درباره اش بدونید، فقط در قالب سینمایی!

شناسنامه صدام: نگاهی به اطلاعات اصلی فیلم

اول از همه بریم سراغ یه کارت شناسایی کامل برای این فیلم جنجالی. «صدام» اولین تجربه مستقل کارگردانی پدرام پورامیریه که تا پیش از این، بیشتر با حسین امیری دوماری همکاری می کرده. فیلمی که جرئت کرده یه سوژه خاص و حساس رو دستمایه یه کمدی سیاسی قرار بده و واقعاً هم جسارت زیادی می خواسته.

عنوان فیلم	ژانر	کارگردان	تهیه کننده	نویسندگان	تاریخ تولید/اکران اولیه	تاریخ اکران عمومی
صدام (Saddam)	کمدی، سیاسی	پدرام پورامیری	مجتبی رشوند	پدرام پورامیری، رضا فخار	بهمن ۱۴۰۳ (جشنواره فجر)	۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴

این فیلم با مدت زمانی که هنوز به طور دقیق اعلام نشده، از همون لحظه اکران توی جشنواره فجر، همه نگاه ها رو به خودش خیره کرد. ژانر کمدی سیاسی اش هم باعث شد که بحث های زیادی درباره نوع نگاهش به مسائل تاریخی و سیاسی در بگیره. حالا بریم سراغ اینکه ببینیم اصلاً داستان این فیلم چی هست و چرا اینقدر سر و صدا کرده.

ماجرای فیلم صدام چیست؟ خلاصه داستان جذاب و متفاوت

تصور کنید یه مرد معمولی توی تهران زندگی می کنه که شباهت عجیبی به صدام حسین، دیکتاتور سابق عراق داره. همین ایده به ظاهر ساده، نقطه شروع ماجراهای فیلم صدام هست. داستان از اونجایی شروع میشه که این مرد، با نام «صلاح»، به خاطر همین شباهت، تبدیل به یکی از بدل های صدام میشه. اما قضیه به اینجا ختم نمیشه.

قراره صلاح در تهران یه عملیات تبلیغاتی عجیب و غریب رو اجرا کنه. اون باید توی برج آزادی سخنرانی کنه و این سخنرانی ها به اسم صدام پخش بشه تا به نظر برسه صدام پیروزی های جدیدی به دست آورده. همین ماموریت طنزآمیز، صلاح رو وارد چالش های پیچیده ای می کنه که پر از موقعیت های کمدی و دراماتیکه. فیلم با همین ایده جسورانه، سعی می کنه یه فضای کمدی متفاوت رو خلق کنه. البته باید دید که این کمدی چقدر موفق شده بیننده ها رو بخندونه و در عین حال، به مسائل سیاسی و تاریخی هم اشاره ای داشته باشه.

ستاره های صدام: معرفی بازیگران و عوامل اصلی

یکی از مهم ترین بخش های هر فیلم، ترکیب بازیگران و عوامل پشت صحنه اش هست که می تونن موفقیت یا عدم موفقیت یه اثر رو رقم بزنن. فیلم «صدام» هم از این قاعده مستثنا نیست و با حضور ستاره های سینمای ایران، از همون اول توجهات رو به خودش جلب کرده.

رضا عطاران در نقش صلاح: بدل صدام!

اگه صحبت از کمدی توی سینمای ایران باشه، نمی شه اسم رضا عطاران رو نبرد. اون با گریم خاص و شباهت خیره کننده ای که به صدام حسین پیدا کرده، نقش اصلی این فیلم، یعنی صلاح رو بازی می کنه. عطاران، طبق معمول، تمام توانایی اش رو به کار گرفته تا هم مخاطب رو بخندونه و هم یه شخصیت پیچیده رو به تصویر بکشه. خیلی از منتقدها، بازی عطاران و قدرت بی نظیرش توی خندوندن تماشاچی رو یکی از نقاط قوت اصلی فیلم می دونن. گریم اون در این فیلم هم به شدت مورد توجه قرار گرفته و واقعاً یه شاهکار به حساب میاد که تونسته این شباهت رو تا این حد باورپذیر کنه.

پریناز ایزدیار و چالش کمدی: ثریا یا حلیمه؟

پریناز ایزدیار، که بیشتر با نقش های جدی و دراماتیک می شناسیمش، توی این فیلم یه چالش جدید رو تجربه کرده و وارد دنیای کمدی شده. اون توی نقش «ثریا» یا طبق برخی منابع «حلیمه رسن»، توانسته چهره ای متفاوت از خودش نشون بده. این اولین تجربه کمدی ایزدیار به حساب میاد و خب، نظرات درباره عملکردش متفاوته. بعضی ها معتقدن تونسته از پس این نقش بربیاد و با عطاران هم پایی کنه، در حالی که بعضی دیگه معتقدن هنوز راه زیادی داره تا به یه بازیگر کمدی قوی تبدیل بشه.

پدرام پورامیری: کارگردانی با ایده های نو

پدرام پورامیری، کارگردان فیلم «صدام»، سال ها با حسین امیری دوماری همکاری داشته و فیلم های موفقی مثل «جان دار» و «یادگار جنوب» رو توی کارنامه اش داره. اما «صدام»، اولین تجربه مستقل کارگردانی اونه و نکته جالب تر اینکه، این اولین باریه که پورامیری سراغ ژانر کمدی میره. این کارگردان توی نشست خبری فیلم گفته که از سال ۹۸ ایده کلی این فیلم شکل گرفته و از همون اول با رضا عطاران برای این نقش صحبت کرده. این نشون میده که ایده این فیلم از همون ابتدا با حضور عطاران گره خورده بوده و همین موضوع می تونه روی ساختار فیلم تأثیر زیادی گذاشته باشه.

نقش آفرینان مکمل و عوامل پشت صحنه

غیر از عطاران و ایزدیار، بازیگران دیگه ای هم توی فیلم «صدام» حضور دارن که به جذابیتش اضافه می کنن. آزاده صمدی در نقش حلیمه رسن (که در برخی منابع به عنوان نقش ایزدیار آمده)، عباس جمشیدی فر در نقش خشایار، امیراحمد قزوینی و سیاوش چراغی پور از جمله این بازیگران هستن که هر کدوم به نوبه خودشون به فضای کمدی فیلم کمک کردن.

پشت صحنه فیلم هم یه تیم حرفه ای رو جمع کرده که تلاش کردن تا بهترین خروجی رو ارائه بدن. در ادامه به برخی از عوامل کلیدی اشاره می کنیم:

• مدیر فیلمبرداری: حسن لشگری
• مدیر تولید: مینا سنگ سفید
• مدیر برنامه ریزی: بهنام راهنمایی
• طراح لباس: پگاه سعیدی
• طراح گریم: عباس عباسی
• صدابردار: سعید زند
• تدوین: اسماعیل علیزاده
• طراحی و ترکیب صدا: علیرضا علویان
• موسیقی: سروش انتظامی
• عکاس: مریم تخت کشیان

همونطور که می بینید، تیم قوی و با تجربه ای پشت این فیلم بوده که همه سعی کردن تا ایده ی متفاوت «صدام» رو به بهترین شکل ممکن به تصویر بکشن. حالا بریم سراغ اینکه ببینیم این تلاش ها توی جشنواره فجر چطور نتیجه داده.

صدام در جشنواره ها: از فجر تا حواشی!

فیلم صدام برای اولین بار توی بهمن ۱۴۰۳ و در بخش سودای سیمرغ چهل و سومین دوره جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. حضور این فیلم در جشنواره، از همون روزهای اول با حواشی زیادی همراه بود و حسابی توی کانون توجه قرار گرفت.

فیلم «صدام» تونست توی سه رشته نامزد دریافت سیمرغ بلورین بشه که این خودش نشون دهنده اینه که هیئت داوران هم تا حدودی به پتانسیل های فیلم پی برده بودن. البته دقیقاً مشخص نیست توی چه رشته هایی نامزد شده، اما همین نامزدی ها هم نشون می ده که این فیلم حرف هایی برای گفتن داشته.

بازخوردهای اولیه توی جشنواره هم خیلی متنوع بود. بعضی ها فیلم رو یه کمدی جسورانه و متفاوت می دونستن که تونسته خط قرمزها رو رد کنه و ایده ای بکر رو به تصویر بکشه. از اون طرف، بعضی دیگه معتقد بودن فیلم بیشتر روی شوخی های سطحی و پایین تنه تکیه کرده و نتونسته از پتانسیل سوژه اش به خوبی استفاده کنه. اما چیزی که مشخصه، اینه که «صدام» تونسته پرفروش ترین فیلم بلیت های جشنواره بشه و بلیت هاش توی ساعات اولیه فروش، تا پایان جشنواره رزرو شدن. این نشون می ده که کنجکاوی عمومی برای دیدن این فیلم، از همون ابتدا بالا بوده و مردم دوست داشتن ببینن که این کمدی جنجالی چه حرفی برای گفتن داره.

سید مهرزاد موسوی، یکی از منتقدان، گفته: «فیلم را اگر با توقع پایین ببینید، از آن بدتان نمی آید. ریتم تقریباً خوبی دارد، برخی جاها حتی خوب و دیدنی از آب درآمده و شوخی هایش توانایی خنداندن را دارد؛ اگرچه مثل مد این روزهای کمدی، خیلی از شوخی های کلامی استفاده می کند تا مخاطب را بخنداند.»

این جمله نشون می ده که حتی منتقدین هم با وجود ایراداتی که به فیلم گرفتن، نتونستن جذابیت های اون رو نادیده بگیرن. در کل، حضور «صدام» توی جشنواره فجر، یه اتفاق مهم برای سینمای کمدی ایران بود که باعث شد بحث های زیادی درباره این ژانر و مرزهای اون مطرح بشه.

صدای منتقدان: نقد و بررسی جامع فیلم صدام

وقتی یه فیلمی مثل «صدام» با یه سوژه خاص و جنجالی میاد روی پرده، طبیعیه که نظرات منتقدها هم حسابی داغ میشه و هر کدوم از یه زاویه به فیلم نگاه می کنن. فیلم «صدام» هم از این قاعده مستثنا نبود و نقدهای خیلی متنوعی درباره اش نوشته شد.

نقاط قوت: ایده های بکر و بازی های درخشان

بعضی از منتقدها و تماشاگرها معتقدن فیلم «صدام» نقاط قوت قابل توجهی داره که می تونه اون رو از بقیه کمدی های این روزها متمایز کنه. مثلاً:

• ایده بکر و جسورانه: سوژه شباهت به صدام و عملیات بدل سازی، از همون اول یه ایده خیلی تازه و جذاب بود که خیلی ها رو کنجکاو کرد. این جور ایده ها توی سینمای ایران کمتر دیده شده و همین به فیلم یه هویت خاص داده.
• بازی درخشان رضا عطاران: تقریباً همه روی این موضوع توافق دارن که رضا عطاران توی این فیلم شاهکار کرده. اون با گریم عالی و بازی قوی، تونسته هم نقش رو باورپذیر کنه و هم تماشاگر رو بخندونه. خیلی ها معتقدن فیلم روی دوش عطاران پیش می ره و بدون اون، جذابیت کمتری داشت.
• تلاش برای فاصله گرفتن از کمدی های سخیف: برخی منتقدها مثل محمد تقی زاده، معتقدن «صدام» یک سروگردن بالاتر از کمدی های اخیر سینمای ایرانه و سعی کرده تا حدی از شوخی های لوس و کلیشه ای فاصله بگیره.
• موسیقی متن جذاب: سروش انتظامی، آهنگساز فیلم، تونسته موسیقی ای بسازه که حس و حال فیلم رو به خوبی منتقل می کنه. نسیم قاضی زاده آهنگسازی انتظامی رو یه پله بالاتر از سطح کمدی های ایران دونسته و ازش تعریف کرده.
• اولین تجربه کمدی موفق پریناز ایزدیار: برای پریناز ایزدیار که بیشتر توی نقش های جدی دیدیمش، این فیلم یه چالش بزرگ بود و بعضی ها معتقدن اون تونسته به خوبی از پس این نقش بربیاد و قابلیت های کمدی اش رو نشون بده.

نقاط ضعف: از انسجام داستانی تا شوخی های بحث برانگیز

اما خب، هر فیلمی نقاط ضعفی هم داره و «صدام» هم از انتقادات بی نصیب نمونده. خیلی از منتقدها به بخش هایی از فیلم ایرادهایی گرفتن که بد نیست اون ها رو هم بدونیم:

• عدم انسجام و منطق داستانی: یکی از بزرگترین انتقادها، به خصوص در پرده های پایانی فیلم، به عدم انسجام فیلمنامه و ضعف در منطق داستانی برمی گرده. سهام الدین بورقانی گفته که فیلم در اواسط داستان رشته ارتباطش رو با مخاطب از دست می ده و منطقش کاملاً رنگ می بازه.
• اتکا بیش از حد به رضا عطاران: با اینکه بازی عطاران نقطه قوت فیلمه، اما همین اتکا زیاد باعث شده تا فیلم توی بخش های دیگه، کمتر به خودش زحمت بده و همه چیز رو بسپاره به توانایی های عطاران. محمد تقی زاده به این موضوع اشاره کرده و گفته فیلم خیلی زیاد روی عطاران حساب باز کرده.
• شوخی های جنسی و پایین تنه: این بخش شاید جنجالی ترین انتقاد باشه. بعضی منتقدها مثل سید احسان عمادی، به شدت از وجود شوخی های لوس و سخیف جنسی و وقیحانه توی فیلم انتقاد کردن و معتقدن این شوخی ها مناسب رده سنی پایین نیست و به شعور مخاطب توهین می کنه.
• ابتذال و سخیف بودن: گروهی از منتقدین، حتی پا رو فراتر گذاشتن و کلاً فیلم رو مبتذل و سخیف دونستن که فقط به خاطر گیشه ساخته شده و هیچ ارزش هنری نداره.
• بی توجهی به عمق موضوعات تاریخی و سیاسی: با وجود اینکه فیلم یه کمدی سیاسیه، اما خیلی ها معتقدن که به عمق موضوعات تاریخی و سیاسی بی توجه بوده و فقط به شوخی های سطحی بسنده کرده، بدون اینکه نقد جدی یا تحلیلی عمیق ارائه بده.
• پایان بندی شتاب زده و کم مایه: پایان فیلم برای خیلی ها راضی کننده نبوده و اون رو شتاب زده، کم مایه و حتی ملال آور توصیف کردن.
• عدم موفقیت کامل در ژانر کمدی سیاه/سیاسی: آرش پارساپور توی نقدش اشاره کرده که با اینکه فیلم تلاش می کنه در امتداد کمدی های هجوآمیز سیاسی سینمای جهان مثل «مرگ استالین» یا «دیکتاتور بزرگ» باشه، اما به دلیل ضعف های فیلمنامه و انسجام ساختاری، به موفقیت کامل نمی رسه.

جمع بندی نظرات: موافقان و مخالفان چه می گویند؟

اگه بخوایم یه جمع بندی کلی از نظرات منتقدها داشته باشیم، می تونیم بگیم «صدام» فیلمی نیست که همه روی خوب یا بد بودنش اتفاق نظر داشته باشن. این فیلم از اون کارهاییه که یا عاشقش میشید یا ازش متنفر. ایده اولیه قوی و جسورانه فیلم، در کنار بازی بی نظیر رضا عطاران، حسابی مورد تحسین قرار گرفته. اما از اون طرف، ضعف های فیلمنامه، شوخی های بحث برانگیز و عدم پرداخت عمیق به سوژه، باعث شده که خیلی ها به اون خرده بگیرن.

توی نشست خبری فیلم، پدرام پورامیری، کارگردان، گفته که با ساخت این فیلم هم می خواستن بخشی از تاریخ رو روایت کنن و هم خنده رو روی لب مخاطبان بیارن. اون معتقده که پیام فیلم در دل روایت جاریه و موضوعاتی مثل عشق و فداکاری در قالب کمدی مطرح شدن. اما خب، باید دید که مخاطب چقدر این پیام ها رو دریافت کرده.

در نهایت، «صدام» یه فیلمی نیست که بشه به سادگی ازش گذشت. چه بخواهیم چه نخواهیم، این فیلم تونسته بحث های زیادی رو توی سینمای ایران راه بندازه و این یعنی یه جورایی به هدفش رسیده، حتی اگه نظرات متناقض باشه.

بازخورد تماشاگران و حواشی: صدام چطور دیده شد؟

اگه بخوایم فقط به نظرات منتقدا بسنده کنیم، ممکنه تصویر کاملی از فیلم صدام به دست نیاریم. مهم ترین چیز، اینه که مردم عادی چطور با فیلم ارتباط برقرار کردن و چه حواشی ای دور و بر فیلم شکل گرفته. همونطور که توی بخش جشنواره گفتیم، این فیلم از همون ابتدا پرفروش ترین بلیت های فجر رو داشت که نشون می داد کنجکاوی عمومی برای دیدنش بالاست.

استقبال عمومی و فروش گیشه

بعد از اکران عمومی فیلم «صدام» که از ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ شروع شد، گیشه هم نشون داد که عطاران هنوز هم برگ برنده سینمای کمدی ایرانه. با وجود نقدهای متفاوت، فیلم تونست فروش خوبی داشته باشه و احتمالاً یکی از پرفروش ترین فیلم های سال بشه. این استقبال توی پلتفرم های پخش آنلاین هم تا حدودی دیده شده، هرچند که هنوز آمار دقیقی از اکران آنلاینش در دسترس نیست.

نظرات کاربران و شبکه های اجتماعی

اگه یه سر به کامنت ها و نظرات کاربران توی پلتفرم های پخش آنلاین یا شبکه های اجتماعی بزنید، می بینید که نظرات مردم هم مثل منتقدا، خیلی متفاوته. یه عده شدیداً عاشق فیلم شدن و اون رو خیلی خنده دار و متفاوت می دونن. اونا از بازی رضا عطاران، ایده فیلم و لحظات کمدی تعریف می کنن و دیدنش رو به بقیه پیشنهاد می دن.

1. «خیلی خنده دار بود، فیلمنامه خیلی خاص وقشنگ بود. حتماً برید و ببینید. دیدنش رو بسیار پیشنهاد می کنم.»
2. «طنز بسیار قوی داشت و بازیگران بسیار حرفه ای. به استثنای شوخی های جنسی که هیچ وجه توصیه میشه با کودکان تشریف نبرید.»
3. «در روزگاری که یک لبخند حکم طلا رو داره دمت گرم که حتی ۱۰ دقیقه مردم رو ببری به دنیای غیر مادی.»

از اون طرف، گروهی هم به شدت از فیلم ناراضی هستن و اون رو مزخرف، بی معنی و وقت تلف کن می دونن. این افراد به عدم خنده دار بودن فیلم، شوخی های سخیف، و بی محتوا بودن داستان ایراد می گیرن و حتی می گن وسط فیلم از سینما خارج شدن:

1. «افتضاح، مزخرف، بی معنی، یک خنده نداره. حتی یک خنده. همه از سینما رفتن. پولش حروم بود.»
2. «واقعاً افتضاح! پول بلیط حروم بود! حتی یک بار هم نخندیدم! من خیلی راحت با فیلمای طنز می خندم ولی این یه فاجعه است!»
3. «خیلی فیلم بدی بود. نه خنده داره، نه لوکیشن زیبا داره، نه فیلم رنگی و چشم نوازه. نه داستان عاشقانه ای داره. نه نوستالژیکه. و از همه مهمتر بینندگان دهه هشتاد به بعد اصلاً فیلم رو نمی فهمن چون اصلاً ذهنیتی از صدام ندارن.»

حواشی و واکنش ها: از شوخی با جنگ تا مناسب بودن برای خانواده

فیلم صدام فقط به خاطر کمدی بودنش مورد بحث قرار نگرفته. شوخی با سوژه ای مثل صدام حسین که خاطرات تلخ جنگ رو برای مردم ایران زنده می کنه، خودش یه حاشیه بزرگ ایجاد کرده. بعضی از کاربران شدیداً به این موضوع انتقاد کردن و معتقدن این فیلم توهین به شهدا و خانواده های اوناست. اون ها می گن ساخت فیلم طنز درباره چنین شخصیتی، دل خانواده های شهدا رو خون می کنه.

یکی دیگه از حواشی مهم، مربوط به مناسب بودن فیلم برای تماشای خانوادگیه. همونطور که توی نظرات مردم و منتقدا دیدیم، خیلی ها به شوخی های جنسی و پایین تنه فیلم اشاره کردن و از خانواده ها خواستن که با بچه هاشون این فیلم رو نبینن. حتی برخی صحنه های خاص مثل گاز گرفتن انگشت یکی از شخصیت ها و… هم مورد انتقاد قرار گرفته که برای یک فیلم کمدی مناسب نیست.

توی نشست خبری، کارگردان (پدرام پورامیری) اشاره کرده که پیام فیلم در دل روایت جاریه و موضوعاتی مثل عشق و فداکاری هم توی فیلم مطرح شدن، اما خب این حرف ها نتونسته جلوی انتقادات رو بگیره. رضا عطاران هم توی این نشست خبری، ترجیح داده خیلی صحبت نکنه و فقط با بله یا خیر جواب بده که خودش یه حاشیه دیگه برای فیلم شده بود.

در کل، «صدام» فیلمی بود که از همون لحظه اکران، تونست حسابی توی جامعه سینمایی و بین مردم، بحث و جدل راه بندازه. این نشون می ده که این فیلم، هر چقدر هم که موافق و مخالف داشته باشه، حداقل تونسته دیده بشه و تاثیر خودش رو بذاره.

صدام در آیینه سینمای کمدی ایران: گامی رو به جلو یا تکرار مکررات؟

حالا که حسابی فیلم صدام رو زیر و رو کردیم، بیاید یه نگاه کلی تر بندازیم و ببینیم این فیلم توی سینمای کمدی ایران چه جایگاهی پیدا می کنه. آیا «صدام» تونسته واقعاً یه گام رو به جلو برای کمدی های ما باشه، یا اینکه فقط یه تکرار از همون چیزایی بود که قبلاً دیدیم؟

مقایسه با سایر کمدی های سال های اخیر

سینمای کمدی ایران توی سال های اخیر، یه مسیر پرفراز و نشیب رو طی کرده. از یه طرف، فیلم های کمدی همیشه پرفروش ترین آثار بودن و گیشه رو نجات دادن، اما از طرف دیگه، خیلی ها این کمدی ها رو سطحی، بی محتوا و حتی مبتذل می دونن که فقط به خاطر خندوندن مردم به هر قیمتی ساخته می شن. فیلم هایی مثل «هزارپا»، «مطرب» و «فسیل» شاید توی گیشه غوغا کردن، اما کمتر تونستن رضایت منتقدها رو جلب کنن.

«صدام» با ایده جسورانه اش، یه جورایی سعی کرده از این کلیشه ها فاصله بگیره. سوژه کمدی سیاسی، کمتر توی سینمای کمدی ایران دیده شده و بیشتر کمدی های ما، کمدی موقعیت یا کمدی اجتماعی هستن. توی این زمینه، «صدام» یه امتیاز مثبت می گیره که حداقل یه مسیر جدید رو امتحان کرده. آرش پارساپور هم توی نقدش گفته که «صدام» یک اتفاق خوب در سینمای کمدی ایرانه و نشون می ده که میشه از کلیشه ها فاصله گرفت.

آیا این فیلم توانسته گامی رو به جلو در کمدی ایران بردارد؟

پاسخ به این سوال سخته و بستگی به نگاه شما داره. اگه از منظر نوآوری و جسارت توی انتخاب سوژه نگاه کنیم، بله، «صدام» تونسته یه جورایی یه گام رو به جلو برداره. اینکه یه فیلمساز جرئت می کنه با چنین سوژه ای، اون هم در ژانر کمدی، کار کنه، خودش قابل تحسینه. تلاش برای هجو شخصیت های دیکتاتوری و حرکت روی مرزهای کمدی سیاه (مثل «مرگ استالین»)، یه اتفاق جدیده که می تونه راه رو برای کارهای بعدی باز کنه.

اما از منظر کیفیت ساختاری، فیلمنامه، و عمق محتوایی، خیلی ها معتقدن «صدام» هنوز با استانداردها فاصله داره. اتکا بیش از حد به رضا عطاران، ضعف های فیلمنامه در پرده های پایانی، و شوخی های بحث برانگیز، باعث شده که فیلم نتونه اون پتانسیل اولیه خودش رو به طور کامل بالفعل کنه. به قول منتقدین، «صدام» با اینکه از بسیاری از کمدی های گیشه ای این سال ها برتره، اما هنوز فاصله زیادی تا استانداردهای طلایی کمدی در سینمای ایران داره و نمی تونیم اون رو اثری ماندگار بدونیم.

سهام الدین بورقانی معتقده: «صدام در میان کمدی های امسال جشنواره تکلیفش با خودش روشن است. سوژه خوبی دارد و تا اواسط فیلم هم رشته ارتباط میان مخاطب و داستان برقرار است اما در نهایت انسجامش را از دست می دهد و نمی تواند از ظرفیت های خط اصلی استفاده کند.»

این نشون می ده که فیلم ایده های خوبی داشته، اما در مسیر اجرا، به مشکلاتی خورده که مانع از تبدیل شدنش به یک اثر کاملاً موفق شده.

تأثیر گیشه و فروش بر کیفیت آثار کمدی

متاسفانه توی سینمای ایران، گیشه و فروش، همیشه حرف اول و آخر رو میزنه. فیلم های کمدی، به خاطر اینکه می تونن تماشاچی رو به سینما بکشن و فروش بالایی داشته باشن، همیشه مورد توجه تهیه کننده ها قرار می گیرن. این موضوع باعث شده که گاهی اوقات، کیفیت فدای فروش بشه و فیلمسازها کمتر ریسک کنن تا کمدی های عمیق تر و متفاوت تری بسازن. «صدام» با وجود همه انتقاداتی که بهش وارد شده، توی گیشه موفق بوده و این خودش می تونه هم یه اتفاق خوب باشه (چون نشون می ده مردم هنوز از کمدی استقبال می کنن) و هم یه زنگ خطر (چون ممکنه باعث بشه که باز هم فیلمسازها به سمت ایده هایی برن که فقط خنده دار باشن، نه عمیق).

در نهایت، «صدام» یه نقطه عطفی توی سینمای کمدی ایران نیست، اما قطعاً یه فیلمیه که باعث شده بحث های زیادی درباره آینده این ژانر مطرح بشه. اینکه آیا میشه کمدی ساخت که هم خنده دار باشه و هم حرف برای گفتن داشته باشه، سوالیه که «صدام» نتونسته به طور کامل بهش پاسخ بده، اما حداقل اون رو مطرح کرده.

نتیجه گیری: آیا صدام ارزش دیدن دارد؟

خب، رسیدیم به آخر خط. بعد از این همه بررسی و تحلیل فیلم سینمایی «صدام»، حالا وقتشه که یه جمع بندی کلی داشته باشیم و ببینیم آیا این فیلم ارزش دیدن داره یا نه. از همون اول تاکید کردیم که اگه دنبال معرفی سریال صدام بودید، منظورمون همین فیلم سینمایی بوده و امیدواریم ابهام شما رفع شده باشه.

اگه بخوایم صادق باشیم، «صدام» یه فیلم نیست که بشه به راحتی درباره اش نظر قطعی داد. این فیلم هم نقاط قوت قابل تحسینی داره و هم نقاط ضعف بزرگی که نمیشه نادیده اش گرفت. ایده اولیه فیلم، یعنی ماجرای بدل صدام، واقعاً بکر و جسورانه است و تونسته یه سوژه جدید رو وارد سینمای کمدی ایران کنه. بازی رضا عطاران، همونطور که انتظار میرفت، درخشان و دوست داشتنیه و گریم بی نظیرش هم یکی از برگ های برنده فیلمه. موسیقی سروش انتظامی هم به فضای فیلم کمک زیادی کرده.

اما از اون طرف، ضعف های فیلمنامه، به خصوص در بخش های پایانی، عدم انسجام داستانی و اتکا بیش از حد به بازی عطاران، از نقاط منفی فیلم به حساب میاد. شوخی های جنسی و پایین تنه هم که باعث جنجال های زیادی شده و خیلی ها رو ناراحت کرده. این جور شوخی ها باعث شده که فیلم برای تماشای خانوادگی، گزینه مناسبی نباشه و خیلی ها معتقدن که به شعور مخاطب توهین می کنه.

پس به چه کسانی تماشای فیلم صدام توصیه می شود؟

• اگه از طرفدارهای پروپاقرص رضا عطاران هستید و دوست دارید هر کاری ازش رو ببینید، این فیلم رو از دست ندید. بازی عطاران واقعاً دیدنیه.
• اگه دنبال یه کمدی هستید که ایده اولیه اش متفاوت باشه و از کلیشه های رایج کمدی های ایرانی کمی فاصله گرفته باشه، «صدام» می تونه براتون جذاب باشه.
• اگه تحمل شوخی های جنسی و گاهی اوقات وقیحانه رو دارید و خیلی به منطق داستانی گیر نمی دید، شاید بتونید از تماشای این فیلم لذت ببرید.

اما به چه کسانی تماشای فیلم صدام توصیه نمی شود؟

• اگه با دیدن فیلمی که شوخی های جنسی زیاد داره مشکل دارید، بهتره سراغ «صدام» نرید، به خصوص اگه قصد دارید با خانواده یا کودکان تماشا کنید.
• اگه انتظار یه فیلم کمدی با فیلمنامه ای منسجم و پایان بندی قوی دارید، ممکنه «صدام» شما رو ناامید کنه.
• اگه به دنبال تحلیل عمیق سیاسی یا تاریخی هستید، این فیلم انتظارات شما رو برآورده نخواهد کرد، چون بیشتر تمرکزش روی کمدی موقعیت و شخصیت محوره.

در آخر، «صدام» می تونه یه تجربه سرگرم کننده باشه، اما نباید توقع یه شاهکار سینمایی یا یه کمدی عمیق و ماندگار رو ازش داشته باشید. این فیلم، با همه ضعف ها و قوت هاش، تونسته توی سینمای ایران سر و صدایی به پا کنه و حالا تصمیم با شماست که بخواید این سر و صدا رو از نزدیک تجربه کنید یا نه. فقط یادتون باشه که داریم درباره یک فیلم سینمایی حرف می زنیم، نه سریال!