خلاصه کتاب در باب شناخت خویشتن ( نویسنده جاگی واسودو )

کتاب «در باب شناخت خویشتن» اثر جاگی واسودو (سادگورو)، یک مجموعه مقاله ی الهام بخش است که نگاه شما را به زندگی، خودشناسی و معنویت عمیقاً تغییر می دهد و دریچه ای تازه به سوی آرامش و بینش درونی می گشاید. این کتاب، با زبانی ساده و در عین حال پرمغز، شما را با مفاهیم کلیدی یوگا و عرفان شرقی آشنا می کند تا از روزمرگی رها شوید و طعم واقعی زندگی را بچشید.

تاحالا شده حس کنید زندگی یه پازل بزرگ و پیچیده ست که هرچی تلاش می کنید، نمی تونید قطعاتش رو درست کنار هم بذارید؟ یا شاید از اون دسته آدم هایی باشید که همیشه دنبال یه راهی برای فرار از روزمرگی و پیدا کردن یه معنی عمیق تر تو زندگی شون هستن. خب، اگه اینطوره، پس جای درستی اومدید! کتاب در باب شناخت خویشتن نوشته ی سادگورو، یا همون جاگی واسودو، دقیقا برای همین لحظه هاست. این کتاب نه فقط یه سری نصیحت خشک و خالی، بلکه یه نقشه ی راهه برای اینکه خودتون رو بهتر بشناسید و بفهمید زندگی چقدر می تونه هیجان انگیزتر و پربارتر از چیزی باشه که الان فکر می کنید.

سادگورو با لحن خاص خودش که پر از خرد، شوخ طبعی و شفافیته، کاری می کنه که حتی پیچیده ترین مفاهیم معنوی هم براتون قابل لمس بشن. انگار داره کنارتون می شینه و باهاتون در مورد مهم ترین چیزهای زندگی حرف می زنه. تو این مقاله، می خوایم با هم یه غواصی حسابی تو اعماق این کتاب بکنیم و ببینیم سادگورو چه گنجینه هایی رو برامون رو کرده. پس کمر همت رو ببندید که قراره با هم به یه سفر خودشناسی واقعی بریم!

سادگورو کیست؟ نگاهی به زندگی و فلسفه یک عارف مدرن

قبل از اینکه بریم سراغ کتاب، بد نیست یه آشنایی کوچیک با نویسنده ی بزرگش، یعنی سادگورو پیدا کنیم. جاگی واسودو، که اکثر مردم اون رو با نام سادگورو می شناسن، سال 1957 تو هندوستان به دنیا اومده. اون یه یوگی و عارفه که زندگی ش رو وقف آموزش یوگا و ترویج خودآگاهی کرده. سادگورو از سال 1982 شروع به آموزش یوگا تو جنوب هندوستان کرد و بعدها در سال 1992، بنیادی غیرانتفاعی به اسم «ایشا» رو تأسیس کرد که هدفش آموزش یوگا، فعالیت های معنوی، محیط زیست و آموزش تو سراسر دنیاست.

فلسفه ی سادگورو رو می شه تو چند کلمه خلاصه کرد: یوگا، عرفان و خودآگاهی. اما اینا فقط کلمه ن. چیزی که سادگورو رو خاص می کنه، اینه که اون معنویت رو از حالت خشک و دور از دسترس درآورده و به یه چیز عملی و کاربردی برای زندگی مدرن تبدیل کرده. اون می گه نیازی نیست برای معنوی بودن از دنیا فرار کنی، بلکه می تونی همین الان و همین جا، یه زندگی پر از آرامش و آگاهی داشته باشی. حرف هاش اونقدر تاثیرگذاره که تونسته میلیون ها نفر رو تو سراسر جهان تحت تاثیر قرار بده و حتی در سال 2017، جایزه ی معتبر پادما ویبوهوشان رو به خاطر ترویج صحیح معنویت دریافت کنه.

اگه اسم سادگورو رو شنیدید، احتمالاً کتاب معروف «مهندسی درونی» رو هم می شناسید که تو لیست پرفروش های نیویورک تایمز قرار گرفت. اما «در باب شناخت خویشتن» یه جایگاه ویژه ای داره چون مجموعه ای از مقالاتیه که سادگورو برای روزنامه ی تایمز هند نوشته. این کتاب در واقع مثل یه گلخونه ست پر از گل های رنگارنگ که هر کدومشون یه درس جدید به آدم می دن. سادگورو از اون نویسنده های پرکاره که کلی کتاب دیگه هم تو زمینه ی یوگا و عرفان داره، اما این کتابش، برای شروع یه سفر عمیق خودشناسی، واقعاً بی نظیره.

چرا «در باب شناخت خویشتن»؟ راز گلی که زندگی را رنگ می دهد

حالا که با سادگورو آشنا شدیم، بیاین ببینیم چرا کتاب «در باب شناخت خویشتن» (که اسم اصلیش Flowers on the Path هست) انقدر مهمه و اصلاً چه چیزی تو دل خودش داره که باید سراغش بریم. این کتاب، همونطور که گفتیم، از مجموعه مقالاتی تشکیل شده که سادگورو برای ستون «درخت سخنوری» روزنامه ی تایمز هند نوشته. فکر کنید هر روز صبح، در کنار اخبار خسته کننده ی بازار سهام و سیاست، یه مقاله ی کوتاه و پر از حکمت می خوندید که ذهنتون رو به چالش می کشید و یه عالمه امید و بینش بهتون تزریق می کرد. این مقالات، حکم همون گل هایی رو دارن که هر روز صبح شکوفا می شن و یه نسیم خنک و دلنشین به زندگی های پر از خشونت و یکنواختی می دن.

پیام اصلی کتاب، شاید یکی از زیباترین و عمیق ترین پیام هایی باشه که می شه شنید: زندگی در عمیق ترین حالتش، معمایی نیست که حل شود؛ بلکه رازی است که باید تجربه گردد. این جمله خودش به تنهایی می تونه کلی فکر رو تو سر آدم بندازه. ما اغلب فکر می کنیم زندگی یه مشکله که باید راه حلش رو پیدا کنیم، یا یه مسابقه ست که باید توش برنده بشیم. اما سادگورو بهمون می گه نه! زندگی فراتر از این حرف هاست. اون یه رازه، یه معجزه که باید هر لحظه ش رو با تمام وجود حس کنیم.

چیزی که این کتاب رو از بقیه ی کتاب های خودیاری متمایز می کنه، رویکرد عمیق و شرقی اونه. اینجا خبری از فرمول های سریع برای موفقیت یا شادکامی نیست. سادگورو می خواد ما رو به ریشه ها ببره، به جایگاهی که بتونیم با خود واقعی مون روبرو بشیم و از قید و بند باورهای کهنه و تصورات غلط رها بشیم. این مقالات شما رو به لحظه ای از درون بینی و سکوت دعوت می کنن، لحظه هایی که توش می تونید صدای قلب و روحتون رو بشنوید. انگار سادگورو با هر کلمه اش، داره یه دریچه ی جدید به روی جهان بینی تون باز می کنه تا بتونید زندگی رو با چشم اندازی تازه ببینید.

درس های کلیدی از دل «در باب شناخت خویشتن»

حالا می رسیم به قسمت هیجان انگیز داستان: شیرجه زدن به مفاهیم اصلی و درس های عمیق این کتاب. سادگورو تو این مقالاتش، روی چندتا موضوع کلیدی دست می ذاره که واقعاً می تونن زندگی آدم رو زیر و رو کنن. بیاین با هم این مفاهیم رو بررسی کنیم:

ماهیت «خود»: تو اون چیزی نیستی که فکر می کنی!

یکی از اولین و شاید اساسی ترین درس های سادگورو، در مورد خود یا منیه. اون می گه: «همین الان چیزی که شما بهش می گید خودم، در واقع مجموعه ای از تصورات ذهنی و گذشته ای انباشته شده ست.» فکر کنید این خود شما، مثل یه لباس کهنه ست که سال هاست تنتونه و هرچی خاطره و باور و تجربه بوده، بهش چسبیده. شما خودتون رو با این گذشته تعریف می کنید؛ می گید من آدم موفقی ام، من آدم شکست خورده ای ام، من مهربونم، من عصبانی ام. همه ی این ها برچسب هایی هستن که از گذشته تون اومدن و شما رو تو خودشون زندانی کردن.

سادگورو یه مثال خیلی قشنگ می زنه: مثل ماری که پوست اندازی می کنه. مار پوست کهنه اش رو رها می کنه و به جلو می ره، بدون اینکه به گذشته اش برگرده. ما هم باید همین کار رو بکنیم. تا وقتی که به گذشته مون چسبیدیم و اجازه می دیم تصورات دیروز، لحظه ی امروز ما رو بسازن، هیچ وقت آزاد نخواهیم بود. اون می گه «فقط شخصی که لحظه ی قبل رو به این لحظه متصل نمی کنه، از همه چیز آزاد است.» این یعنی رها کردن گذشته، دست کشیدن از هویت ساختگی و اجازه دادن به یک من جدید که تو هر لحظه متولد بشه. اگه این کار رو بکنیم، اون وقت مثل ماری که بدون تقلا تو دنیا حرکت می کنه، ما هم بدون هیچ تلاشی از زندگی عبور می کنیم و همه چیز برامون آسون تر می شه.

ذهن: انبار اطلاعات یا ابزار رهایی؟

سادگورو یه تعریف خیلی جالبی از ذهن داره: اون رو به زباله دان جامعه تشبیه می کنه. میگه هرکس که کنارتون قدم می زنه، ذهنتون رو با یه چیزی پر می کنه و می ره. هرچیزی که می بینید، می شنوید، حس می کنید، می چشید یا بو می کنید، وارد ذهنتون می شه و اونجا ذخیره می شه. پس، ذهنتون پر از اطلاعاتی ه که از محیط اطراف، خانواده، جامعه و فرهنگ به دست آوردید. این اطلاعات، هم خوب دارن و هم بد، اما همه شون از بیرون اومدن.

اون ذهن رو به سه بخش تقسیم می کنه: اول، بُعد تبعیض آمیز که همون خرد یا هوشمندی ماست. این بخش بهمون کمک می کنه بین چیزها تمایز قائل بشیم و برای بقا ضروریه. دوم، بخش تجمیع که کارش جمع آوری اطلاعاته. و سوم، بخش آگاهی که اون رو «پراگنا» می نامیم. سادگورو می گه بقای ما روی کره ی خاکی به این دلیله که می تونیم بین یه چیز و چیز دیگه فرق بذاریم. اما در عین حال، این خرد و هوش، ممکنه مانعی باشه برای تجربه ی وحدت زندگی. هرچقدر هم که خردمند بشیم، اگه نتونیم از این انبار اطلاعاتی که ذهنمون رو پر کرده، آزاد بشیم، نمی تونیم اون آرامش و وصل بودن عمیق رو تجربه کنیم. پس مهم اینه که یاد بگیریم چطور این زباله ها رو بازیافت کنیم و ذهنمون رو پالایش کنیم تا ابزاری برای رهایی باشه، نه زندانی برای ما.

کارما: رشته ای که زندگی مان را می بافد

وقتی اسم «کارما» میاد، بیشترمون یاد عمل و عکس العمل می افتیم. یعنی اگه کار خوبی کنی، اتفاق خوب برات میفته و اگه کار بدی کنی، نتیجه اش رو می بینی. اما سادگورو نگاه عمیق تری به کارما داره. اون کارما رو فقط به عنوان یه عمل صرف نمی بینه، بلکه می گه کارما بافتی در تاروپود زندگی شماست. یعنی کارما، یه سری الگوهای درونی و زمینه هایی هستن که ما خودمون تو وجودمون ساختیم و همین ها هستن که تجربه های زندگی مون رو شکل می دن.

فکر کنید کارما مثل یه سری دکمه ی از پیش برنامه ریزی شده تو وجود ماست. هر وقت یه اتفاقی میفته، این دکمه ها فعال می شن و ما به یه شکل خاص واکنش نشون می دیم. سادگورو می گه ما مسئول اعمالمون هستیم، نه فقط اعمال بیرونی، بلکه اعمال درونی مون، یعنی افکار و احساساتمون. برای رهایی از چرخه های کارما، باید آگاه بشیم. باید بفهمیم چه الگوهایی داریم، چه باورهایی داریم و چطور این ها دارن زندگیمون رو جهت می دن. با آگاهی، می تونیم کم کم این الگوها رو بشکنیم و به جای اینکه قربانی کارماهامون باشیم، خودمون خالق سرنوشت خودمون بشیم. این یعنی به جای واکنش، انتخاب کنیم که چطور عمل کنیم.

سکون یا رکود؟ تفاوت بین آرامش و یکنواختی

خیلی وقت ها ما فکر می کنیم اگه آروم باشیم و کاری نکنیم، یعنی به سکون رسیدیم. اما سادگورو یه مرز باریک بین سکون و رکود می ذاره. سکون، یه حالت پویا و پر از آگاهی ه. لحظاتیه که توش ما با درون خودمون ارتباط برقرار می کنیم، لحظه هایی که بینش و درون بینی برامون اتفاق میفته و می تونیم تو سکوت ذهن، واقعیت رو جور دیگه ای ببینیم. این سکون، لازمه ی رشد و آگاهی ه.

اما رکود یه چیز دیگه ست. رکود یعنی درجا زدن، یعنی موندن تو یکنواختی و تکرار. یعنی اونقدر به گذشته و عاداتمون چسبیدیم که هیچ فضای جدیدی برای رشد و تجربه باقی نمی ذاریم. سادگورو می گه «سکون جایز است، اما رکود هرگز.» زندگی باید پر از پویایی باشه، اما این پویایی نباید آرامش درونی ما رو از بین ببره. چالش اینه که چطور تو دل همه ی فعالیت ها و جنب و جوش های زندگی، اون نقطه ی مرکزی آرامش و سکون رو حفظ کنیم. این مثل یه چرخ دوچرخه ست؛ چرخ داره حرکت می کنه و می چرخه، اما مرکز چرخ ثابته. ما باید یاد بگیریم مرکز ثقل وجودمون رو پیدا کنیم تا بتونیم با پویایی کامل زندگی کنیم، اما هرگز تو رکود نمونیم.

فراتر از پنج حس: چشیدن طعم واقعی هستی

ما انسان ها عادت کردیم که دنیا رو از طریق پنج حس فیزیکی مون (بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی، لامسه) درک کنیم. هرچیزی که می بینیم، می شنویم یا حس می کنیم، میشه واقعیت ما. اما سادگورو یه سوال اساسی می پرسه: آیا واقعیت فقط همین چیزیه که با این پنج حس محدودمون می تونیم درک کنیم؟ اون می گه: نه! خیلی چیزها فراتر از این پنج حس وجود داره.

اینجا سادگورو ما رو به تجربه ی فراتر از مقایسه ها دعوت می کنه. ما معمولاً با مقایسه کردن چیزها رو می فهمیم: این خوبه چون از اون بهتره، این بده چون از اون بدتره. اما یه جایی هست که این مقایسه ها معنی خودشون رو از دست می دن، جایی که خود واقعی رو بدون هیچ برچسب و مقایسه ای تجربه می کنیم. اون می گه این وضعیت رو میشه با تمرین هایی مثل ایشا کریا به دست آورد. هدف اینه که از اون حصار پنج حسی که دور خودمون کشیدیم خارج بشیم و به یه واقعیت عمیق تر و جامع تر از هستی دست پیدا کنیم. جایی که صرفاً بودن رو تجربه می کنیم، بدون هیچ قضاوت یا فیلتری. این همونجاست که حس وحدت با همه چیز و همه کس به وجود میاد.

رقابت برای یک لقمه نان: ریشه های رنج و راه حل ها

سادگورو تو این کتاب نگاهی به ریشه های رقابت، جنگ و خشونت، هم درونی و هم بیرونی، می اندازه. اون می گه ما از همون بچگی یاد گرفتیم که باید رقابت کنیم، باید از بقیه بهتر باشیم تا بتونیم «لقمه نانی» به دست بیاریم. این رقابت تا جایی ادامه پیدا می کنه که حتی تو وجود خودمون هم با خودمون درگیریم. همیشه می خوایم از بقیه برتر باشیم، اما حاضر نیستیم با مشکلات و رنج هایی که این رقابت های کورکورانه ایجاد می کنن، روبرو بشیم.

سادگورو با یه جمله ی قشنگ می گه: «مادامی که آرامش رو وارد وجود خودتون نکنید، راهی به سوی ایجاد صلح تو جهان نخواهید داشت.» این یعنی صلح از درون ما شروع می شه. اگه ما در درون خودمون آروم نباشیم، چطور می تونیم انتظار داشته باشیم که جهان اطرافمون آروم باشه؟ برای رهایی از این چرخه ی رقابت و رنج، سادگورو پیشنهاد می کنه به جای تمرکز روی رقابت کورکورانه با دیگران، روی مزیت های خودمون تمرکز کنیم. هرکس استعدادها و توانایی های منحصر به فردی داره. اگه ما این ها رو بشناسیم و روشون کار کنیم، دیگه نیازی به مقایسه و رقابت بی مورد نیست. هرکسی می تونه به بهترین نسخه ی خودش تبدیل بشه و از این راه به صلح درونی و در نهایت صلح جهانی کمک کنه.

معنویت و زندگی روزمره: جدایی یا رفاقت؟

یکی از بزرگترین تصورات غلطی که در مورد معنویت وجود داره، اینه که برای معنوی بودن باید از امور دنیوی دست کشید. باید از خونه و زندگی فرار کرد، رفت تو کوه و کمر، یا گوشه نشین شد. اما سادگورو با قاطعیت می گه: «جدا شدن از امور دنیوی؟ مسئله این نیست!» اون معنویت رو به عنوان یه شیوه ی زندگی کامل تر تو همین دنیا تعریف می کنه.

برای سادگورو، معنویت یعنی اینکه چطور می تونیم تو دل زندگی روزمره، با همه ی چالش ها و مسئولیت هاش، آگاه، آرام و پر از شادی باشیم. معنویت نباید ما رو از زندگی دور کنه، بلکه باید باعث بشه زندگی رو عمیق تر، غنی تر و پرمعناتر تجربه کنیم. اون می گه اگه معنویت رو انکار کنیم، در واقع داریم بخش مهمی از وجود خودمون رو انکار می کنیم. معنویت راهی برای کشف تمام پتانسیل های انسانی ماست، نه یه راه فرار. پس، شما می تونید هم یه تاجر موفق باشید، هم یه پدر یا مادر مسئولیت پذیر، و هم در عین حال یه انسان کاملاً معنوی که با آگاهی کامل زندگی می کنه.

حرف هایی از جنس خودآگاهی: جملات تاثیرگذار کتاب

یکی از قشنگ ترین بخش های کتاب «در باب شناخت خویشتن»، جملات نابی ه که سادگورو تو مقالاتش میاره. این جملات مثل چکیده ی خرد هستن و می تونن حسابی ذهن آدم رو به چالش بکشن و بینش های عمیقی به آدم بدن. اینجا چندتا از این جملات رو با هم می خونیم:

«خدا جایی نیست، او هم اکنون اینجاست. این شمایید که نیستید.»

این جمله واقعاً تکان دهنده ست. سادگورو می خواد بگه خدا یه موجود دور از دسترس نیست که باید دنبالش بگردیم، بلکه همه جاست و همه چیزه. مشکل اینجاست که ما اونقدر درگیر «من» و تصورات ذهنی مون هستیم که نمی تونیم حضورش رو حس کنیم.

«زندگی در عمیق ترین حالتش، معمایی نیست که حل شود؛ بلکه رازی است که باید تجربه گردد.»

این جمله رو قبلاً هم گفتیم، اما انقدر مهمه که ارزش تکرار داره. اون به ما یادآوری می کنه که از تلاش برای کنترل و حل کردن همه چیز دست برداریم و اجازه بدیم زندگی همونطور که هست، اتفاق بیفته و ما فقط تجربه اش کنیم.

«هرگاه انسان به شناخت حالات درونی خود مشرف شود، حالاتی که باعث تجلّی او در زندگی گردد، آنگاه انسانی کامل خواهد بود.»

یعنی رسیدن به کمال، از درون خودمون شروع می شه. وقتی می فهمیم چه چیزی در درونمون داره اتفاق میفته و چطور این حالات روی زندگی مون تاثیر می ذارن، اونوقته که می تونیم واقعاً زندگی رو به دست بگیریم.

«می خواهید با هرکس مسابقه دهید، تا از همه برتر باشید؛ اما نمی خواهید با مشکلاتی که به خاطر این رقابت ایجاد می شود روبه رو شوید.»

این جمله یه سیلی به صورت ماست که همیشه دنبال رقابت و برتری هستیم. سادگورو بهمون نشون می ده که این برتری طلبی چه هزینه هایی داره و چقدر ما رو از آرامش دور می کنه.

«مادامی که آرامش را وارد وجود خودتان نکنید، راهی به سوی ایجاد صلح در جهان نخواهید داشت.»

صلح از یه جای دور شروع نمی شه، از همین الان، همین جا، از درون ما شروع می شه. اگه ما خودمون پر از آشوب باشیم، چطور می تونیم به دنیا صلح هدیه بدیم؟

«همین الان آنچه را که «خود» می نامید، به سادگی شکلی معین در تصورات ذهنی شماست که جمع آوری کرده اید.»

این جمله ریشه ی اصلی خیلی از مشکلات ما رو نشون می ده. ما به جای اینکه «باشیم»، «تصور می کنیم» که هستیم. و این تصورات، ما رو از خود واقعی مون دور نگه می دارن.

چرا باید این کتاب را ورق بزنید؟ (و چرا این خلاصه برای شماست)

شاید بپرسید با وجود این همه کتاب خودیاری و روانشناسی، چرا باید سراغ «در باب شناخت خویشتن» بریم؟ و اصلاً چرا این خلاصه ای که خوندید، می تونه براتون مفید باشه؟ راستش رو بخواین، این کتاب یه جور دیگه است. اون نه تنها بهتون آرامش میده، بلکه یه عالمه بینش و خرد عمیق رو بهتون هدیه می کنه که می تونید تو همه ی لحظات زندگی تون ازش استفاده کنید. سادگورو کاری می کنه که به زندگی جور دیگه ای نگاه کنید، به خودتون، به آدم های دورتون، و به کل هستی.

اگه دنبال نشاط و شادی واقعی هستید، اگه می خواید از اون یکنواختی و خشکی زندگی خلاص بشید و یه نفس تازه بکشید، این کتاب می تونه راهنمای فوق العاده ای براتون باشه. آموزه های سادگورو فقط تئوری نیستن، بلکه کاملاً کاربردی و قابل استفاده تو زندگی روزمره هستن. اون بهتون یاد می ده چطور ذهنتون رو مدیریت کنید، چطور از گذشته رها بشید و چطور لحظه ی حال رو با تمام وجود زندگی کنید.

حالا، این خلاصه ای که خوندید، یه کمک بزرگ برای شماست. اگه وقت کافی برای خوندن کل کتاب رو ندارید، این مقاله بهتون کمک می کنه تا با مفاهیم اصلی و درس های کلیدی کتاب آشنا بشید. می تونید یه تصویر جامع از محتوای کتاب به دست بیارید و بفهمید که آیا این همون چیزیه که دنبالش هستید یا نه. حتی اگه کتاب رو هم خونده باشید، این خلاصه می تونه یه مرور سریع و عالی باشه تا دوباره اون نکات مهم تو ذهنتون تازه بشن. پس، چه برای تصمیم گیری برای خرید کتاب کامل، چه برای مرور و درک عمیق تر، این مقاله می تونه یار و یاور خوبی براتون باشه.

جمع بندی: سفری به سوی خود حقیقی

در نهایت، کتاب «در باب شناخت خویشتن» نوشته ی سادگورو، بیشتر از یه کتاب، یه دعوت نامه ست. دعوتی برای یه سفر درونی، سفری به سمت شناخت خود حقیقی. اون به ما یادآوری می کنه که شادی و آرامش، بیرون از ما نیستن، بلکه تو اعماق وجود خودمون منتظر کشف شدن هستن. با خوندن این کتاب، یا حتی همین خلاصه، شما قدم بزرگی تو مسیر خودشناسی برمی دارید و می تونید از بند باورهای قدیمی، ترس ها و دغدغه های بی مورد رها بشید.

سادگورو با کلام شیرین و عمیقش، یه پیام ماندگار برای ما داره: زندگی یه هدیه است و ما مسئولیم که اون رو با تمام آگاهی و شور و شوق زندگی کنیم. پس اجازه بدید آموزه های این کتاب، مثل گلی تازه، تو وجودتون شکوفا بشن و زندگی تون رو پر از عطر آگاهی و آرامش کنن. وقتشه که به درون خودمون برگردیم و اون گنج پنهان رو کشف کنیم.

شما چه تجربه ای از مطالعه این کتاب یا سایر آثار سادگورو دارید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید! برای مطالعه عمیق تر، می توانید کتاب کامل در باب شناخت خویشتن را تهیه کنید.