سی تی مگ/خراسان رضوی طی چند سال گذشته آمریکا و عربستان سعودی به همراه رژیم صهیونیستی انگیزه بالایی برای انعقاد تفاهم نامه دفاعی-امنیتی میان واشنگتن و ریاض از خود نشان داده اند که از سه مولفه اساسی توافق دوجانبه ریاض-واشنگتن، عادی سازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی و تشکیل کشور مستقل فلسطین تشکیل شده است.
در نتیجه امضای این توافق امنیتی، عربستان از چتر حمایتی آمریکا برخوردار خواهد شد و به فناوری، تجهیزات و نیروگاه هسته ای دست پیدا می کند، آمریکا نفوذ از دست رفته خود در منطقه غرب آسیا را بازمی یابد و رژیم صهیونیستی توسط عربستان به رسمیت شناخته خواهد شد.
چند روز پیش از عملیات طوفان الاقصی روند مذاکرات این توافق به طور چشمگیری پیشرفت داشت و قرار بر این بود که آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا در دهم اکتبر 2023 به منظور رایزنی در خصوص جزییات توافق راهی عربستان شود اما ظاهرا این عملیات محاسبات واشنگتن و ریاض را برهم زد؛ زیرا پس از آن توافق به تاخیر افتاد و مولفه های اصلی آن رنگ باخت.
در واقع پس از آغاز جنگ غزه، نه دیگر عربستان می تواند به راحتی وارد توافق عادی سازی با رژیم صهیونیستی شود و از ایجاد کشور مستقل فلسطین چشم پوشی کند و نه تل آویو عزم جدی برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین دارد. در این بین آمریکا هم نمی تواند یا نمی خواهد تغییرات چشمگیری در کابینه نتانیاهو ایجاد کند و نظرات قانع کننده ای به طرفین ارایه دهد. البته مسیله به رسمیت شناختن اسراییل در ازای تشکیل کشور مستقل فلسطین، از همان ابتدا کلاف سردرگم توافق بوده است؛ تا حدی که طرح جایگزین مطرح شده این است که توافق امنیتی بین عربستان و رژیم صهیونیستی بدون در نظر گرفتن مسیله فلسطین و اسراییل محقق شود که این سناریو نیز موانع خاص خودش را داشت.
اکنون در شرایطی که بسیاری از تحلیلگران معتقدند در مراحل پایانی جنگ غزه قرار گرفته ایم، بلینکن بار دیگر از پیشرفت هایی در این توافق خبر می دهد. او در میزگرد یک کنفرانس اقتصادی مدعی شد توافق دوجانبه آمریکا و عربستان به طور بالقوه رو به اتمام است، اما تنها چیزی که می ماند، عادی سازی روابط عربستان و اسراییل است که با ایجاد آرامش در غزه و تشکیل کشور مستقل فلسطینی میسر می شود.
سفیر بایدن به عربستان
«کامران کرمی» تحلیلگر مسایل عربستان در گفت وگو با سی تی مگ، با بیان اینکه دیگر عادی سازی روابط ریاض-تل آویو بر اساس نسخه قبل از هفتم اکتبر بی معناست، اظهار کرد: قبل از رخداد هفت اکتبر عربستان و آمریکا بر اساس توافق امنیتی دوجانبه در مسیر عادی سازی روابط با اسراییل قرار داشتند و در مصاحبه ای که «محمد بن سلمان» ولی عهد عربستان سعودی با فاکس نیوز داشت، عنوان کرد که ما به دنبال بهبود شرایط برای فلسطینیان هستیم و هیچ اشاره ای به تشکیل کشور مستقل فلسطین نکرد. تا قبل از طوفان الاقصی دستور کار عربستان این بود که در ازای این توافق امنیتی اسراییل را به رسمیت بشناسد، اما پس از هفت اکتبر اساسا این معادله دگرگون و شرط ایجاد کشور مستقل فلسطینی به فاکتورهای مدنظر عربستان اضافه شده است. یعنی الان ما با مثلثی مواجه هستیم که یک ضلع آن توافق امنیتی دوجانبه میان آمریکا و عربستان و 2 ضلع دیگر عادی سازی روابط عربستان و اسراییل و تشکیل کشور مستقل فلسطینی است. در درون ضلع سوم چگونگی اداره نوار غزه در آینده فلسطین نیز گنجانده شده است.
وی اضافه کرد: به گفته «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا هر یک از این موارد بدون دیگری معنایی ندارد. آن چیزی که در شرایط کنونی دیده می شود، این است که آمریکا و عربستان در حال پیش بردن یک توافق دوجانبه هستند، اما سالیوان آن را اساسا به شناسایی اسراییل توسط عربستان مشروط کرد. با توجه به اینکه حلقه مفقوده 2 مسیله جنگ غزه و قرارداد دفاعی امنیتی، ایجاد کشور فلسطین است، در حال حاضر از مسیله عادی سازی روابط عربستان و اسراییل بیشتر از هر زمان دیگری در ماه های اخیر دور شده ایم، زیرا بعید است عربستانی ها با توجه به مجموع اتفاقات رخ داده و به ویژه با اقداماتی که کابینه جنگی اسراییل در نوار غزه راه انداخته و افکار عمومی جهان را تحت تاثیر قرار داده، بخواهد تن به عادی سازی بدهد.
عربستان و رژیم صهیونیستی
این تحلیلگر مسایل عربستان در خصوص امکان تحقق طرح جایگزین و امضای تفاهمنامه امنیتی بین آمریکا و عربستان بدون در نظر گرفتن مسیله فلسطین و اسراییل، عنوان کرد: از سال ها پیش بین عربستان و آمریکا این موضوع مطرح بوده که مقامات ریاض خواستار گسترش چتر حمایتی از سوی آمریکا، خرید تسلیحات پیشرفته به خصوص سامانه دفاع موشکی تاد که یک نسخه پیشرفته تر و به روزتر از سامانه پاتریوت است و دست یابی به جنگنده های اف35 بودند، اما در مقابل، این بحث در کنگره آمریکا مطرح بود که نباید برتری و موازنه امنیتی-دفاعی اسراییل در منطقه با دادن چنین جنگ افزارهای پیشرفته ای به عربستان برهم بخورد. در مسیله عادی سازی روابط امارات و اسراییل هم اماراتی ها خواستار نسخه های پیشرفته اف35 شده بودند، اما حتی اکنون که چهار سال از عادی سازی روابط امارات و اسراییل می گذرد، هنوز امارات به این جنگنده ها دست نیافته و گفته می شود این از دستور کار آمریکایی ها خارج شده است.
کرمی با بیان اینکه طرح جایگزین، بیشتر از زاویه دید عربستانی ها مطرح می شود، ادامه داد: جیک سالیوان در مصاحبه هفته گذشته گفت که موافقتنامه امنیتی واشنگتن با ریاض بدون شناسایی اسراییل معنایی ندارد، این شبیه پازلی است که شما می خواهید یک قطعه را بدون در نظر گرفتن قطعه ای دیگر در جایش قرار دهید. لذا این طرح دیدگاهی از سوی ریاض است که می گوید ما حاضریم با آمریکا و اسراییل در منطقه بدون شناسایی اسراییل همکاری کنیم و در مقابل آن، توافق دفاعی و امنیتی با آمریکا داشته باشیم. در پوشش این طرح، عربستانی ها از دهه ها پیش تاکنون به دنبال متقاعد کردن آمریکا بودند تا امنیت عربستان سعودی را ذیل چتر حمایتی اش قرار دهد، اما خود آمریکایی ها با توجه به تغییر سیاست های استراتژیکشان، تمرکز بر چین و شرق آسیا و کاهش هزینه های مداخله نظامی در خاورمیانه، اساسا زیر بار تعهد دادن به یک متحد خاورمیانه ای نمی رفتند. در حقیقت این طرح، بیشتر مطلوب عربستان است تا ایالات متحده.
وی در پاسخ به سوال آیا ممکن است عربستان در ازای امتیازات بیشتر حاضر شود اسراییل را به رسمیت بشناسد، گفت: نه اینکه امکان ناپذیر باشد، اما تحقق آن در شرایط کنونی با دشواری های زیادی همراه است. عربستانی ها در شرایطی اسراییل را به رسمیت می شناسند که زیر چتر حمایتی آمریکا در حوزه امنیتی قرار گیرند تا اگر در بحث شناسایی اسراییل در داخل کشور با موج اعتراضات مردمی یا تحرکات گروه های اسلام گرا مواجه شدند، آمریکا متعهد به دفاع از خاندان سعودی باشد. همچنین در سطح منطقه ای اگر شناسایی اسراییل مساوی با حمله گروه های مقاومت به عربستان باشد، آمریکا باید بپذیرد که از امنیت عربستان دفاع کند. در این شرایط دشوار، بعید است آمریکا حاضر به پرداخت هزینه های این تعهد و مداخلات شود تا مابه ازای آن اسراییل به رسمیت شناخته شود.
دیدار وزیران خارجه آمریکا و عربستان
کرمی خاطرنشان کرد: در شرایط کنونی آنچه مهم است و از آمدوشدهای بلینکن به منطقه پیداست، این است که تمامی آنچه که صحنه خاورمیانه را یکپارچه می کند و ادغام اسراییل در منطقه را به دنبال خواهد داشت، این است که تحولات معناداری در داخل کابینه جنگی اسراییل روی بدهد، صهیونیست ها حاضر شوند از غزه خارج و به تدریج زمینه را برای آتش بس، ارسال کمک های بشردوستانه، چگونگی اداره نوار غزه و مهم تر از همه تشکیل کشور فلسطینی آماده کنند. درواقع گره اصلی چه از زاویه دید عربستان و چه آمریکا این است که باید تحولات معناداری در داخل اسراییل روی دهد تا بتواند این کلان پروژه را در سطح منطقه ای پیش ببرد. بدون این تحولات معنادار در اسراییل، امکان پذیر نیست که عربستان حجم عظیمی از انتقادات را به جان بخرد و حتی خود آمریکایی ها هم حاضر نیستند هزینه های چنین مداخله ای را بپذیرند.
وی در خصوص امکان پذیرش کشور مستقل فلسطین از سوی اسراییل، گفت: شرایط در داخل رژیم صهیونیستی بسیار پیچیده است و راست افراطی وضعیت دشواری را برای نتانیاهو ایجاد کرده، به طوری که اساسا با حمله به رفح و تحولاتی که در روزهای گذشته رقم زدند، کاملا موضع اسراییل در مقابل ایجاد کشور فلسطین را به نمایش گذاشتند. حتی «لیندسی گراهام» سناتور ارشد آمریکایی در مصاحبه اخیرش گفت که اگر اسراییل ناچار باشد می تواند از سلاح های هسته ای استفاده کند. این نشان از فکری دارد که اتفاقا در داخل آمریکا و اسراییل قدرتمند است. آن ها معتقدند در شرایط فعلی باید کار را به اتمام رساند تا به این وسیله با دستاورد قابل توجهی پشت میز مذاکره حاضر شوند و چه در بحث عادی سازی با عربستان و چه در حوزه جنگ غزه، امتیازات به مراتب کمتری به طرف مقابل دهد.
این تحلیلگر مسایل عربستان اضافه کرد: کابینه اسراییل این دیدگاه را دارد که ما در هر شرایطی با توجه به قدرت فناوری، تکنولوژی، نظامی، امنیتی و … که از خود نشان دادیم، نهایتا خودمان را به کشورهای عربی تحمیل کردیم و خواهیم کرد و باقی اعراب در نهایت مجبور خواهند شد، مسیله عادی سازی با اسراییل را حل وفصل کنند. این دیدگاه خطرناک متاسفانه در اسراییل پایگاه قوی دارد. لذا در شرایط کنونی چشم انداز معادلات تا حد قابل توجهی به داخل رژیم صهیونیستی و تصمیماتی که در این کابینه گرفته می شود، معطوف شده است. تا جایی که بدون تحول معنادار در کابینه رژیم صهیونیستی بعید است تحول قابل توجهی در کلان معادله ای باشیم که عربستان، اسراییل و آمریکا طرف های آن هستند.
حملات رژیم صهیونیستی به رفح
کرمی با اشاره به تاثیر محدودیت های آمریکا از جمله تعلیق ارسال تسلیحات بر تغییر تصمیمات کابینه نتانیاهو، بیان کرد: دیدگاه قابل توجهی که در داخل آمریکا به ویژه در رویکرد دموکرات ها و وزارت خارجه آمریکا وجود دارد، این است که دادن چنین تسلیحاتی به اسراییل وقتی که ما هیچ ابزاری برای کنترل این رژیم در شرایط فعلی نداریم، اساسا خطرناک است و می تواند وضعیت را پیچیده تر و کار را برای آمریکایی ها بیشتر از گذشته دشوار کند. یعنی این معادله می تواند جهات و ابعاد مختلفی پیدا کند و آمریکا را مجددا برخلاف میلش به خاورمیانه بکشد.
وی با اشاره به اهداف آمریکا از تعلیق ارسال تسلیحات، ادامه داد: آمریکا از نفرستادن سلاح به اسراییل این هدف را دنبال می کند که به عنوان اهرم فشار عمل کند و نتانیاهو وادار شود حمله به رفح و آواره کردن مردم را متوقف کند تا کار از این سخت تر نشود. اما در شرایط فعلی بعید است این اهرم محدود تحول معناداری را در رژیم صهیونیستی ایجاد کند. شاید لازم است آمریکایی ها به سمت اقدامات بازدارنده تر بروند تا بتوانند تغییری در رفتار کابینه اسراییل ایجاد کنند.
پایان خبر سی تی مگ
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "تفاهم امنیتی عربستان و آمریکا؛ معادله ای چندمجهولی که به این زودی حل نمی شود" هستید؟ با کلیک بر روی بین الملل، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "تفاهم امنیتی عربستان و آمریکا؛ معادله ای چندمجهولی که به این زودی حل نمی شود"، کلیک کنید.
