هرسال شبکه راهکار های توسعه پایدار نهاد زیرمجموعه سازمانِ ملل متحد گزارشی باعنوانِ خوشبخت ترین مردمانِ جهان منتشر می کند؛ فهرستی که در آن اسامی کشور ها با بیشترین میزان رضایت از زندگی رتبه بندی می شوند.
این گزارش از سال ۲۰۱۲ تاکنون به صورت منظم انتشار یافته و برای سنجش میزان شادیِ کشور ها از شاخص هایی مثل شرایط اقتصادی میزان اعتماد و عدالت در جامعه و همچنین اعتماد به دولت استفاده کرده است.
نتایج آخرین گزارش نشان می دهد که فنلاند دانمارک ایسلند هلند سوئد نروژ سوئیس لوکزامبورگ و نیوزلند شادترین کشور های جهان در سال ۲۰۲۴ هستند.
در این رتبه بندی لبنان و افغانستان دو جایگاه پایانی را به خود اختصاص داده اند و ایران در جایگاه صدم قرار دارد اگر چه رتبه ایران نسبت به سال قبل از آن یک درجه ارتقا یافته اما همچنان پایین است.
اما چرا مردمِ ایران شاد نیستند و اصلا چرا پرداختن به موضوع شادکامی برای جوامع اهمیت دارد؟
معیار های شادکامی
سعید معدنی جامعه شناس و استاد دانشگاه در واکاوی این موضوع می گوید: متأسفانه استاندارد های زیستی در جامعه ایران پایین است و همین عامل از شادی مردم می کاهد. کافی است وضع اقتصادی و مسائل اجتماعی جامعه را در نظر بگیرید شرایطِ موجود نمی تواند در استاندارد ها تعریف شود.
اما علاوه بر این مسائل ما با محدودیت های دیگری هم مواجه هستیم که کمتر در کشور های دیگر دیده می شود محدودیت هایی مثل اجرای قانون منع استفاده از ماهواره فیلترینگ فضای مجازی و جلوگیری از ورود خانواده ها به ورزشگاه ها برای تماشای فوتبال.
در کشور ما متأسفانه عقیده اقلیت به اکثریت تحمیل شده و همین موضوع باعث رنجش افراد می شود مثلا در حالی که اکثریت مردم موافق حضور خانواده ها برای تماشای فوتبال در ورزشگاه ها هستند اما اقلیتِ مخالف مانع این کار می شوند.
تقریبا به غیر از ایران و افغانستان کشوری وجود ندارد که در آن خانواده ها برای تماشای فوتبال اجازه ورود به ورزشگاه را نداشته باشند یا ما جزو معدود کشور هایی هستیم که با فیلتر تعداد زیادی از شبکه های اجتماعی مواجه هستیم آن هم شبکه هایی که امروزه از منظر اقتصادی و اجتماعی ابزار مهم زندگی مردم می شوند یا در نمونه دیگر برای برپایی جشن عروسی مجبورید خیلی از محدودیت ها را
رعایت کنید.
وجود چنین محدودیت هایی استاندارد های زندگی را پایین می آورد. در واقع برخی مسائلی که در جهان عادی و طبیعی محسوب می شود در جامعه ما رنگِ معضل و چالش به خود می گیرد و این وضع ناخودآگاه باعثِ بالا رفتن اضطراب و پایین آمدنِ آستانه تحملِ افراد می شود. هم اکنون از موضوع حجاب یک چالش ساختیم به دلیل همه مواردی که گفته شد می بینیم حال درونی ملت خوب نیست و این یک هشدار است.
تداومِ حالِ خوب نداشتن
این جامعه شناس معتقد است که «تداومِ حالِ خوب نداشتن» به مرور زمان سبب گریز و گوشه گیری افراد می شود. در چنین شرایطی معمولا آنان که توانایی مالی دارند مهاجرت می کنند و آن ها که می مانند گرفتار نوعی خمودی و عزلت نشینی می شوند. نیرویی که ماندگار می شود متأسفانه انرژی موردنیاز برای توسعه جامعه را ندارد و بخش اقتصادی هم متأثر از این موضوع لطمه می بیند.
هم اکنون ما از منظر صادرات کالا جزو ۱۵ کشور آسیا هم نیستیم چون نیروی ِجوانِ مؤثری برای ایده های توسعه ای نداریم. حتی اگر جوانی کسب و کاری راه اندازی کند وضعیتش برای ماه و سال آینده نامعلوم است بنابراین نمی تواند تبدیل به یک نیروی تصمیم ساز شود و معمولا در وضعیت تردید و عصبانیت قرار می گیرد.
به گفته معدنی جامعه ای که به دور از استاندارد های زندگی رضایت جمعی خودش را از دست می دهد و تداوم آن سبب ساز شکل گرفتن ایده گریز و مهاجرت یا ماندن و گوشه نشینی می شود بستر مناسبی را برای عادی شدن آسیب های اجتماعی فراهم می کند.
وی می گوید: خاطرم هست در اوایل انقلاب بیکاری یک وضع غیرعادی بود اما این روز ها نداشتن حرفه و شغل تبدیل به یک وضع عادی شده است یا مثلا افراد به راحتی از کنار آسیبِ اختلاس می گذرند گویی که وضع کاملا عادی است.
این استاد دانشگاه به تفاوت آسیب و مسأله هم اشاره می کند و می گوید: باید توجه داشت آسیب چیزی است که مردم نسبت به آن حساس هستند و مسأله مشکلی است که در جامعه وجود دارد اما برای مردمِ عادی مهم نیست و فقط متخصصان آن را بررسی می کنند؛ البته حل کردن آن هم در شرایط بی تفاوتی مردم دشوار می شود. اکنون بیکاری و آلودگی محیط زیست در عین عادی شدن تبدیل به مسأله شده اند.
شادی متأثر از پدیده های اجتماعی
امان قرائی مقدم جامعه شناس هم اعتقاد دارد شادی ونشاط پدیده اجتماعیِ تام و کاملی است که از همه پدیده های اجتماعی تأثیر می پذیرد و متقابلا برهمه پدیده ها تأثیر می گذارد.
این استاد دانشگاه می گوید: در جامعه ای که غم پراکنی رواج دارد نارضایتی ها اعتراضات اجتماعی و فرار مغز ها افزایش می یابد همچنین جامعه با کاهش سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی کاهش آمار ازدواج کاهش میزان کارایی و بازدهی کاری و کاهش خلاقیت و نوآوری مواجه می شود. در جامعه غمگین شاهد افزایش آسیب هایی مثل طلاق روسپی گری فرار دختران اعتیاد به موادمخدر قتل و جنایت و خشونت و پرخاشگری خواهیم بود.
به گفته این پژوهشگر اجتماعی میزان نشاط یک جامعه بر همه روابط و تعاملات اجتماعی و همه نهاد های اقتصادی سیاسی اجتماعی فرهنگی و دینی حقوقی و قضایی و حتی نظام اداری و سازمانی و صنعتی تأثیر مستقیم می گذارد.
قرائی مقدم می گوید: از نظر برخی جامعه شناسان و روان شناسان اجتماعی شادی و نشاط زیرساختِ بسیاری از مسائل و خنده و لبخند جلوه عامِ شادی و خوشبختی است. جامعه خوشحال و خرسند با تولید بهتر اشتغال بیشتر و اقتصاد سالم تر مواجه خواهد بود و بدون شک در چنین محیطی امنیت اجتماعی و فردی راحت تر به دست می آید. در محیط شاد ذهنِ انسان پویا زبانش گویا و استعدادش شکوفا می شود به همین دلیل است که بحث نشاط از ابعاد مختلف مثل جامعه شناسی اوقات فراغت روان شناسی اجتماعی مدیریت اقتصاد سیاست و بهداشت موردتوجه قرار می گیرد.
وی معتقد است که شادی و نشاط از بُعد سیاستگذاری اجتماعی هم بسیار مهم است. روشنفکران به طور کلی شادی را نوعی احساس سعادت می دانند چیزی که از آن طریق انسان احساس لذت کرده و به منبع سعادت دست پیدا می کند. هر قدر ملتی شادتر باشد احساس رفاه بیشتری می کند و برعکس جامعه ای که نشاط ذهنی و کنشی کمرنگ تر و آزادی بیان و اندیشه و دموکراسی ضعیف تری دارد حتی با داشتن خیلی از تسهیلات مادی در رفاه نیست و افراد جامعه در آن احساس بدبختی می کنند.
این جامعه شناس و استاد دانشگاه به نظرات بزرگان علم و دین درباره شادی هم اشاره می کند و می گوید: به نظر «برتراند راسل» خنده ارزان ترین و مؤثرترین اعجاب انگیز و یک داروی همگانی و جهانی است.
«پاول مک کی» «جوئل گومان» و «انیسمان سالتمن» روان شناسان بزرگ آمریکایی که به مطالعات تأثیر خنده شوخی و مزاح در طول ۲۰ سال پرداخته اند معتقدند که شادی ونشاط فکر و خیال را آزاد می کند و بر سیستم سلامت بدن تأثیر مثبت می گذارد.
به نظرعلامه مرتضی مطهری در دنیای پراضطراب و پرتلاطمِ امروز آرامش و داشتن خیالی آسوده نعمتی است که همگان آرزوی آن را دارند از این رو شاد زیستن از ضروریات زندگی و بر عهده برنامه ریزان و علمای علوم دینی است که با استخراج مبانی دینی مربوط به شادی و نشاط از میان متون دین مبین اسلام زمینه بروز رکود ذهنی و افسردگی را از جامعه بزدایند. علاوه بر آن کارگزاران حکومتی و فرهنگی هم باید بستر شادی ونشاط را در جامعه فراهم کنند.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "چرا مردم ایران شاد نیستند؟" هستید؟ با کلیک بر روی پزشکی، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "چرا مردم ایران شاد نیستند؟"، کلیک کنید.
