نمونه دادخواست قیم موقت

تصور کنید یکی از عزیزان شما، مثلاً یک کودک بی سرپرست یا کسی که به دلیل بیماری یا کهولت سن قادر به اداره امور خودش نیست، نیاز به حمایت فوری دارد؛ اما هنوز ولی قهری یا قیم دائمی برایش تعیین نشده. در چنین مواقعی، یک راه حل قانونی وجود دارد که به آن «قیمومت موقت» می گویند. نمونه دادخواست قیم موقت در واقع ابزاری حقوقی است که به شما کمک می کند تا این فرد آسیب پذیر را تحت حمایت قانونی قرار دهید و از حقوق و دارایی هایش محافظت کنید. این دادخواست یک درخواست رسمی از دادگاه است تا در یک بازه زمانی مشخص، شخصی مسئولیت مراقبت و مدیریت امور محجور را بر عهده بگیرد تا وضعیت نهایی مشخص شود.

در دنیای امروز که پیچیدگی های قانونی و حقوقی زیاد شده، آشنایی با اصطلاحات و روندهای قانونی مثل تعیین قیم موقت، برای خیلی ها لازم و ضروریه. شاید فکر کنید این موضوع فقط به کار حقوقدان ها میاد، اما واقعیت اینه که هر کدوم از ما ممکنه یک روز در موقعیتی قرار بگیریم که نیاز به چنین اطلاعاتی داشته باشیم. هدف ما توی این مقاله اینه که همه چیز رو درباره نمونه دادخواست قیم موقت، از تعریف و شرایطش گرفته تا مراحل گام به گام و نمونه های کاربردی، به زبان ساده و خودمانی براتون توضیح بدیم. پس با ما همراه باشید تا صفر تا صد این موضوع مهم رو با هم بررسی کنیم و یاد بگیریم چطور در مواقع ضروری، بهترین تصمیم رو برای حمایت از عزیزانمون بگیریم.

قیم موقت کیست و چه زمانی به او نیاز داریم؟

به زبان خیلی ساده، قیم موقت کسیه که دادگاه به طور موقت مسئولیت مراقبت از یه نفر رو که بهش میگن محجور (یعنی کسی که به خاطر سن کم، بیماری روانی، یا سفاهت نمی تونه از خودش یا مالش مراقبت کنه) بهش میده. این مسئولیت تا وقتی که وضعیت محجور کاملاً مشخص بشه یا قیم دائمی براش تعیین بشه، ادامه داره. هدف اصلی از تعیین قیم موقت، جلوگیری از آسیب دیدن محجور و حفظ اموالشه.

حالا چه زمانی ما به این قیم موقت نیاز پیدا می کنیم؟

موارد قانونی نصب قیم موقت:

قانونگذار تو ماده ۱۲۵۰ قانون مدنی و چند جای دیگه شرایطی رو گفته که اگه ولی قهری (پدر یا پدربزرگ) یا قیم فعلی نتونه وظایفش رو درست انجام بده، یا اصلا وجود نداشته باشه، میشه درخواست قیم موقت داد. بیاید چند تا از این شرایط رو با هم مرور کنیم:

• تعقیب کیفری ولی قهری یا قیم فعلی: فرض کنید ولی یا قیم فعلی، به خاطر یه جرم (مثل سوء استفاده از اموال محجور یا آسیب رسوندن به خود محجور) تحت پیگرد قانونی قرار گرفته. خب معلومه که تو این شرایط نمی تونه وظیفه شو درست انجام بده. اینجا دادگاه به درخواست دادستان، یه قیم موقت تعیین می کنه تا کارای محجور لنگ نمونه.
• فوت ولی قهری و عدم وجود جد پدری: اگه خدای نکرده پدر و پدربزرگ پدری (که ولی قهری هستن) فوت کرده باشن و هیچ کس دیگه هم برای سرپرستی قانونی محجور نباشه، میشه برای تعیین قیم موقت اقدام کرد.
• شرایط اضطراری: بعضی وقتا شرایط اینقدر اورژانسیه که اگه بخوایم صبر کنیم تا قیم دائمی تعیین بشه، ممکنه به محجور ضرر جدی برسه یا اموالش از بین بره. مثلاً اگه محجور پول زیادی داشته باشه و ولی قهری در دسترس نباشه. اینجا قیم موقت زودتر تعیین میشه تا جلوی ضرر گرفته بشه.
• موارد خاص در امور کیفری (ماده ۷۰ قانون آیین دادرسی کیفری): این ماده یه مورد خیلی مهم رو میگه: در مواردی که تعقیب کیفری، منوط به شکایت شاکی است و بزه دیده، محجور می باشد و ولی یا قیم نداشته یا به آنان دسترسی ندارد و نصب قیم نیز موجب فوت وقت یا توجه ضرر به محجور شود، تا حضور و مداخله ولی یا قیم یا نصب قیم و همچنین درصورتی که ولی یا قیم خود مرتکب جرم شده یا مداخله در آن داشته باشد، دادستان شخصی را به عنوان قیم موقت تعیین یا خود امر کیفری را تعقیب می کند و اقدامات ضروری را برای حفظ و جمع آوری ادله جرم و جلوگیری از فرار متهم به عمل می آورد. این حکم در مواردی که بزه دیده، ولی یا قیم او به عللی از قبیل بیهوشی قادر به شکایت نباشد نیز جاری است. اینجا دیگه دادستان خودش مستقیماً وارد عمل میشه.
• اختیار کنسول در خارج از کشور: حتی اگه یه ایرانی محجور تو خارج از کشور باشه و نیاز به قیم داشته باشه، کنسول یا جانشینش می تونه موقتاً براش قیم تعیین کنه. البته این موضوع باید توسط دادگاه مدنی خاص تهران تایید بشه. این رو ماده ۱۲۲۸ قانون مدنی میگه.

چه کسانی می توانند متقاضی نصب قیم موقت باشند؟

اینجا هم قانون مشخص کرده که چه کسانی می تونن برای تعیین قیم موقت اقدام کنن:

• نزدیکان محجور: معمولاً پدر، مادر، پدربزرگ، مادربزرگ، خواهر و برادر محجور، یعنی هر کسی که نگران وضعیت محجوره، می تونه درخواست بده.
• دادستان: همونطور که تو موارد بالا گفتیم، دادستان در خیلی از مواقع خودش می تونه یا باید برای تعیین قیم موقت اقدام کنه، به خصوص اگه پای ارتکاب جرم به محجور در میون باشه.
• امین موقت: گاهی ممکنه برای نگهداری اموال یه محجور، امین موقت تعیین شده باشه که اون هم می تونه درخواست قیم موقت بده.

تفاوت های کلیدی: قیم موقت، قیم دائم، ولی قهری و امین موقت

گاهی اوقات ممکنه این اصطلاحات قانونی با هم قاطی بشن. ولی قهری، قیم دائم، قیم موقت و امین موقت هر کدوم وظایف و اختیارات خاص خودشون رو دارن. برای اینکه تفاوتشون رو بهتر متوجه بشید، یک جدول براتون آماده کردیم تا همه چیز روشن بشه:

عنوان	مدت زمان	اختیارات	هدف	مرجع تعیین
ولی قهری (پدر و جد پدری)	دائم (تا رفع حجر)	اختیارات گسترده و اصیل در کلیه امور مالی و شخصی (مگر موارد محدود قانونی)	سرپرستی طبیعی و اصلی محجور	به حکم قانون (بدون نیاز به حکم دادگاه)
قیم دائم	دائم (تا رفع حجر یا عزل قیم)	اختیارات گسترده در کلیه امور مالی و شخصی (با نظارت دادستان)	سرپرستی قانونی در صورت فقدان یا عدم صلاحیت ولی قهری	دادگاه خانواده
قیم موقت	موقت (تا رفع علت، تعیین قیم دائم یا حداکثر زمان تعیین شده)	اختیارات محدود و فوری برای حفظ منافع محجور	حفاظت فوری و موقت از محجور و اموالش در شرایط خاص	دادسرا (به درخواست دادستان) یا دادگاه (موارد خاص)
امین موقت	موقت (تا تعیین تکلیف نهایی)	فقط مدیریت و حفظ اموال محجور (نه شخص محجور)	حفظ و نگهداری اموال محجور در شرایط خاص (مثلاً غایب مفقودالاثر)	دادگاه

همونطور که تو جدول دیدید، تفاوت اصلی اینها تو مدت زمان، اختیارات و هدفی هست که دنبال می کنن. ولی قهری اصلی ترین سرپرستیه که قانون از ابتدا به پدر و پدربزرگ میده. قیم دائم وقتی وارد میشه که ولی قهری نباشه یا نتونه کارش رو انجام بده، و وظایفش هم تقریباً مثل ولی قهریه اما با نظارت بیشتر. قیم موقت برای شرایط اضطراریه که نیاز به اقدام فوری داریم و اختیاراتش هم محدوده. و امین موقت فقط به اموال محجور رسیدگی می کنه و با شخص محجور کاری نداره. پس حواستون باشه هر کدوم کاربرد خودش رو داره.

مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست قیم موقت

خب، حالا که فهمیدیم قیم موقت کیه و چه فرقی با بقیه داره، این سوال پیش میاد که برای درخواستش باید به کجا مراجعه کنیم؟ مرجع صالح برای رسیدگی به این دادخواست ها معمولاً دادسرا (دایره سرپرستی) و دادگاه خانواده هستن. بیایید کمی دقیق تر بهشون بپردازیم:

دادسرا (دایره سرپرستی) و نقش دادستان:

نقش دادستان اینجا خیلی پررنگه، مخصوصاً در مورد قیم موقت. طبق قانون، دادستان مسئول نظارت بر امور محجورینه. یعنی اگه خبری به گوشش برسه که یه محجوری ولی یا قیم نداره یا ولی و قیمش بهش ظلم می کنن، وظیفه داره که وارد عمل بشه. در مورد قیم موقت، خیلی از اوقات این دادستانه که خودش درخواست تعیین قیم موقت رو از دادگاه می کنه. مثلاً اگه ولی قهری به خاطر جرمی تحت تعقیب باشه، دادستان می تونه درخواست قیم موقت رو به دادگاه بده. دایره سرپرستی دادسرا همون بخشیه که به این پرونده ها رسیدگی می کنه.

دادگاه خانواده و صلاحیت محلی آن:

در نهایت، تصمیم نهایی برای نصب قیم (چه موقت و چه دائم) با دادگاه خانواده است. یعنی دادستان وقتی درخواست رو میده، دادگاه خانواده اونو بررسی می کنه و اگه شرایط فراهم باشه، حکم نصب قیم موقت رو صادر می کنه. در مورد صلاحیت محلی، معمولاً دادگاهی که محجور در حوزه قضایی اون زندگی می کنه (اقامتگاه محجور)، صلاحیت رسیدگی به پرونده رو داره. مثلاً اگه محجور تو قم زندگی می کنه، باید به دادگاه خانواده قم مراجعه بشه. ماده ۴۸ قانون امور حسبی هم همین رو میگه: امور قیمومیت راجع به دادگاه شهرستانی است که اقامتگاه محجور در حوزه آن دادگاه است و اگر محجور در ایران اقامتگاه نداشته باشد دادگاهی که محجور در حوزه آن دادگاه سکنی دارد و برای امور قیمومیت صالح است.

اختیار کنسول در خارج از کشور:

همونطور که قبلاً هم اشاره کردیم، یه مورد خاص هم وجود داره که تو ماده ۱۲۲۸ قانون مدنی بهش اشاره شده. اگه یه ایرانی محجور خارج از کشور باشه و نیاز به قیم داشته باشه، کنسول ایران یا کسی که جای اون کار می کنه، می تونه موقتاً براش قیم تعیین کنه. البته این تصمیم کنسول باید توسط دادگاه مدنی خاص تهران تایید بشه تا قطعی بشه. این نشون میده که حتی برای ایرانی های خارج از کشور هم فکر شده و میشه از حقوقشون حمایت کرد.

مراحل گام به گام درخواست و تعیین قیم موقت (از صفر تا صد)

حالا وقتشه که به بخش اصلی ماجرا برسیم: مراحل عملی درخواست و تعیین قیم موقت. این فرآیند، مثل خیلی از کارهای قانونی دیگه، قدم به قدم باید طی بشه تا به نتیجه برسه. بیایید با هم ببینیم باید چیکار کنیم:

گام اول: تشخیص نیاز و جمع آوری اطلاعات اولیه

اول از همه، باید مطمئن بشید که واقعاً نیاز به تعیین قیم موقت هست. آیا ولی قهری یا قیم فعلی واقعاً قادر به انجام وظایفش نیست؟ آیا غایب شده؟ آیا به ضرر محجور عمل کرده؟ یا اصلاً هیچ ولی و قیمی وجود نداره؟ وقتی مطمئن شدید، باید اطلاعات کامل محجور (شامل اسم و فامیل، تاریخ تولد، کد ملی، محل اقامت) و اطلاعات ولی یا قیم قبلی (اگه وجود داشته باشه) رو جمع آوری کنید. همچنین، باید مشخصات خودتون (به عنوان متقاضی) رو هم داشته باشید.

گام دوم: تهیه و تنظیم دادخواست یا درخواست اولیه

اینجا مرحله ای هست که باید دادخواست یا درخواست رو بنویسید. نگران نباشید، در بخش های بعدی نمونه های آماده ای رو براتون میذاریم. اما به طور کلی، این درخواست باید شامل موارد زیر باشه:

• عنوان: مشخص کنید که این یک درخواست نصب قیم موقت هست.
• مشخصات متقاضی: نام، نام خانوادگی، کد ملی، شماره شناسنامه، آدرس و شماره تماس خودتون.
• مشخصات محجور: نام، نام خانوادگی، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، محل اقامت محجور.
• خواسته: به طور واضح بنویسید که نصب قیم موقت برای (نام محجور) مورد استدعاست.
• دلایل و منضمات: اینجا باید توضیح بدید که چرا نیاز به قیم موقت هست. مثلاً فوت ولی قهری، تعقیب کیفری قیم قبلی، یا هر دلیل دیگه. همچنین مدارکی که این دلایل رو ثابت می کنن (مثل گواهی فوت، گواهی پزشکی، مدارک شناسایی) رو اینجا لیست می کنید.
• شرح ماجرا: به زبان ساده و روان، اتفاقی که افتاده و شما رو مجاب کرده که درخواست قیم موقت بدید رو توضیح بدید.

گام سوم: مراجعه به مرجع صالح و ثبت دادخواست

بعد از اینکه دادخواست رو تنظیم و مدارک رو آماده کردید، باید به دادسرا (دایره سرپرستی) یا دادگاه خانواده (بسته به مورد خاص) مراجعه کنید و دادخواست رو ثبت کنید. معمولاً اول از همه به دادسرا مراجعه می کنن و دادستان بعد از بررسی اولیه، اگه لازم باشه، درخواست رو به دادگاه خانواده می فرسته. یادتون نره که هزینه های دادرسی رو هم باید بپردازید.

گام چهارم: تحقیقات و بررسی های دادسرا/دادگاه

بعد از ثبت دادخواست، دادسرا یا دادگاه شروع به تحقیق می کنن. این تحقیقات می تونه شامل موارد زیر باشه:

• تحقیق از شما و سایر افراد ذینفع.
• استعلام از نهادهای مربوطه (مثلاً ثبت احوال برای گواهی فوت).
• معاینه محجور توسط پزشک قانونی (در مورد مجنون یا سفیه).
• تحقیق درباره اموال محجور.
• بررسی صلاحیت شما یا فرد پیشنهادی برای قیمومت.

گام پنجم: صدور قرار/حکم نصب قیم موقت

اگه دادگاه بعد از بررسی و تحقیقات کافی، به این نتیجه برسه که نیاز به قیم موقت هست و شما یا فرد پیشنهادی صلاحیت لازم رو دارید، قرار یا حکم نصب قیم موقت رو صادر می کنه. در این حکم، مدت زمان قیمومت موقت و اختیارات قیم هم مشخص میشه.

گام ششم: ابلاغ حکم و شروع وظایف قیم

بعد از صدور حکم، این حکم به شما (به عنوان قیم) ابلاغ میشه. از لحظه ابلاغ، شما به طور رسمی مسئولیت های قیمومت موقت رو بر عهده می گیرید و باید وظایفتون رو طبق قانون و آنچه که در حکم اومده، انجام بدید.

گام هفتم: نظارت بر عملکرد قیم موقت

اینجا کار تموم نمیشه! دادستان همیشه بر عملکرد قیم موقت نظارت داره. شما به عنوان قیم باید گزارش های مالی و کاری منظم به دادستان ارائه بدید و اگه قصوری انجام بدید، ممکنه مورد بازخواست قرار بگیرید یا حتی عزل بشید. این نظارت برای حمایت از حقوق محجور و جلوگیری از سوء استفاده از موقعیت قیمومیت هست.

همیشه یادتون باشه که فرآیند تعیین قیم موقت، با اینکه برای کمک به محجوره، اما یک روند حقوقی پیچیده است و اگه تجربه کافی ندارید، بهتره از همون اول با یک وکیل متخصص مشورت کنید. یه وکیل خوب می تونه مثل یه قطب نما تو این مسیر سخت راهنماتون باشه.

مدارک لازم برای ارائه دادخواست قیم موقت (چک لیست کامل)

برای اینکه دادخواست قیم موقت رو ارائه بدید و کارتون سریع تر پیش بره، باید مدارک لازم رو از قبل آماده کنید. این مدارک باید دقیق و کامل باشن تا دادگاه بتونه تصمیم درستی بگیره. اینجا یه چک لیست کامل از مدارکی که معمولاً مورد نیاز هستن رو براتون آوردیم:

چک لیست مدارک:

• مدارک هویتی متقاضی:
  • اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه
  • اصل و کپی کارت ملی
• مدارک هویتی محجور:
  • اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه محجور (صغیر، مجنون، سفیه)
  • اصل و کپی کارت ملی محجور (در صورت وجود)
• مدارک اثبات حجر: (این مورد بسته به نوع حجر متفاوت است)
  • برای صغیر: گواهی فوت پدر و جد پدری (اگه فوت کرده باشن)، یا حکم حجر قبلی (اگه صغیر قبلاً محجور شناخته شده باشه).
  • برای مجنون و سفیه: گواهی پزشک قانونی مبنی بر جنون یا سفاهت، یا حکم حجر قبلی که از دادگاه صادر شده باشه.
  • هر مدرک دیگری که نشون دهنده عدم توانایی محجور در اداره امور خودش باشه (مثل گزارش بیمارستان، نامه روانپزشک و…).
• مدارک مربوط به اموال و دارایی های محجور (در صورت وجود):
  • سند مالکیت املاک (در صورت وجود)
  • پرینت حساب های بانکی (برای اطلاع از موجودی)
  • اسناد مربوط به سهام، اوراق بهادار یا هر دارایی دیگه
• سند ازدواج والدین محجور: (در مورد صغیر، برای اثبات رابطه خویشاوندی)
• مدارک اثبات عدم صلاحیت یا سوء رفتار ولی قهری/قیم فعلی (در صورت وجود):
  • حکم دادگاه مبنی بر تعقیب کیفری ولی/قیم
  • شکواییه یا گزارش هایی که نشون دهنده سهل انگاری یا خیانت ولی/قیم باشه
  • هر مدرکی که ثابت کنه ولی یا قیم قبلی وظیفه شو درست انجام نداده.
• فیش واریزی هزینه های دادرسی: که در زمان ثبت دادخواست باید پرداخت بشه.

نکات مهم در تهیه و ارائه مدارک:

• اصل و کپی: همیشه هم اصل مدارک رو همراه داشته باشید و هم چند نسخه کپی ازشون بگیرید. دادگاه معمولاً اصل رو برای مطابقت می بینه و کپی رو ضمیمه پرونده می کنه.
• تصدیق مدارک: بعضی از کپی ها ممکنه نیاز به تصدیق (تایید) داشته باشن. می تونید این کار رو تو دفاتر اسناد رسمی یا خود دادگاه انجام بدید.
• ترجمه رسمی: اگه مدارکی به زبان خارجی دارید، حتماً باید ترجمه رسمی شده باشن.
• فهرست مدارک: برای اینکه کار خودتون و مسئول پرونده راحت تر باشه، یه فهرست از تمام مدارکی که ارائه می کنید تهیه کنید و ضمیمه دادخواست کنید.

جمع آوری این مدارک ممکنه کمی وقت گیر باشه، اما با دقت و حوصله انجامش بدید تا پرونده تون بدون مشکل پیش بره.

وظایف و اختیارات قیم موقت (حدود و محدودیت ها)

وقتی شما به عنوان قیم موقت تعیین میشید، مسئولیت های مهمی رو بر عهده می گیرید. این مسئولیت ها تو قانون مشخص شدن و شما نمی تونید خارج از چارچوب قانون عمل کنید. بیایید ببینیم وظایف و اختیارات شما دقیقاً چیا هستن:

مواظبت از شخص مولی علیه (محجور)

اولین و مهم ترین وظیفه شما، مواظبت از خود شخص محجوره. این شامل موارد زیر میشه:

• حفظ سلامت: اطمینان از اینکه محجور به موقع مراقبت های پزشکی لازم رو دریافت می کنه.
• تأمین نیازهای ضروری: فراهم کردن خوراک، پوشاک، مسکن مناسب و سایر نیازهای اولیه زندگی محجور.
• تربیت و تحصیل (برای صغیر): اگه محجور صغیره، شما مسئول فراهم کردن شرایط مناسب برای تحصیل و تربیتش هستید.

نمایندگی قانونی در کلیه امور مالی و حقوقی

شما به عنوان قیم موقت، نماینده قانونی محجور در تمام امور مالی و حقوقی اون هستید. یعنی می تونید به جای محجور، کارهای قانونی و مالی رو انجام بدید. این شامل:

• مدیریت حساب های بانکی محجور.
• دریافت حقوق و مستمری های محجور.
• انجام معاملات جزئی و روزمره برای تأمین مخارج زندگی محجور.
• نمایندگی در دعاوی حقوقی و کیفری که محجور طرف اون هست (البته با محدودیت هایی که در ادامه میگیم).

محدودیت های قانونی

اینجا یه نکته خیلی مهم وجود داره: اختیارات قیم موقت محدوده و شما نمی تونید هر کاری رو انجام بدید. بعضی از این محدودیت ها شامل موارد زیر میشه:

• عدم امکان معامله با خود: شما نمی تونید اموال محجور رو به خودتون بفروشید یا ازش بخرید. این کار به خاطر جلوگیری از تعارض منافع و سوء استفاده از موقعیت قیمومیت ممنوعه.
• صلح دعاوی بدون تأیید دادستان: اگه محجور تو یه پرونده حقوقی طرف دعوا باشه و نیاز به صلح یا سازش باشه، شما نمی تونید بدون اجازه و تأیید دادستان این کار رو انجام بدید.
• فروش اموال بدون مجوز: مهم ترین محدودیت اینه که شما نمی تونید اموال مهم محجور (مثل خونه، زمین یا ماشین) رو بدون اجازه و مجوز دادستان یا دادگاه بفروشید یا اجاره بدید. برای هر گونه اقدام مهمی روی اموال محجور، باید از دادستان اجازه بگیرید و اون هم در صورت لزوم، موضوع رو به دادگاه ارجاع میده.
• مسئولیت در قبال قصور یا سوء استفاده: اگه شما وظایفتون رو درست انجام ندید، یا خدای نکرده از موقعیتتون سوء استفاده کنید، مسئولیت قانونی دارید و ممکنه مجبور به جبران خسارت بشید و حتی عزل بشید.

لزوم ارائه صورتحساب و گزارش منظم به دادستان

همونطور که گفتیم، دادستان بر عملکرد قیم نظارت داره. برای همین، شما موظفید که به طور منظم (معمولاً سالی یک بار) یک گزارش کامل از وضعیت مالی محجور و تمام کارهایی که برای اون انجام دادید، به دادستان ارائه بدید. این گزارش باید شامل تمام هزینه ها، درآمدها و وضعیت اموال محجور باشه.

یادتون باشه که نقش قیم موقت، یک نقش امانتداریه. شما باید مثل اینکه مال خودتونه، از اموال و حقوق محجور مراقبت کنید و هر تصمیمی که می گیرید، باید به نفع محجور باشه.

نمونه دادخواست قیم موقت (با فرم های آماده و توضیحات)

خب، رسیدیم به بخش کاربردی و هیجان انگیز ماجرا: نمونه دادخواست قیم موقت. نوشتن یه دادخواست قانونی ممکنه برای خیلی ها دلهره آور باشه، اما با این نمونه ها و توضیحات، می تونید کارتون رو راحت تر انجام بدید. اول از همه، بیاید با ساختار کلی یه دادخواست آشنا بشیم:

ساختار کلی یک دادخواست/درخواست قضایی:

• عنوان: بالای صفحه، مشخص می کنه که این سند چیه (مثلاً درخواست نصب قیم موقت).
• مخاطب: اسم مرجعی که دادخواست رو بهش می فرستید (مثلاً ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان…).
• مشخصات طرفین: اطلاعات کامل متقاضی (شما) و محجور.
• خواسته: دقیقاً چی از دادگاه می خواید (مثلاً نصب قیم موقت).
• دلایل و منضمات: مدارک و مستنداتی که ادعای شما رو ثابت می کنه.
• شرح ماجرا: توضیح ماجرا به زبان ساده و روان.
• امضا و تاریخ: امضای شما و تاریخ تنظیم دادخواست.

حالا بریم سراغ چند تا نمونه کاربردی:

نمونه دادخواست ۱: درخواست نصب قیم موقت برای صغیر (توسط مادر پس از فوت پدر و جد پدری)

این یکی از رایج ترین سناریوهاست. فرض کنید پدر و پدربزرگ پدری فوت کرده اند و مادر برای فرزند صغیرش درخواست قیم موقت می دهد.

عنوان: درخواست نصب قیم موقت برای صغیر
مخاطب: ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان] (دایره سرپرستی)

با عرض سلام و احترام،

به استحضار عالی می رساند، اینجانب [نام و نام خانوادگی مادر], فرزند [نام پدر مادر], به شماره ملی [شماره ملی مادر], به عنوان مادر صغیر [نام و نام خانوادگی صغیر], متولد [تاریخ تولد صغیر], به شماره ملی [شماره ملی صغیر], می باشم.

متأسفانه، پدر صغیر، مرحوم [نام و نام خانوادگی پدر صغیر], فرزند [نام پدر پدر صغیر], به شماره ملی [شماره ملی پدر صغیر], در تاریخ [تاریخ فوت پدر صغیر] در اقامتگاه دائمی خود در شهرستان [نام شهرستان] فوت نموده است. همچنین، جد پدری صغیر نیز (اگر جد پدری فوت کرده باشد: مرحوم [نام و نام خانوادگی جد پدری], در تاریخ [تاریخ فوت جد پدری] فوت نموده و / اگر جد پدری وجود ندارد یا صلاحیت ندارد: فاقد جد پدری در قید حیات می باشد و / در قید حیات است اما به دلیل [ذکر دلیل عدم صلاحیت مانند کهولت سن شدید یا بیماری] قادر به اداره امور نیست).

با توجه به فقدان ولی قهری و / یا عدم توانایی جد پدری در انجام وظایف ولایت، صغیر فوق الذکر نیازمند تعیین سرپرست قانونی جهت اداره امور مالی و شخصی خود می باشد. اینجانبه به عنوان مادر صغیر و در اجرای تکلیف قانونی موضوع ماده ۱۲۱۹ قانون مدنی، مراتب را جهت انجام اقدامات قانونی لازم برای نصب قیم موقت (با لحاظ حق اولویت مادر موضوع ماده ۶۱ قانون امور حسبی) به آن مقام محترم اعلام می دارم.

لذا با تقدیم این درخواست، نصب قیم موقت برای فرزندم، صغیر [نام و نام خانوادگی صغیر], مورد استدعاست.

دلایل و منضمات:
۱. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی متقاضی (مادر)
۲. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی صغیر
۳. کپی مصدق گواهی فوت پدر صغیر
۴. کپی مصدق گواهی فوت جد پدری (در صورت فوت) یا مدارک اثبات عدم صلاحیت (در صورت وجود)
۵. کپی مصدق سند ازدواج والدین صغیر

نام و نام خانوادگی متقاضی: [نام و نام خانوادگی شما]
امضاء:
تاریخ: [تاریخ امروز]
محل اقامت متقاضی: [آدرس کامل شما]
شماره تماس: [شماره تماس شما]

نکات کاربردی برای تکمیل: اطلاعات داخل کروشه `[ ]` را با اطلاعات واقعی پر کنید. در قسمت دلایل فوت جد پدری یا عدم صلاحیتش، فقط موردی که به پرونده شما ربط داره رو بنویسید.

نمونه دادخواست ۲: درخواست عزل ولی قهری یا قیم فعلی و نصب قیم موقت (به دلیل سوء رفتار/سهل انگاری)

این نمونه زمانی کاربرد داره که ولی قهری یا قیم فعلی وجود داره، اما به دلیل رفتار نادرست یا سهل انگاری، به ضرر محجور عمل کرده و شما می خواید عزل بشه و یک قیم موقت جایگزینش بشه.

عنوان: درخواست عزل ولی قهری/قیم فعلی و نصب قیم موقت
مخاطب: ریاست محترم محاکم عمومی و انقلاب دادگستری شهرستان [نام شهرستان] (شعبه خانواده)

با عرض سلام و احترام،

احتراماً به استحضار می رساند، اینجانب [نام و نام خانوادگی متقاضی], فرزند [نام پدر متقاضی], به شماره ملی [شماره ملی متقاضی], ساکن [آدرس کامل متقاضی], به عنوان [نسبت شما با محجور، مثلاً مادر، خواهر یا از مطلعین] صغیر/محجور [نام و نام خانوادگی محجور], متولد [تاریخ تولد محجور], به شماره ملی [شماره ملی محجور], می باشم.

همانطور که مستحضرید، ولی قهری / قیم فعلی محجور فوق الذکر، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی ولی/قیم فعلی], فرزند [نام پدر ولی/قیم], به شماره ملی [شماره ملی ولی/قیم فعلی], می باشد که طبق قانون / حکم دادگاه، مسئولیت اداره امور مالی و شخصی مولی علیه را بر عهده دارد.

متأسفانه، نامبرده در انجام وظایف قیمومت خود مرتکب تعدی و تفریط نسبت به اموال مولی علیه شده و / یا به دلیل [ذکر دقیق دلایل سوء رفتار یا سهل انگاری مانند: عدم پیگیری درمان محجور، فروش غیرقانونی اموال، عدم ارائه صورتحساب، صرف اموال در جهت منافع شخصی] موجبات تضرر جدی و غیرقابل جبران صغیر/محجور را فراهم آورده است. برای مثال، [شرح مختصری از اتفاقات و اقدامات سوء ولی/قیم].

با عنایت به مراتب فوق و در اجرای قسمت نخست ماده ۱۱۸۴ قانون مدنی (در صورت تعدی و تفریط نسبت به اموال) و ماده ۱۲۵۰ قانون مدنی (در صورت تعقیب کیفری ولی/قیم)، تقاضای عزل ولی قهری / قیم فعلی نامبرده و نصب قیم موقت، با حق اولویت اینجانب (در صورت مادر بودن) یا شخصی صالح دیگر، جهت حفظ حقوق و منافع محجور، مورد استدعاست.

دلایل و منضمات:
۱. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی متقاضی
۲. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی محجور
۳. مدارک اثبات حجر (گواهی پزشکی، حکم حجر قبلی و...)
۴. مدارک اثبات سوء رفتار یا سهل انگاری ولی قهری/قیم (گزارش پلیس، مدارک مالی، شهادت شهود، شکواییه و...)
۵. کپی مصدق سند قیمومت (در صورت وجود قیم)

نام و نام خانوادگی متقاضی: [نام و نام خانوادگی شما]
امضاء:
تاریخ: [تاریخ امروز]
محل اقامت متقاضی: [آدرس کامل شما]
شماره تماس: [شماره تماس شما]

نکات کاربردی برای تکمیل: در قسمت دلایل سوء رفتار، هر چقدر دقیق تر و مستندتر بنویسید، شانستان بیشتره. حتماً ماده قانونی مربوطه رو بررسی و در صورت لزوم، به ماده ۱۱۸۶ قانون مدنی هم استناد کنید (اگه ولی قهری مرتکب تعدی و تفریط نسبت به اموال مولی علیه شده باشد).

نمونه درخواست ۳: درخواست تعیین قیم موقت برای محجور (مجنون/سفیه) در شرایط فوری

این نمونه برای مواقعیه که یه فرد مجنون یا سفیه وجود داره و به خاطر یه اتفاق ناگهانی (مثلاً ولیش فوت کرده یا بیمار شده) نیاز فوری به قیم موقت برای اداره امورش داره.

عنوان: درخواست تعیین قیم موقت برای محجور (مجنون/سفیه)
مخاطب: ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان] (دایره سرپرستی)

با عرض سلام و احترام،

به استحضار عالی می رساند، اینجانب [نام و نام خانوادگی متقاضی], فرزند [نام پدر متقاضی], به شماره ملی [شماره ملی متقاضی], ساکن [آدرس کامل متقاضی], به عنوان [نسبت شما با محجور، مثلاً برادر، خواهر یا از اقوام] آقای/خانم [نام و نام خانوادگی محجور], فرزند [نام پدر محجور], به شماره ملی [شماره ملی محجور], متولد [تاریخ تولد محجور], می باشم.

آقای/خانم [نام و نام خانوادگی محجور] به موجب [ذکر مدرک اثبات حجر، مثلاً گواهی پزشکی شماره... از دکتر...، یا حکم حجر شماره... صادره از شعبه... دادگاه...] از تاریخ [تاریخ شروع حجر] محجور (مجنون/سفیه) شناخته شده و قادر به اداره امور مالی و شخصی خود نمی باشد.

با کمال تأسف، ولی قهری / قیم دائمی ایشان، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی ولی/قیم قبلی], به دلیل [ذکر دلیل فوری، مثلاً فوت ناگهانی در تاریخ..., بستری شدن در بیمارستان در تاریخ... و عدم توانایی در اداره امور، سفر ناگهانی به خارج از کشور و عدم دسترسی]، در حال حاضر قادر به انجام وظایف خود نمی باشد. این وضعیت موجب شده که امور ضروری و حیاتی محجور، از جمله [ذکر چند مورد از امور فوری مثل: پرداخت هزینه های درمانی، پیگیری امور بانکی، نگهداری از اموال در حال فساد] با مشکل جدی مواجه شود و بیم ضرر و زیان به محجور می رود.

لذا با توجه به فوریت امر و ضرورت حفظ حقوق و منافع محجور، مستنداً به مواد قانونی مربوطه، تقاضای نصب قیم موقت برای آقای/خانم [نام و نام خانوادگی محجور]، مورد استدعاست تا در اسرع وقت، امور محجور سر و سامان یابد.

دلایل و منضمات:
۱. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی متقاضی
۲. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی محجور
۳. مدارک اثبات حجر (گواهی پزشکی قانونی، حکم حجر قبلی و...)
۴. گواهی فوت ولی/قیم قبلی (در صورت فوت) یا گواهی بستری/مدارک اثبات عدم دسترسی (در صورت وجود)
۵. مدارک اثبات فوریت و ضرورت (مثلاً قبض های پرداخت نشده، نامه های تهدیدآمیز و...)

نام و نام خانوادگی متقاضی: [نام و نام خانوادگی شما]
امضاء:
تاریخ: [تاریخ امروز]
محل اقامت متقاضی: [آدرس کامل شما]
شماره تماس: [شماره تماس شما]

نکات کاربردی برای تکمیل: تو این نمونه، روی فوریت و شرایط خاص تأکید بیشتری شده. هر چقدر بتونید فوریت ماجرا رو بهتر توضیح بدید، پرونده تون سریع تر پیش میره.

مدت زمان قیمومت موقت و نحوه پایان آن

یکی از ویژگی های مهم قیمومت موقت، موقت بودنشه! یعنی برخلاف قیمومت دائم، این وضعیت تا ابد ادامه پیدا نمی کنه و هدفش اینه که فقط برای یه دوره مشخص و تا زمانی که مشکل اصلی حل بشه، از محجور حمایت کنه. بیایید ببینیم این قیمومت کی تموم میشه و چطوری میشه بهش خاتمه داد.

شرایطی که به قیمومت موقت خاتمه می دهد:

معمولاً قیمومت موقت با یکی از این شرایط به پایان میرسه:

• رفع علت: مهم ترین دلیل برای پایان قیمومت موقت، برطرف شدن همون دلیلیه که باعث شده بود این قیم تعیین بشه. مثلاً اگه ولی قهری که به خاطر جرم تعقیب می شد، تبرئه بشه و بتونه دوباره وظایفشو انجام بده، یا اگه ولی قهری که سفر بود، برگرده و در دسترس باشه.
• تعیین قیم دائم: وقتی شرایط اضطراری تموم شد و فرصت کافی برای بررسی و تعیین یه قیم دائمی فراهم شد، دادگاه می تونه یه قیم دائم رو معرفی کنه. با تعیین قیم دائم، دیگه نیازی به قیم موقت نیست و وظایف به قیم جدید محول میشه.
• بهبود محجور: اگه محجور (که به خاطر جنون یا سفاهت قیم براش تعیین شده بود) بهبود پیدا کنه و طبق نظر پزشک قانونی یا دادگاه، صلاحیت اداره امور خودش رو به دست بیاره، قیمومت موقت (و حتی دائم) به پایان میرسه.
• انقضای مدت: گاهی اوقات دادگاه تو همون حکم اول، یه مدت زمان مشخصی رو برای قیمومت موقت تعیین می کنه. بعد از تموم شدن این مدت، قیمومت موقت به خودی خود تموم میشه، مگر اینکه تمدید بشه.

فرایند حقوقی برای ابطال یا پایان قیمومت موقت:

ختم قیمومت موقت هم مثل شروعش، نیاز به طی کردن یه سری مراحل قانونی داره. خود به خود و با تموم شدن مدت یا رفع علت، قیمومت لزوماً از بین نمیره، بلکه باید از طریق دادگاه رسماً ابطال یا اعلام پایان بشه:

1. درخواست ذینفع: معمولاً هر کسی که از این ماجرا نفع می بره (مثل خود محجور بعد از بهبودی، یا ولی قهری که دوباره صلاحیت پیدا کرده)، می تونه درخواست پایان قیمومت موقت رو به دادگاه خانواده بده.
2. بررسی دادگاه: دادگاه درخواست رو بررسی می کنه و اگه لازم باشه، دوباره تحقیقاتی انجام میده (مثلاً از پزشک قانونی برای تأیید بهبودی محجور استعلام می گیره).
3. صدور حکم: اگه دادگاه تشخیص بده که علت قیمومت موقت برطرف شده، حکم پایان قیمومت موقت رو صادر می کنه و از اون لحظه به بعد، قیم موقت دیگه مسئولیتی نداره.

عزل، استعفا یا شکایت از قیم موقت

همونطور که قبلاً هم گفتیم، نقش قیم، یک نقش امانتداریه و زیر ذره بین دادستان و دادگاهه. اگه قیم موقت وظایفش رو درست انجام نده یا شرایطی پیش بیاد که دیگه نتونه یا نخواد ادامه بده، ممکنه عزل بشه یا خودش استعفا بده. همچنین، افراد ذینفع حق دارن از عملکرد قیم شکایت کنن.

شرایط و دلایل عزل قیم موقت:

دادگاه در چه صورتی یه قیم موقت رو عزل می کنه؟ دلایلش معمولاً اینها هستن:

• تعدی و تفریط: اگه قیم از اموال محجور به درستی مراقبت نکنه، یا بهش ضرر برسونه (تعدی) یا در نگهداریش کوتاهی کنه (تفریط).
• عدم لیاقت یا توانایی: اگه بعداً مشخص بشه که قیم توانایی های لازم برای اداره امور محجور رو نداره (مثلاً به بیماری خاصی مبتلا بشه که نتونه وظایفشو انجام بده) یا لیاقت این کار رو نداره.
• خیانت در امانت: اگه قیم از موقعیتش سوء استفاده کنه و به نفع خودش از اموال محجور استفاده کنه یا بهش خیانت کنه.
• وجود دلیل موجه: هر دلیل موجه دیگه ای که دادگاه تشخیص بده که ادامه قیمومت توسط این فرد به ضرر محجور هست.

مراحل و نحوه طرح شکایت و پیگیری آن در دادسرا و دادگاه:

اگه شما یا هر کس دیگه از عملکرد قیم موقت ناراضی هستید یا فکر می کنید داره به محجور ضرر می زنه، می تونید شکایت کنید:

1. تنظیم شکواییه: باید یه شکواییه یا درخواست کتبی تنظیم کنید و دلایل و مدارک خودتون رو برای عزل قیم توضیح بدید. این شکواییه باید به دادسرا (دایره سرپرستی) یا دادگاه خانواده ای که قیم رو تعیین کرده، ارائه بشه.
2. ارائه مدارک: هر مدرکی که ادعای شما رو ثابت می کنه (مثل رسیدهای مالی، گزارش ها، شهادت شهود) باید ضمیمه شکواییه بشه.
3. بررسی توسط دادسرا/دادگاه: دادسرا یا دادگاه شکواییه رو بررسی می کنن و اگه لازم باشه، تحقیقاتی انجام میدن، از قیم توضیح می خوان و مدارک رو بازبینی می کنن.
4. صدور حکم: در نهایت، اگه ادعای شما ثابت بشه، دادگاه حکم عزل قیم رو صادر می کنه و ممکنه برای محجور، قیم موقت یا دائم جدیدی تعیین کنه.

فرایند استعفای قیم موقت:

گاهی اوقات خود قیم موقت به دلایلی (مثلاً بیماری، مشغله زیاد یا مهاجرت) دیگه نمی تونه یا نمی خواد وظایفش رو ادامه بده. در این صورت، می تونه استعفا بده:

1. ارائه درخواست استعفا: قیم باید درخواست کتبی استعفای خودش رو به دادگاهی که اونو تعیین کرده، ارائه بده و دلایلش رو توضیح بده.
2. بررسی دادگاه: دادگاه درخواست رو بررسی می کنه و اگه دلایل رو موجه بدونه و مطمئن بشه که با استعفای قیم به محجور ضرری نمیرسه، با استعفاش موافقت می کنه.
3. تعیین جایگزین: بعد از موافقت با استعفا، دادگاه برای محجور، قیم جدیدی (موقت یا دائم) تعیین می کنه. تا زمانی که قیم جدید تعیین نشده، قیم مستعفی موظفه به وظایفش ادامه بده تا امور محجور لنگ نمونه.

نقش بی بدیل وکیل در پرونده های قیمومت موقت

شاید تا الان با خودتون فکر کرده باشید که «مگه تعیین قیم موقت کار سختیه؟ چرا باید وکیل بگیرم؟» اما واقعیت اینه که امور مربوط به قیمومت، مخصوصاً نوع موقتش، ظرافت ها و پیچیدگی های حقوقی خاص خودش رو داره. اینجا نقش یک وکیل متخصص واقعاً بی بدیله. بیایید ببینیم چرا وکیل تو این پرونده ها مثل یک فرشته نجات عمل می کنه.

چرایی نیاز به وکیل (پیچیدگی های حقوقی، تسریع فرآیند، دفاع از حقوق محجور)

• پیچیدگی های حقوقی: قوانین مربوط به قیمومت تو قانون مدنی و قانون امور حسبی پخش شدن و فهم و تفسیرشون برای یک فرد عادی سخته. یه وکیل با تجربه، تمام این مواد قانونی رو مثل کف دستش می شناسه و می دونه چطور تو هر مرحله از پرونده ازشون استفاده کنه.
• تسریع فرآیند: پرونده های حقوقی معمولاً زمان برن و پر از بروکراسی اداری. یه وکیل کاربلد با آشنایی کامل با روند دادگاه ها، می تونه کارها رو خیلی سریع تر و بدون اتلاف وقت پیش ببره. اون می دونه چه مدارکی لازمه، چطور دادخواست بنویسه و به کجا مراجعه کنه تا پرونده تو کمترین زمان ممکن به نتیجه برسه.
• دفاع از حقوق محجور: هدف اصلی از تعیین قیم، حمایت از محجوره. وکیل، مثل یه مدافع سرسخت، از حقوق و منافع محجور دفاع می کنه و مطمئن میشه که هیچ کس از موقعیت قیمومت سوء استفاده نکنه یا به محجور آسیبی نرسه. اون مثل یه نگهبان بیداره که اجازه نمیده حق و حقوق محجور پایمال بشه.

وظایف و خدماتی که وکیل در این زمینه ارائه می دهد:

یه وکیل متخصص قیمومت، می تونه خدمات مختلفی رو به شما ارائه بده:

• مشاوره حقوقی تخصصی: قبل از هر اقدامی، وکیل وضعیت شما رو بررسی می کنه و بهترین راهکار رو پیشنهاد میده.
• تنظیم دادخواست و لوایح: تنظیم دادخواست قیم موقت و سایر لوایح حقوقی، نیاز به دقت و دانش حقوقی داره که وکیل به بهترین شکل انجامش میده.
• جمع آوری مدارک: وکیل به شما کمک می کنه تا تمام مدارک لازم رو به درستی جمع آوری و آماده کنید.
• پیگیری پرونده در مراجع قضایی: وکیل به جای شما تو دادسرا و دادگاه حاضر میشه، پیگیری های لازم رو انجام میده و روند پرونده رو تا صدور حکم دنبال می کنه.
• دفاع از حقوق قیم: اگه خدای نکرده از شما به عنوان قیم شکایت بشه، وکیل می تونه از شما دفاع کنه و از حقتون دفاع کنه.

نکات مهم در انتخاب وکیل متخصص در امور قیمومت:

• تخصص و تجربه: حتماً وکیلی رو انتخاب کنید که تو زمینه پرونده های خانواده، سرپرستی و قیمومت تجربه و تخصص کافی داشته باشه.
• صداقت و امانت داری: وکیل شما باید قابل اعتماد و صادق باشه و همه مسائل رو با شفافیت کامل به شما بگه.
• اخلاق حرفه ای: یه وکیل خوب باید علاوه بر دانش حقوقی، اخلاق حرفه ای بالایی هم داشته باشه.

حق الوکاله وکیل (عوامل مؤثر بر میزان آن و نحوه توافق)

هزینه وکیل یا حق الوکاله، بستگی به عوامل مختلفی داره:

• پیچیدگی پرونده: هر چقدر پرونده پیچیده تر و زمان برتر باشه، حق الوکاله هم بیشتر میشه.
• میزان زمان و تلاش وکیل: اگه پرونده نیاز به جلسات متعدد دادگاه یا تحقیقات گسترده داشته باشه، هزینه بالاتر میره.
• تجربه و شهرت وکیل: وکلای با تجربه تر و مشهورتر معمولاً حق الوکاله بیشتری دریافت می کنن.
• توافق بین وکیل و موکل: معمولاً حق الوکاله به صورت توافقی بین شما و وکیل تعیین میشه. بهتره قبل از شروع کار، این توافق رو به صورت کتبی و شفاف انجام بدید تا بعداً مشکلی پیش نیاد.

نتیجه گیری

همونطور که دیدید، موضوع قیمومت موقت یه بحث کاملاً حقوقیه که جنبه های انسانی و اجتماعی مهمی هم داره. وقتی پای حمایت از افراد آسیب پذیر مثل کودکان یا کسانی که توانایی مراقبت از خودشون رو ندارن در میون باشه، این ابزار قانونی به کمک ما میاد. یادمون باشه که تعیین قیم موقت فقط یه کار اداری نیست، بلکه یک مسئولیت بزرگ و امانتداریه که باید با دقت و وسواس انجام بشه.

امیدواریم با مطالعه این مقاله، همه ابهاماتتون درباره نمونه دادخواست قیم موقت، مراحلش، مدارکش و تفاوت هاش با بقیه مفاهیم حقوقی برطرف شده باشه. حواستون باشه که تو این مسیر پر از پیچ و خم، بهترین راه اینه که دست یک وکیل متخصص رو بگیرید. یه وکیل خوب می تونه مثل یه نورافکن، راه رو براتون روشن کنه و نذاره توی تاریکی های قانونی گم بشید. پس اگه احساس کردید نیاز به تعیین قیم موقت دارید، هرگز در گرفتن مشاوره حقوقی تخصصی کوتاهی نکنید تا هم از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری بشه و هم حقوق محجور به بهترین شکل ممکن رعایت بشه.