رد عین مال در فروش مال غیر

وقتی مال شما بدون اجازه و رضایت تان توسط شخص دیگری فروخته می شود، شما با یک کابوس حقوقی به اسم فروش مال غیر روبرو هستید. در چنین موقعیتی، مهمترین چیزی که برایتان مطرح می شود، این است که چگونه می توانید عین مال خود را، یعنی دقیقاً همان ملک یا وسیله ای که از دست داده اید، پس بگیرید.

تصور کنید خانه تان، ماشین تان یا هر دارایی باارزش دیگری که صاحبش هستید، یک روز بدون اطلاع شما دست به دست شده و به دیگری فروخته شده است. این حس که مال و اموالتان بدون اراده شما از دستتان رفته، واقعاً دردناک و نگران کننده است. اما خبر خوب این است که قانون، مسیرهایی برای بازگرداندن حق شما پیش بینی کرده است. در این مقاله می خواهیم قدم به قدم با هم این مسیرها را بررسی کنیم و بفهمیم در این پرونده های پیچیده، چه انتظاری باید داشته باشیم و چطور باید عمل کنیم تا دقیقاً همان چیزی که از دست داده ایم را دوباره به دست آوریم، نه فقط معادل پولی اش را.

فروش مال غیر، چیست و چرا اینقدر مهم است؟

فروش مال غیر، یکی از آن جرایمی است که اسمش هم دل آدم را می لرزاند. در واقعیت هم، این جرم می تواند زندگی قربانیان را به هم بریزد. اما بیایید اول ببینیم اصلاً منظور از فروش مال غیر چیست و چرا در دادگاه ها اینقدر روی آن حساسیت وجود دارد.

از نگاه قانون: تعریف و ارکان جرم

در دنیای قانون، فروش مال غیر به زبان ساده یعنی کسی بدون اجازه مالک اصلی، مال او را به دیگری بفروشد یا به هر نحوی منتقل کند. این کار از نظر قانونی، جرم محسوب می شود و عواقب کیفری جدی ای دارد. ماده 1 قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر، دقیقاً به همین موضوع می پردازد و مجازات هایی را برای این کار پیش بینی کرده است.

برای اینکه یک عمل فروش مال غیر شناخته شود، باید چند تا رکن اصلی وجود داشته باشد:

• رکن مادی (انتقال مال به دیگری): یعنی باید یک عملی اتفاق افتاده باشد که منجر به انتقال مال به شخص دیگری شود؛ مثلاً امضای یک مبایعه نامه، یا تحویل مال. اگر فقط حرفش زده شده باشد و انتقالی رخ نداده باشد، جرم کامل نیست.
• رکن معنوی (سوءنیت و علم به عدم مالکیت): این مهمترین بخش ماجراست. کسی که مال غیر را می فروشد، باید بداند که این مال مال او نیست و عمداً و با قصد فریب، این کار را انجام دهد. اگر فروشنده واقعاً نداند که مال متعلق به دیگری است (مثلاً به اشتباه فکر کند مالک است)، دیگر سوءنیت وجود ندارد و جرم فروش مال غیر محقق نمی شود، هرچند ممکن است مسئولیت های حقوقی دیگر برایش پیش بیاید.
• رکن قانونی (مستند به قانون بودن جرم): یعنی این کار در قانون به عنوان جرم شناخته شده و برای آن مجازات تعیین شده باشد، که خوشبختانه برای فروش مال غیر اینطور است.

کلاهبرداری یا فروش مال غیر؟ فرقش چیه؟

خیلی ها فکر می کنند فروش مال غیر همان کلاهبرداری است. البته حق دارند، چون در قانون ما، فروش مال غیر در حکم کلاهبرداری است! یعنی مجازات ها و قواعدی که برای کلاهبرداری وجود دارد، برای فروش مال غیر هم اجرا می شود. اما با این حال، تفاوت های ظریفی بین این دو وجود دارد.

در کلاهبرداری، شخص کلاهبردار با توسل به حیله و نیرنگ (وسایل متقلبانه) قربانی را فریب می دهد تا خودش مال را به او تحویل دهد. مثلاً با مدارک جعلی، شما را وادار می کند که خانه تان را به اسم او بزنید.

اما در فروش مال غیر، شما (مالک اصلی) اصلاً در جریان نیستید و شخص ثالثی (فروشنده مال غیر) بدون دخالت شما، مال تان را به دیگری می فروشد. قربانی اصلی در اینجا مالک است که مالش از دست رفته و کسی که مال را خریده هم ممکن است قربانی دوم باشد اگر از ماجرا بی خبر بوده باشد. به همین دلیل، قانونگذار این جرم را در حکم کلاهبرداری دانسته تا با همان جدیت با آن برخورد شود.

مال منقول یا غیرمنقول؟ چه فرقی در پرونده شما دارد؟

شاید بپرسید چه فرقی می کند مالی که فروخته شده، منقول (مثل ماشین، گوشی موبایل، پول) باشد یا غیرمنقول (مثل خانه، زمین، آپارتمان)؟ این فرق، در پرونده رد عین مال اهمیت زیادی پیدا می کند.

• مال منقول: اگر یک مال منقول مثل خودروی شما بدون اجازه فروخته شود، دادگاه کیفری معمولاً می تواند دستور بدهد که دقیقاً همان خودرو به شما بازگردانده شود.
• مال غیرمنقول: اما وقتی پای املاک و مستغلات (خانه، زمین) در میان است، قضیه کمی پیچیده تر می شود. دلیلش این است که انتقال مالکیت اموال غیرمنقول باید از طریق سند رسمی و اداره ثبت انجام شود و دادگاه های کیفری معمولاً اختیارات مستقیمی برای ابطال سند یا اثبات مالکیت ندارند. اینجاست که برای رد عین مال غیرمنقول، اغلب نیاز به یک دعوای حقوقی مجزا پیدا می کنید، حتی اگر پرونده کیفری هم در جریان باشد. این نکته خیلی مهم است و در ادامه بیشتر به آن می پردازیم.

فرق رد مال و رد عین مال؛ بازی با کلمات یا تفاوت حیاتی؟

شاید وقتی برای اولین بار با اصطلاحات رد مال و رد عین مال روبرو می شوید، فکر کنید تفاوت چندانی ندارند. اما در عالم حقوق، این دو اصطلاح تفاوت های اساسی و حیاتی با هم دارند که می تواند سرنوشت پرونده شما را به کلی تغییر دهد، مخصوصاً اگر مال شما غیرمنقول باشد. بیایید شفاف تر توضیح دهیم.

رد مال یعنی چی؟ (در محاکم کیفری)

وقتی در یک پرونده کیفری، دادگاه حکم به رد مال می دهد، منظورش این است که متهم باید مال به دست آمده از جرم را به قربانی بازگرداند. این رد مال می تواند به چند شکل باشد:

• برگرداندن عین مال: اگر عین مال (مثلاً همان گوشی موبایل یا ساعت) هنوز موجود باشد و قابل بازگرداندن باشد.
• پرداخت قیمت یا مثل مال: اگر عین مال از بین رفته باشد، یا قابلیت بازگرداندن نداشته باشد (مثلاً فروخته شده و دست به دست شده و پیدا کردنش سخت است)، دادگاه می تواند حکم به پرداخت قیمت روز مال یا پرداخت مثل آن بدهد (مثلاً اگر مقدار مشخصی گندم سرقت شده، به همان مقدار گندم برگردانده شود).

پس، رد مال یک مفهوم عام تر است که می تواند شامل برگرداندن خود مال یا معادل پولی یا مادی آن باشد. دادگاه های کیفری اغلب در کنار مجازات هایی مثل حبس و جزای نقدی، حکم به رد مال هم صادر می کنند.

رد عین مال یعنی بازگشت دقیق مال شما! (اغلب در محاکم حقوقی)

اما رد عین مال دقیقاً یعنی برگرداندن همان شیء یا ملک فروخته شده. اینجا دیگر بحث قیمت و معادل مطرح نیست. هدف این است که شما دقیقاً همان آپارتمان، همان زمین یا همان اتومبیل را که بدون اجازه تان فروخته شده، دوباره پس بگیرید.

این تفاوت به خصوص در مورد اموال غیرمنقول (مثل خانه و زمین) حیاتی است. چرا؟ چون در مورد املاک، مالکیت با سند رسمی و ثبت در دفاتر دولتی مشخص می شود. دادگاه کیفری، همانطور که قبلاً گفتیم، معمولاً نمی تواند وارد جزئیات ثبت سند شود و مستقیماً دستور ابطال یک سند رسمی و انتقال دوباره ملک را بدهد. این کار نیاز به یک دعوای حقوقی مستقل دارد که در آن خواهان (یعنی شما، مالک اصلی) از دادگاه بخواهید سند مالکیت معامله فضولی را ابطال کرده و مالکیت شما را تایید کند.

خلاصه کلام اینکه، رد مال یک دستور کلی از دادگاه کیفری است که می تواند شامل پول یا مثل مال هم باشد، اما رد عین مال تاکید بر بازگشت دقیق و همان مال از دست رفته دارد که برای اموال غیرمنقول، اغلب نیاز به پیگیری حقوقی مجزا پیدا می کند.

چرا این فرق برای آینده پرونده شما تعیین کننده است؟

این تمایز، پیامدهای حقوقی و قضایی بسیار مهمی دارد. اگر شما مال غیرمنقولی مثل آپارتمان تان را از دست داده اید و فقط منتظر حکم رد مال از دادگاه کیفری باشید، ممکن است در نهایت دادگاه به این نتیجه برسد که نمی تواند مستقیماً عین آپارتمان را به شما برگرداند و شما را به پیگیری در دادگاه حقوقی ارجاع دهد. این یعنی وقت و انرژی شما هدر رفته و رسیدن به حقتان به تعویق افتاده است.

در چنین شرایطی، وکیل متخصص به شما توصیه می کند که همزمان با پیگیری پرونده کیفری، دعوای حقوقی رد عین مال و ابطال سند را هم در دادگاه حقوقی مطرح کنید. این کار به شما کمک می کند تا با سرعت بیشتری به نتیجه مطلوب، یعنی بازگرداندن دقیق مال خودتان، برسید و از سردرگمی ها و تاخیرهای احتمالی جلوگیری کنید.

وقتی مال غیرمنقول فروخته می شود: رویه قضایی چه می گوید؟

در پرونده های فروش مال غیر، به خصوص وقتی پای املاک و مستغلات در میان است، رویه دادگاه ها گاهی می تواند گیج کننده باشد. همانطور که گفتیم، دادگاه کیفری و دادگاه حقوقی هر کدام وظایف و اختیارات مشخصی دارند. بیایید با هم ببینیم این رویه قضایی دقیقاً چه می گوید و چه اتفاقی در دادگاه ها می افتد.

چرا دادگاه کیفری معمولا نمی تواند مستقیماً عین مال غیرمنقول را برگرداند؟

یکی از سوالات پرتکرار قربانیان فروش مال غیر این است که چرا با اینکه در دادگاه کیفری متهم محکوم شده، اما هنوز نتوانسته ام خانه ام را پس بگیرم؟ جواب در همان تفکیک وظایف است.

دادگاه های کیفری، وظیفه شان رسیدگی به جرم و مجازات متهم است. یعنی بررسی می کنند که آیا جرمی اتفاق افتاده است یا خیر، و اگر اتفاق افتاده، چه مجازاتی برای مجرم در نظر گرفته شود (حبس، جزای نقدی). در کنار این، می توانند دستور رد مال را هم صادر کنند.

اما بحث مالکیت املاک، ابطال سند و انتقال سند، یک موضوع کاملاً حقوقی است که در صلاحیت دادگاه های حقوقی قرار دارد. سند مالکیت، یک اعتبار رسمی دارد که دادگاه کیفری نمی تواند به سادگی آن را باطل کند یا دستور دهد ملک به نام دیگری شود. برای همین، وقتی مال شما غیرمنقول است، دادگاه کیفری معمولاً نمی تواند مستقیماً حکم به رد عین مال غیرمنقول صادر کند و شما را به دادگاه حقوقی ارجاع می دهد.

نگاهی به یک پرونده واقعی: رای دادگاه تجدیدنظر چه درسی دارد؟

برای روشن شدن این موضوع، بیایید به یک نمونه از رویه قضایی که در محتوای رقبا هم به آن اشاره شده، نگاهی بیندازیم. در پرونده ای که در شعبه ۱۱۳۶ دادگاه کیفری ۲ تهران مطرح شده بود، آقای ح. الف. ک.م به جرم فروش مال غیر، علاوه بر حبس و جزای نقدی، به رد مال هم محکوم شده بود. اما وقتی پرونده به شعبه ۲۲ دادگاه تجدیدنظر استان تهران رفت، دادگاه تجدیدنظر رای دادگاه بدوی را در بخش رد مال تغییر داد.

دادگاه تجدیدنظر اینگونه استدلال کرد که:

تجدیدنظرخواهان (قربانیان) عین رد مال (آپارتمان) را مطالبه نمودند که نیاز به طرح دعوی حقوقی در محاکم حقوقی دارد و موضوع منتفی می باشد. لذا دادنامه تجدیدنظرخواسته را به نحو مذکور تایید می نماید.

یعنی چه؟ یعنی دادگاه تجدیدنظر به این نکته تاکید کرد که چون مال فروخته شده یک واحد آپارتمان (مال غیرمنقول) بوده و قربانیان عین مال (یعنی خود آپارتمان) را می خواهند، این موضوع در صلاحیت دادگاه کیفری نیست و باید در دادگاه حقوقی پیگیری شود. این رای نشان می دهد که در رویه قضایی ما، برای بازگرداندن عین مال غیرمنقول، نیاز به طرح یک دعوای حقوقی مستقل است.

پشتوانه قانونی این رویه

این رویه قضایی صرفاً سلیقه ای نیست و پشتوانه قانونی دارد. اصولاً دادگاه های کیفری بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری عمل می کنند که حدود اختیارات آنها را مشخص کرده است. وقتی قانون، امور مربوط به مالکیت و ثبت املاک را در صلاحیت دادگاه های حقوقی قرار داده، دادگاه کیفری نمی تواند از حیطه اختیاراتش خارج شود. به همین دلیل، ماده 1 قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر که به کلاهبرداری اشاره دارد، هرچند مجازات های سنگینی را تعیین می کند، اما مستقیم به موضوع ابطال سند ملکی نمی پردازد.

در چه مواردی دادگاه کیفری می تواند حکم به رد عین بدهد؟

البته این بدان معنا نیست که دادگاه کیفری هرگز نمی تواند حکم به رد عین مال بدهد. در مواردی خاص، این امکان وجود دارد:

• اموال منقول: همانطور که قبلاً اشاره شد، در مورد اموال منقول (مثل خودرو، لوازم خانه، پول نقد) معمولاً دادگاه کیفری می تواند دستور بازگرداندن دقیق همان مال را صادر کند، به شرطی که مال هنوز موجود و قابل شناسایی باشد.
• توافق طرفین: در برخی موارد، اگر فروشنده مال غیر و خریدار جدید (که از بی اطلاعی مالک اصلی بی خبر بوده) با مالک اصلی به توافق برسند، ممکن است مسیر برگشت مال تسهیل شود و دادگاه کیفری هم در این روند نقش داشته باشد. اما این مورد کمتر پیش می آید و اغلب با درگیری حقوقی همراه است.
• مال غیرمنقول بدون سند رسمی: اگر مال غیرمنقولی بدون سند رسمی (مثلاً یک زمین با قولنامه عادی) معامله شده باشد، ممکن است دادگاه کیفری با شرایطی بتواند در مورد بازگرداندن آن تصمیم گیری کند، اما باز هم پیچیدگی های خاص خود را دارد.

گام به گام: چطور عین مال مان را پس بگیریم؟

خب، حالا که تفاوت ها را فهمیدیم و با رویه دادگاه ها آشنا شدیم، وقت آن است که ببینیم عملاً برای پس گرفتن عین مال خودمان چه کارهایی باید انجام دهیم. این مسیر کمی پیچیده است و اغلب به دو شاخه اصلی کیفری و حقوقی تقسیم می شود که باید هر دو را با دقت و در زمان مناسب طی کنید.

مسیر کیفری: شکایت فروش مال غیر (پیگیری جرم)

اولین و ضروری ترین قدم، طرح شکایت کیفری علیه کسی است که مال شما را فروخته است. این شکایت برای این است که جرم فروش مال غیر اثبات شود و متهم به مجازات قانونی خود برسد.

نحوه طرح شکایت و مراحل آن:

1. تهیه مدارک: همه اسنادی که نشان می دهد شما مالک اصلی بوده اید (سند رسمی، قولنامه، مدارک خرید، گواهی مالکیت خودرو و…) و مدارکی که نشان می دهد مال شما فروخته شده (مبایعه نامه فروش مال غیر، فیش واریزی، شهادت شهود) را جمع آوری کنید.
2. تنظیم شکوائیه: با مراجعه به دادسرا یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، شکوائیه خود را تحت عنوان فروش مال غیر تنظیم و ثبت کنید.
3. نقش دادسرا: دادسرا تحقیقات اولیه را انجام می دهد تا ببیند آیا جرم واقعاً اتفاق افتاده است یا خیر. اگر دلایل کافی برای اثبات جرم پیدا کند، قرار جلب به دادرسی صادر و پرونده را به دادگاه کیفری می فرستد.
4. دادگاه کیفری: دادگاه کیفری (معمولاً دادگاه کیفری 2) به اتهامات رسیدگی می کند. اگر جرم ثابت شود، حکم به مجازات هایی مثل حبس، جزای نقدی و رد مال (به صورت عام) صادر می کند.

نتایج احتمالی در بخش رد مال کیفری:

همانطور که قبلاً گفتیم، در مسیر کیفری، دادگاه حکم به رد مال می دهد که این رد مال می تواند شامل:

• حبس و جزای نقدی: مجازات اصلی فروشنده مال غیر، مطابق با قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، حبس و پرداخت جزای نقدی است.
• رد مال (عام): دادگاه حکم می دهد که مال به قربانی بازگردانده شود. اگر مال منقول باشد، معمولاً عین آن، اما اگر غیرمنقول باشد، همانطور که در پرونده واقعی هم دیدیم، ممکن است دادگاه شما را به پیگیری حقوقی ارجاع دهد و از بخش رد عین مال در حکم خود صرف نظر کند.

مسیر حقوقی: برای برگرداندن همان مال و باطل کردن سند

اگر مال شما غیرمنقول است و می خواهید دقیقاً همان آپارتمان یا زمین را پس بگیرید، باید یک دعوای حقوقی مستقل مطرح کنید. این مسیر، برای شما حکم برگ برنده را دارد.

ضرورت طرح دعوای حقوقی مستقل:

اگر حکم کیفری صادر شد و متهم مجرم شناخته شد، این یک دلیل قوی برای شما در دادگاه حقوقی است. اما برای ابطال سند رسمی و اثبات مالکیت، باید دادخواست جداگانه ای در دادگاه حقوقی مطرح کنید. این کار به دلیل ماهیت اسناد رسمی و صلاحیت ذاتی دادگاه های حقوقی برای رسیدگی به امور مربوط به اموال است.

انواع دعاوی حقوقی مرتبط:

بسته به وضعیت پرونده و اینکه مال به نام چه کسی است، ممکن است نیاز به طرح یک یا چند دعوا داشته باشید:

• دعوای اثبات مالکیت: اگر مالکیت شما مورد تردید قرار گرفته یا نیاز به تایید رسمی آن دارید.
• دعوای ابطال معامله فضولی و ابطال سند رسمی: این دعوا برای باطل کردن معامله ای است که بدون رضایت شما انجام شده و سندی که بر اساس آن معامله به نام دیگری صادر شده است. این مهمترین دعوا برای بازگرداندن عین مال غیرمنقول است.
• دعوای خلع ید: اگر فروشنده یا خریدار جدید، ملک شما را تصرف کرده اند و حاضر به تخلیه نیستند، باید دعوای خلع ید هم مطرح کنید.

مراحل طرح دعوا و مدارک لازم:

1. تنظیم دادخواست: با کمک یک وکیل، دادخواست ابطال معامله فضولی و ابطال سند رسمی (یا هر دعوای دیگری که لازم است) را تنظیم کنید.
2. مدارک لازم:
   • سند مالکیت شما که نشان می دهد مالک اصلی هستید.
   • مبایعه نامه فروش مال غیر (اگر به آن دسترسی دارید).
   • رای قطعی دادگاه کیفری (که متهم را به جرم فروش مال غیر محکوم کرده) بسیار کمک کننده است.
   • هرگونه مدرک دیگری که مالکیت شما را ثابت کند یا سوءنیت فروشنده را نشان دهد.
3. ثبت و پیگیری: دادخواست را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و مراحل رسیدگی در دادگاه حقوقی را پیگیری کنید.

نقش وکیل کاربلد:

در این پرونده های پیچیده که هم جنبه کیفری دارند و هم حقوقی، داشتن یک وکیل متخصص و کاربلد می تواند تفاوت زمین تا آسمان ایجاد کند. وکیل هم در پیگیری شکایت کیفری به شما کمک می کند و هم می داند که چطور باید دعوای حقوقی را مطرح کرده و مدارک را به درستی ارائه دهد. او با تمام چم و خم های دادگاه و قوانین آشناست و می تواند بهترین راهکار را برای پرونده شما انتخاب کند.

مدت زمان و هزینه ها:

پرونده های فروش مال غیر و رد عین مال، ممکن است زمان بر باشند. انتظار نداشته باشید که یک شبه به نتیجه برسید. از زمان طرح شکایت تا صدور رای قطعی در هر دو مسیر (کیفری و حقوقی)، ممکن است چندین ماه یا حتی بیشتر طول بکشد. هزینه ها هم شامل هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل و سایر هزینه های جانبی است که باید برای آن ها آمادگی داشته باشید.

نکات طلایی برای جلوگیری از دردسر و دفاع از حق تان

هرچند که هیچکس دوست ندارد درگیر مشکلات حقوقی شود، اما گاهی اوقات این اتفاقات ناخواسته پیش می آیند. با این حال، با رعایت چند نکته مهم، هم می توان از وقوع جرم جلوگیری کرد و هم در صورت وقوع، با قدرت بیشتری از حق خود دفاع کرد.

قبل از معامله: چشم و گوش تان باز باشد!

ضرب المثل قدیمی که می گوید پیشگیری بهتر از درمان است، اینجا به معنای واقعی کلمه صدق می کند. قبل از هرگونه معامله بزرگ، به خصوص در مورد املاک:

• اهمیت استعلام سند (اداره ثبت): قبل از خرید هر ملک، حتماً و حتماً از اداره ثبت اسناد و املاک، استعلام سند بگیرید. این استعلام نشان می دهد که فروشنده واقعاً مالک است یا خیر، ملک در رهن یا بازداشت است یا نه. این کار، سدی محکم در برابر فروش مال غیر است.
• احراز هویت دقیق فروشنده: مطمئن شوید که هویت فروشنده با مدارک شناسایی اش (کارت ملی، شناسنامه) مطابقت دارد. از کپی مدارک اکتفا نکنید و اصل آن ها را ببینید.
• مشاوره با وکیل یا مشاور حقوقی: قبل از امضای هر سند و پرداخت هر مبلغی، حتماً با یک وکیل متخصص ملکی مشورت کنید. او می تواند بندهای پنهان قرارداد را برای شما روشن کند و از بروز مشکلات حقوقی آینده جلوگیری نماید.

بعد از وقوع جرم: وقت را هدر ندهید!

اگر متأسفانه قربانی فروش مال غیر شده اید، هرچه زودتر اقدام کنید، شانس شما برای رد عین مال بیشتر است:

• حفظ تمام مدارک و مستندات: هر برگه ای، هر پیامکی، هر فیش واریزی، هر قولنامه ای که به این ماجرا مربوط می شود، برای شما حکم طلا را دارد. آن ها را با دقت نگهداری کنید و به هیچ عنوان از بین نبرید.
• اقدام به موقع و سریع برای طرح شکایت: وقت را تلف نکنید. هرچه دیرتر اقدام کنید، ممکن است شناسایی فروشنده، خریدار جدید یا حتی خود مال سخت تر شود. به محض اطلاع، شکایت کیفری و دعوای حقوقی خود را (با مشورت وکیل) آغاز کنید.
• عدم مذاکره مستقیم و بدون مشورت با وکیل با متهم: ممکن است فروشنده مال غیر یا افراد مرتبط با او بخواهند با شما مذاکره کنند. تحت هیچ شرایطی بدون حضور و مشورت وکیل خود با آن ها صحبت نکنید یا سندی را امضا نکنید. ممکن است در این مذاکرات، حق و حقوق شما پایمال شود.

حقوق دیگر شما: جبران خسارت و اجرت المثل

علاوه بر پس گرفتن عین مال، شما به عنوان قربانی حقوق دیگری هم دارید:

• جبران خسارت: می توانید خسارت هایی که به شما وارد شده (مثلاً افت قیمت مال، هزینه های دادرسی، هزینه های وکیل) را از فروشنده مال غیر مطالبه کنید.
• اجرت المثل ایام تصرف: اگر ملک شما برای مدتی توسط فروشنده یا خریدار جدید مورد استفاده قرار گرفته، می توانید اجرت المثل (اجاره بها) این مدت را نیز از آن ها بخواهید.

---

خب، به انتهای مسیر رسیدیم. همانطور که دیدیم، فروش مال غیر یک جرم پیچیده است که پیگیری آن نیاز به دانش حقوقی و استراتژی درست دارد. در این میان، تمایز بین رد مال و رد عین مال و ضرورت پیگیری همزمان مسیرهای کیفری و حقوقی، حرف اول را می زند، به خصوص وقتی پای اموال غیرمنقول در میان است.

یادتان باشد، با اینکه مواجهه با چنین وضعیتی واقعاً سخت و آزاردهنده است، اما قانون برای شما راهکارهایی پیش بینی کرده است. با دانش و اقدام صحیح حقوقی، امکان بازگرداندن عین مال و استیفای حقوق از دست رفته شما کاملاً وجود دارد.

پس، اگر خدای ناکرده در چنین موقعیتی قرار گرفته اید، وقت را از دست ندهید و برای رسیدگی به پرونده خاص خودتان، حتماً با یک وکیل متخصص و کاردان مشورت کنید. او بهترین راهنما و حامی شما در این مسیر خواهد بود.