حکم رشوه دادن و رشوه گرفتن

رشوه دادن و رشوه گرفتن از آن دسته کارهایی است که هم از نظر قانون جرم بزرگی محسوب می شود و هم از دید دین و اخلاق، به شدت ناپسنده. این کار نه تنها می تونه زندگی فردی آدم ها رو زیر و رو کنه، بلکه مثل یک بیماری مسری، کل جامعه رو هم آلوده می کنه و به عدالت اجتماعی لطمه می زنه.

باورمان بشود یا نشود، متأسفانه این روزها پدیده رشوه خواری حسابی توی جامعه ما جا باز کرده و خیلی ها رو درگیر خودش کرده. شاید توی فیلم ها و سریال ها هم دیده باشید، اما گاهی اوقات توی زندگی واقعی هم ممکنه باهاش روبرو بشیم. اینجور وقت ها، دونستن اینکه قانون و شرع چه نظری در موردش دارن و چه مجازات هایی برای این کار تعیین شده، خیلی به دردمون می خوره. حتی برای اینکه بتونیم خودمون رو از این دایره شوم نجات بدیم یا جلوی اتفاقات بدتر رو بگیریم، لازمه که اطلاعات کافی داشته باشیم. هدف ما توی این مقاله دقیقاً همینه؛ می خوایم یک راهنمای جامع و کامل باشیم که بهتون کمک کنه حسابی سر در بیارید از این موضوع. از تعریفش گرفته تا مبانی قانونی، مجازات ها، نکات مهم، و حتی دیدگاه اسلام در مورد رشوه رو با هم مرور می کنیم، اونم با یک لحن خودمونی و دوستانه که خسته نشید!

رشوه چیست؟ تعریف قانونی و ماهیت جرم ارتشاء

اول از همه بیایید ببینیم اصلاً رشوه چیه؟ خیلی ها ممکنه فکر کنن رشوه فقط پول دادن و پول گرفتنه، ولی داستان از این حرف ها خیلی پیچیده تره. رشوه فقط شامل وجه نقد نمی شه، بلکه می تونه هر جور مال، سند تسلیم مال (مثلاً چک یا سفته)، یا حتی انجام یا عدم انجام یک وظیفه خاص باشه. مثلاً فرض کنید یک کارمند دولتی برای اینکه کار شما رو زودتر راه بندازه، چیزی غیر از حقوق و مزایای قانونی خودش از شما بخواد، خب این میشه رشوه. فرقی هم نمی کنه که این کار مستقیم انجام بشه یا غیر مستقیم.

توی این ماجرا، دو تا نقش اصلی داریم:

• راشی: همون کسی که رشوه رو می ده.
• مرتشی: همون کسی که رشوه رو می گیره.

حالا این رشوه می تونه هم یک تخلف اداری باشه و هم یک جرم کیفری. یعنی چی؟ ببینید، اگه یک کارمند دولتی رشوه بگیره، هم از نظر اداری ممکنه از کارش تعلیق بشه یا حتی اخراج بشه، هم از نظر کیفری ممکنه بره زندان یا جزای نقدی بده. این دو تا با هم فرق دارن؛ مجازات اداری رو سازمان خودش اعمال می کنه، ولی مجازات کیفری رو دادگاه تعیین می کنه.

مصادیق رشوه: از مناقصه تا تسهیل امور اداری

خب، رشوه می تونه شکل های مختلفی داشته باشه. مثلاً:

• یکی برای اینکه توی یک مناقصه دولتی برنده بشه، به مسئول مربوطه رشوه بده.
• شاید یکی بخواد یک زمین دولتی رو زیر قیمت بخره و به کارمند مربوطه پولی بده.
• یکی دیگه ممکنه برای اینکه کار اداریش سریع تر انجام بشه یا اصلاً انجام بشه، به کارمند پول یا هدیه ای بده که فراتر از عرف و قانون باشه.
• حتی ممکنه برای چشم پوشی از یک تخلف یا یک کار غیرقانونی، رشوه داده بشه.

خلاصه که هر جایی پای منافع غیرقانونی و سوءاستفاده از قدرت یا موقعیت به میون بیاد، احتمال رشوه هم هست.

مبانی قانونی جرم رشوه در ایران

قانون گذار ما حسابی دست پر به سراغ این موضوع رفته و با رشوه شوخی نداره. برای همین، توی چندین قانون مختلف بهش اشاره شده و برای اون مجازات های سنگینی در نظر گرفتن. مهمترین این قوانین رو با هم مرور کنیم:

قانون مجازات اسلامی (مواد ۵۸۸ تا ۵۹۴)

این قانون، پایه و اساس مجازات ها برای جرائم مختلفه و رشوه هم از این قاعده مستثنا نیست. مثلاً ماده ۵۸۸ این قانون می گه: هر یک از داوران، ممیزان و کارشناسان اعم از اینکه توسط دادگاه معین شده باشد یا توسط طرفین ، چنانچه در مقابل اخذ وجه یا مال به نفع یکی از طرفین اظهار نظر یا اتخاذ تصمیم کند به حبس از ۶ ماه تا دو سال یا مجازات نقدی از سه تا دوازده میلیون ریال محکوم می شود. البته این فقط یک نمونه شه و مواد دیگه هم جنبه های مختلف رو پوشش میدن.

قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری (مخصوصاً ماده ۳ و تبصره های آن)

این قانون همون طور که از اسمش پیداست، برای اینجور جرائم، مجازات ها رو حسابی تشدید کرده تا کسی به فکر این کارا نیفته. ماده ۳ این قانون به طور مفصل در مورد مجازات های رشوه گرفتن و دادن صحبت می کنه و بسته به میزان رشوه، مجازات های مختلفی رو تعیین کرده. این قانون اهمیت خیلی زیادی داره چون به روزترین و سخت گیرانه ترین مجازات ها رو برای رشوه خواری تعیین می کنه.

قانون رسیدگی به تخلفات اداری (بند ۱۷ ماده ۸) و آیین نامه های اجرایی

این قانون بیشتر روی کارمندان دولت و سازمان های عمومی تمرکز داره. بند ۱۷ ماده ۸ صراحتاً گرفتن رشوه رو یک تخلف اداری می دونه و می تونه منجر به مجازات های اداری مثل انفصال از خدمت (یعنی اخراج یا تعلیق موقت) بشه. پس اگر شما یک کارمند دولت هستید، باید حسابی مراقب باشید.

قانون مدیریت خدمات کشوری

این قانون هم به صورت کلی به مسائل مربوط به کارمندان دولت می پردازه و در زمینه سلامت اداری و جلوگیری از فساد، از جمله رشوه خواری، توصیه ها و قوانینی داره که مکمل سایر قوانین هستند.

یادتون باشه که مبالغ و مجازات ها ممکنه با گذر زمان و تصویب قوانین جدید یا اصلاحیه ها، تغییر کنن. ما سعی می کنیم اینجا اطلاعاتی رو بهتون بدیم که بر اساس آخرین اصلاحات و مقررات باشه.

مجازات رشوه گرفتن (مرتشی)

خب، حالا بریم سراغ بخش مهم و شاید کمی تلخ ماجرا: مجازات ها! کسی که رشوه می گیره (مرتشی)، بسته به میزان مال یا وجهی که گرفته، موقعیت شغلیش، و شرایط دیگه، ممکنه با مجازات های سنگینی روبرو بشه. این مجازات ها می تونن شامل انفصال از خدمت، حبس، جزای نقدی و حتی شلاق باشن.

انفصال از خدمت: خداحافظی با شغل دولتی

این یکی از مهمترین مجازات هاست که گریبان گیر کارمندان و مسئولان دولتی میشه.

• انفصال موقت: برای مبالغ کمتر رشوه، ممکنه کارمند به مدت ۶ ماه تا ۳ سال از خدمت تعلیق بشه. یعنی توی این مدت نه سر کار میره و نه حقوقی دریافت می کنه.
• انفصال دائم: اما اگه پای مبالغ بیشتری در میون باشه، یا مرتشی در رده مدیران یا هم طراز با اون ها باشه، ممکنه برای همیشه از خدمات دولتی منفصل بشه. یعنی کلاً شغل دولتی رو از دست میده و دیگه نمی تونه تو هیچ سازمان دولتی کار کنه.

حبس و جزای نقدی: پایانی تلخ در پشت میله ها

مجازات های حبس و جزای نقدی هم از اون دست مواردی هستن که کسی دوست نداره تجربه کنه. این ها بسته به میزان رشوه متفاوتن:

میزان مال یا وجه رشوه	مجازات حبس	جزای نقدی	سایر مجازات ها
تا ۲۰ هزار ریال	ندارد	معادل مال یا وجه ماخوذه	انفصال موقت ۶ ماه تا ۳ سال
بیش از ۲۰ هزار ریال تا ۲۰۰ هزار ریال	۱ تا ۳ سال	معادل مال یا وجه ماخوذه	انفصال موقت ۶ ماه تا ۳ سال
بیش از ۲۰۰ هزار ریال تا ۱ میلیون ریال	۲ تا ۵ سال	معادل مال یا وجه ماخوذه	انفصال دائم، ۷۴ ضربه شلاق (در صورت کمتر بودن از رتبه مدیرکل: انفصال موقت)
بیش از ۱ میلیون ریال	۵ تا ۱۰ سال	معادل مال یا وجه ماخوذه	انفصال دائم، ۷۴ ضربه شلاق (در صورت کمتر بودن از رتبه مدیرکل: انفصال موقت)

همون طور که می بینید، هر چی میزان رشوه بیشتر باشه، مجازات هم سنگین تر میشه. این نشون میده که قانون چقدر جدی با این موضوع برخورد می کنه.

شلاق و ضبط مال: مجازات های تکمیلی

در بعضی موارد، علاوه بر حبس و جزای نقدی، مجازات شلاق (تا ۷۴ ضربه) هم ممکنه برای مرتشی در نظر گرفته بشه. تازه، مال یا وجهی که به عنوان رشوه گرفته شده، به نفع دولت ضبط میشه و به خزانه دولت واریز میشه. یعنی هیچ منفعتی از این کار نصیب رشوه گیرنده نخواهد شد.

جایگاه شغلی مرتشی: مدیران مسئولیت بیشتری دارند

یک نکته مهم دیگه اینه که رتبه و جایگاه شغلی مرتشی در تعیین مجازات خیلی تاثیر داره. مثلاً اگر یک مدیرکل یا کسی در این رده مرتکب جرم رشوه بشه، مجازاتش نسبت به یک کارمند عادی خیلی سنگین تره و احتمال انفصال دائم از خدمات دولتی براش بیشتره. چون انتظار میره که مدیران الگوی دیگران باشن و سلامت اداری رو حفظ کنن.

مجازات رشوه دادن (راشی)

حالا نوبت می رسه به اون طرف قضیه، یعنی کسی که رشوه رو می ده (راشی). فکر نکنید فقط رشوه گیرنده مجرمه! کسی که رشوه می ده هم توی چشم قانون مجرم شناخته میشه و مجازات خودش رو داره.

حبس و شلاق: مجازات های راشی

به طور کلی، مجازات رشوه دهنده هم شامل حبس و شلاق میشه:

• حبس: از ۶ ماه تا ۳ سال حبس برای رشوه دهنده در نظر گرفته شده.
• شلاق: تا ۷۴ ضربه شلاق هم ممکنه به عنوان مجازات برای راشی تعیین بشه.
• ضبط مال: عین مال یا وجه رشوه هم به نفع دولت ضبط میشه. پس پولی که داده، دیگه به خودش برنمی گرده.

موارد استثنا و معافیت راشی از مجازات: راهی برای مبارزه با فساد

اما قانون گذار یک راه چاره هم گذاشته تا افرادی که برای حل مشکلاتشون مجبور به دادن رشوه شدن، یا اونایی که می خوان با فساد مبارزه کنن، تشویق بشن و از مجازات معاف بشن. این موارد استثنا خیلی مهمن، چون کمک می کنن تا پرونده های رشوه کشف و پیگیری بشن:

• اگر برای حفظ حقوق حقه خود ناچار به دادن رشوه بوده: فرض کنید شما برای یک کار کاملاً قانونی، مجبور شدید رشوه بدید چون در غیر این صورت حق شما ضایع می شده. توی این شرایط، شما از تعقیب کیفری معاف میشید و وجه یا مالی که دادید هم بهتون برگردونده میشه.
• اگر قبل از کشف جرم، مأمورین را آگاه سازد: اگه شما قبل از اینکه مأمورین به رشوه پی ببرن، خودتون بیاید و گزارش بدید، از مجازات حبس و شلاق معاف میشید و مال یا وجه رشوه هم بهتون برگردونده میشه. این یک جور تشویق برای افشای فساده.
• اگر هنگام تعقیب، موجب تسهیل تعقیب مرتشی شود: اگه بعد از اینکه پرونده ای تشکیل شده، شما با اقرار و همکاریتون کمک کنید که رشوه گیرنده سریع تر دستگیر بشه یا جرمش اثبات بشه، نصف مال یا وجه رشوه بهتون برگردونده میشه.

مجازات واسطه در رشوه (لینک دهنده یا واسطه ارتشاء)

توی پرونده های رشوه، همیشه پای راشی و مرتشی در میون نیست. گاهی اوقات یک نفر سومی هم هست که نقش واسطه رو بازی می کنه؛ یعنی بین رشوه دهنده و رشوه گیرنده قرار می گیره تا این معامله کثیف رو جوش بده. این آدم هم توی چشم قانون مجرمه و مجازات خودش رو داره.

وظیفه واسطه در رشوه می تونه هر چیزی باشه؛ از اینکه فقط اطلاعات رو رد و بدل کنه تا اینکه خود مال یا وجه رشوه رو جابجا کنه. بسته به اینکه این واسطه چقدر توی این ماجرا نقش داشته و چه قصدی از این کار داشته، ممکنه مجازاتش معادل رشوه گیرنده یا رشوه دهنده باشه. یعنی ممکنه واسطه هم با حبس، جزای نقدی، شلاق و حتی ضبط مال روبرو بشه. قانون با واسطه ها هم شوخی نداره، چون اون ها هم باعث میشن این چرخه فساد ادامه پیدا کنه.

نحوه اثبات جرم رشوه

خب، دونستن اینکه رشوه جرمه و چه مجازات هایی داره خوبه، اما حالا فرض کنید خدای نکرده با همچین موقعیتی روبرو شدیم و می خوایم گزارشش رو بدیم یا شکایت کنیم. چطور باید این جرم رو ثابت کنیم؟ اثبات رشوه ممکنه سخت باشه، چون معمولاً این کارها پنهانی و بدون شاهد انجام میشه، اما راه هایی برای اثباتش وجود داره:

• شهادت شهود: اگه کسی شاهد این اتفاق بوده و حاضر باشه شهادت بده، این خودش یک مدرک قوی محسوب میشه.
• اقرار متهم: اگه رشوه دهنده یا رشوه گیرنده خودشون به جرمشون اعتراف کنن، دیگه نیازی به مدارک دیگه نیست و این بهترین راه اثباته.
• وجود سند و مدرک: این روزها با پیشرفت تکنولوژی، مدارک جدیدی هم می تونن به کار بیان. مثلاً اسناد بانکی مربوط به واریز پول، پیامک های رد و بدل شده، فایل های صوتی یا تصویری که این اتفاق رو ثبت کرده باشن، همه و همه می تونن به عنوان مدرک استفاده بشن.
• تحقیقات و قرائن و امارات قضایی (یقین قاضی): گاهی اوقات، حتی بدون وجود یک مدرک قطعی، قاضی با بررسی مجموع شواهد، قرائن و تحقیقاتی که انجام میشه، به این نتیجه می رسه که جرم رخ داده. مثلاً اگه یک نفر بدون دلیل منطقی ثروتش ناگهان زیاد بشه، این خودش می تونه یک نشونه باشه.

سازمان بازرسی کل کشور و سایر نهادهای نظارتی هم توی این زمینه نقش خیلی مهمی دارن و می تونن به کشف و پیگیری پرونده های رشوه کمک کنن. پس اگر شما یا اطرافیانتان با چنین مشکلی روبرو شدید، حتماً از طریق مراجع قانونی اقدام کنید.

تبصره ها و نکات مهم در پرونده های رشوه

پرونده های رشوه همیشه یک سری جزئیات و تبصره های خاص دارن که دونستنشون می تونه کمک کننده باشه. این نکات رو با هم مرور کنیم:

• تجمیع مبالغ رشوه: اگه یک نفر چندین بار رشوه بگیره یا بده، قانون همه این مبالغ رو با هم جمع می کنه و بر اساس اون، مجازات سنگین تری تعیین میشه. یعنی نمی تونه بگه هر بار کم گرفته یا کم داده، بلکه جمع کل مهمه.
• وضعیت امتیاز کسب شده توسط راشی: اگه کسی با رشوه دادن یک امتیازی به دست آورده باشه (مثلاً برنده یک مناقصه شده یا مجوز خاصی گرفته)، اون امتیاز ازش سلب میشه و باطل میشه. پس اینجوری نیست که با دادن رشوه، به هدفش برسه و کارش هم درست بشه.
• قرار بازداشت موقت اجباری: برای مبالغ خاصی از رشوه (معمولاً بالای ۲۰۰ هزار ریال), اگه ادله کافی برای اثبات جرم وجود داشته باشه، قاضی موظفه قرار بازداشت موقت برای متهم صادر کنه که حداقل یک ماهه و توی هیچ مرحله ای از رسیدگی هم قابل تبدیل نیست. یعنی فرد حتماً بازداشت میشه.
• تعلیق از خدمت کارمند تا اتمام رسیدگی: اگه یک کارمند دولت متهم به رشوه بشه، وزیر یا مسئول مربوطه می تونه بعد از پایان بازداشت موقت، اون کارمند رو تا زمانی که پرونده اش به نتیجه برسه، از خدمت تعلیق کنه.
• عدم شمول حقوق و مزایا در دوران تعلیق: توی مدت زمانی که کارمند تعلیق میشه، هیچ حقوق و مزایایی بهش تعلق نمی گیره. این خودش یک مجازات تنبیهی محسوب میشه تا عبرت بگیرن.

دیدگاه اسلام و فقه درباره رشوه

علاوه بر قوانین خشک و رسمی، اسلام هم نگاه خیلی جدی و سخت گیرانه ای به رشوه داره. توی قرآن و احادیث زیادی به حرمت شدید رشوه اشاره شده و اون رو یکی از گناهان کبیره و نابخشودنی می دونن.

حرمت شدید رشوه از منظر قرآن و احادیث

اگه یک نگاهی به آیات قرآن و روایت ها بندازیم، می بینیم که رشوه چقدر منفور و ناپسنده. توی آیات زیادی به این موضوع اشاره شده. مثلاً توی قرآن می خونیم که نباید مال همدیگه رو به باطل بخورید و بخشی از اون رو به حاکمان ندید تا به گناه و باطل، مال دیگران رو بگیرید. این خودش اشاره مستقیمی به رشوه داره.

در حدیث معروفی که از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل شده چنین می خوانیم: «لَعَنَ اللّهُ الرّاشِیَ وَ الْمُرْتَشِیَ وَ الْمَاشِیَ بَیْنَهُم»؛ (خداوند گیرنده و دهنده رشوه و آن کس که واسطه میان آن دو است را از رحمت خود دور گرداند).

این روایت به وضوح نشون میده که نه تنها رشوه دهنده و رشوه گیرنده، بلکه حتی واسطه این کار هم مورد لعن و نفرین قرار می گیره.

رشوه در قضاوت: کفر به خداوند

موضوع رشوه توی قضاوت از همه بدتره. امام صادق (علیه السلام) در این باره می فرمایند: «وَ أَمَّا الرِّشَا فِی الْحُکْمِ فَهُوَ الْکُفْرُ بِاللّهِ الْعَظِیمِ»؛ یعنی اما رشوه در قضاوت، کفر به خداوند بزرگ است. این عبارت نشون میده که رشوه دادن و گرفتن توی بحث قضاوت و عدالت، از بزرگترین گناهان محسوب میشه و جای هیچ بخششی نداره. چون عدالت، اساس هر جامعه ای هست و با رشوه خواری، این اساس از بین میره.

داستان های تاریخی: امیرالمومنین و رشوه اشعث بن قیس

توی تاریخ اسلام هم نمونه های زیادی از برخورد جدی با رشوه خواری داریم. مثلاً داستان هدیه آوردن اشعث بن قیس برای امیرالمومنین علی (علیه السلام) خیلی معروفه. اشعث برای اینکه توی پرونده ای به نفعش حکم صادر بشه، شبانه یک ظرف حلوای لذیذ برای امام علی (علیه السلام) می بره و اسمش رو هم هدیه می ذاره. امام علی (علیه السلام) با عصبانیت بهش می فرماید:

«هَبِلَتْکَ الْهَبُولُ أَ عَنْ دِینِ اللّهِ أَتَیْتَنِی لِتَخْدَعَنِی؟… وَ اللَّهِ لَوْ أُعْطِیتُ الْأَقَالِیمَ السَّبْعَةَ بِمَا تَحْتَ أَفْلَاکِهَا عَلَی أَنْ أَعْصِیَ اللّهَ فِی نَمْلَةٍ أَسْلُبُهَا جُلْبَ شَعِیرَةٍ مَا فَعَلْتُهُ وَ إِنَّ دُنْیَاکُمْ عِنْدِی لَأَهْوَنُ مِنْ وَرَقَةٍ فِی فَمِ جَرَادَةٍ تَقْضَمُهَا مَا لِعَلِیٍّ وَ لِنَعِیمٍ یَفْنَی وَ لَذَّةٍ لَا تَبْقَی»؛ یعنی مادر بر عزایت گریه کند، آیا با این عنوان آمده ای که مرا فریب دهی و از آیین حق باز داری؟… به خدا سوگند اگر هفت اقلیم را با آنچه در زیر آسمان های آنها است به من دهند که پوست جوی را از دهان مورچه ای به ظلم بگیرم هرگز نخواهم کرد، دنیای شما از برگ جویده ای در دهان ملخی برای من کم ارزش تر است، علی را با نعمت های فانی و لذت های زودگذر چه کار؟

این حرف های امام علی (علیه السلام) نشون میده که چقدر رشوه و نادیده گرفتن عدالت در اسلام مورد نکوهش قرار گرفته. حتی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) هم وقتی با مورد مشابهی روبرو شدن، فرماندار رشوه گیرنده رو از کار برکنار و هدیه رو هم به بیت المال برگردوندن و گفتن اگه شما در خونه بنشینید و فرماندار نباشید، آیا مردم به شما هدیه می دهند؟

تفکیک هدیه و رشوه: خط باریک میان عرف و جرم

حالا شاید براتون سوال پیش بیاد که فرق هدیه و رشوه چیه؟ این یک خط خیلی باریکه که گاهی اوقات خیلی ها رو به اشتباه می ندازه. توی عرف ما، هدیه دادن و تعارف کردن خیلی رایجه. اما وقتی این هدیه به قصد تأثیرگذاری روی یک تصمیم قانونی، انجام یک کار غیرقانونی، یا سوءاستفاده از موقعیت شغلی باشه، دیگه اسمش هدیه نیست و میشه رشوه. ملاک اصلی توی اینجا، نیت و قصده. اگه نیت، تأثیرگذاری غیرقانونی باشه، اون موقع اون هدیه تبدیل به رشوه میشه.

آثار و تبعات فردی و اجتماعی رشوه خواری

رشوه خواری فقط یک جرم یا گناه نیست، بلکه مثل یک غده سرطانی، هم به فرد و هم به جامعه آسیب های جبران ناپذیری می زنه. بیایید نگاهی بندازیم به این آسیب ها:

تأثیر بر عدالت اجتماعی و تضعیف اعتماد عمومی

رشوه خواری دقیقاً عدالت رو زیر سوال می بره. وقتی کسی با پول و پارتی بتونه کارش رو راه بندازه، دیگه چه نیازی به قانون و انصاف هست؟ این کار باعث میشه مردم اعتمادشون رو به سیستم اداری و قضایی از دست بدن و فکر کنن که توی این جامعه، حق به حقدار نمی رسه. این خودش بزرگترین خیانت به اعتماد مردمه.

فساد اداری و ناکارآمدی سیستم ها

جایی که رشوه باشه، فساد هم هست. کارمندها و مسئولین به جای اینکه وظایفشون رو درست انجام بدن، به فکر منفعت خودشون میفتن. این باعث میشه که سیستم ها ناکارآمد بشن، کارها با تأخیر انجام بشه، و کیفیت خدمات پایین بیاد. به قول معروف، اگه رشوه بیاد توی کار، دیگه کار درست انجام نمیشه!

آثار روانی و اخلاقی بر افراد درگیر

فردی که رشوه می گیره، کم کم وجدانش رو از دست میده و براش عادی میشه که از راه نامشروع پول دربیاره. زندگی با پول حرام نه تنها برکت نداره، بلکه آرامش رو هم از آدم می گیره. رشوه دهنده هم همیشه با ترس و اضطراب زندگی می کنه که نکنه کارش فاش بشه. در کل، این کار روح و روان آدم ها رو بیمار می کنه.

تأثیر بر اقتصاد و توسعه جامعه

رشوه خواری مثل یک سد جلوی پیشرفت اقتصادی جامعه رو می گیره. وقتی برای راه اندازی یک کسب وکار یا گرفتن یک مجوز، باید رشوه داد، سرمایه گذارها رغبتشون رو برای فعالیت توی اون جامعه از دست میدن. این باعث میشه که تولید کم بشه، اشتغال کاهش پیدا کنه، و در نهایت اقتصاد کشور ضربه بخوره. هیچ کشوری با فساد و رشوه نمی تونه به توسعه واقعی برسه.

نتیجه گیری

خب، همون طور که با هم دیدیم، حکم رشوه دادن و رشوه گرفتن، چه از نظر قانونی و چه از دیدگاه فقه اسلامی، یک جرم بزرگ و یک گناه نابخشودنیه که تبعات خیلی سنگینی داره. از حبس و جزای نقدی و انفصال از خدمت گرفته تا لطمه زدن به عدالت اجتماعی و تضعیف اعتماد عمومی، همه و همه نتیجه این عمل ناپسنده. مبارزه با رشوه خواری یک وظیفه همگانیه و تنها با آگاهی همه مردم، کارمندان و مسئولان، می تونیم ریشه این پدیده شوم رو توی جامعه خشک کنیم.

یادتون باشه که یک جامعه سالم و پیشرفته، جامعه ایه که توی اون همه با رعایت قانون و اخلاق، به حقوق همدیگه احترام می ذارن و هیچ کس برای پیش بردن کارهاش به راه های غیرقانونی متوسل نمیشه. بیایید همگی با هم تلاش کنیم تا جامعه ای بسازیم که توی اون، عدالت حرف اول و آخر رو بزنه و جایی برای رشوه و فساد باقی نمونه.