اقرار به وصول مهریه قابل ابطال است

خیلی وقت ها پیش میاد که زنی اقرار می کنه مهریه اش رو گرفته، اما در واقع این اتفاق نیفتاده. حالا سوال اینجاست: آیا بعداً می تونه از این اقرارش برگرده و بگه اشتباه کرده یا مجبور بوده؟ بله، اقرار به وصول مهریه در شرایطی که باطل یا با اشتباه همراه باشه، قابل ابطال هستش و می شه دوباره برای مطالبه مهریه اقدام کرد. اما این کار قلق ها و جزئیات حقوقی خودش رو داره که باید حسابی حواستون بهش باشه.

توی زندگی پر پیچ و خم امروز، مسائل خانوادگی، به خصوص موضوع مهریه، حسابی حساس و مهم شده. شاید شما هم شنیدید یا دیدید که خانمی بدون اینکه واقعاً مهریه اش رو دریافت کرده باشه، به هر دلیلی (مثلاً برای گرفتن وکالت طلاق، یا تحت فشار و تهدید) سند اقرار به وصول مهریه رو امضا کرده. حالا چی؟ آیا راه برگشتی هست؟ آیا این اقرارنامه مثل یک دیوار غیرقابل عبور جلوی حق و حقوق زن قرار می گیره؟ اصلاً و ابداً! قوانین ما راه هایی رو برای بازگردوندن حقوقی که به ناحق از دست رفته، پیش بینی کرده. توی این مقاله، می خوایم قدم به قدم با هم بررسی کنیم که چطور می شه ابطال اقرارنامه وصول مهریه رو دنبال کرد، چه تفاوت هایی با ابراء و بذل مهریه داره، چه شرایطی برای باطل کردنش لازمه و اصلاً باید از کجا شروع کرد. پس اگه شما هم درگیر چنین مسئله ای هستید یا دوست دارید اطلاعات حقوقی تون رو بالا ببرید، با ما همراه باشید تا همه ابهامات رو برطرف کنیم.

آشنایی با مفهوم اقرار به وصول مهریه و ارکان آن

قبل از اینکه بریم سراغ بحث ابطال، لازمه که اول بفهمیم اصلاً اقرار به وصول مهریه یعنی چی و چه جایگاهی توی قانون ما داره. اینجوری بهتر می تونیم فرقش رو با بقیه مفاهیم مرتبط متوجه بشیم.

تعریف مهریه و انواع آن

مهریه، همونطور که می دونید، یه حق مالیه که با جاری شدن خطبه عقد، زن مالک اون می شه و می تونه هر جور که بخواد توش دخل و تصرف کنه. این یه حق کاملاً شخصیه که هیچ کس نمی تونه زن رو ازش محروم کنه.

مهریه رو معمولاً به دو صورت تعیین می کنن:

• مهریه عندالمطالبه: یعنی هر وقت زن خواست، می تونه مهریه اش رو از شوهرش مطالبه کنه و شوهر هم موظفه که پرداخت کنه.
• مهریه عندالاستطاعه: یعنی زن وقتی می تونه مهریه اش رو مطالبه کنه که شوهرش توانایی مالی برای پرداخت اون رو داشته باشه. این مورد به توانایی مالی شوهر گره خورده و باید توی دادگاه اثبات بشه.

اقرار در نظام حقوقی ایران

اقرار توی قانون ما جایگاه خیلی ویژه ای داره. اصلاً بهش می گن سید دلایل یا ملکه ادله؛ یعنی از مهمترین راه های اثبات یک ادعا. طبق ماده ۱۲۵۹ قانون مدنی، اقرار یعنی: «اخبار به حقی است برای غیر بر ضرر خود». به زبان ساده، شما یه چیزی رو به نفع یکی دیگه و به ضرر خودت اعلام می کنی. مثلاً می گید: بله، من این پول رو به فلانی بدهکارم. یا من مهریه ام رو گرفتم. این جمله، اقرار محسوب می شه.

اقرارنامه هم سندی هست که این اقرار رو کتبی می کنه. اقرارنامه ها دو نوع اصلی دارن:

• اقرارنامه عادی (دستی): سندی که بین دو نفر و بدون حضور مأمور رسمی (مثل سردفتر) تنظیم و امضا می شه.
• اقرارنامه رسمی (محضری): سندی که در دفاتر اسناد رسمی و با حضور و تأیید مأمور صلاحیت دار تنظیم و ثبت می شه. اعتبار اسناد رسمی به مراتب بالاتر از اسناد عادیه و اثبات خلافش سخت تره.

اقرار به وصول مهریه چیست؟

حالا که با مهریه و اقرار آشنا شدیم، می رسیم به اقرار به وصول مهریه. این یعنی زن خبر می ده که مهریه اش رو به صورت کامل یا جزئی از شوهرش دریافت کرده. با این اقرار، شوهرش از نظر قانونی دیگه بدهکار مهریه نیست و زن ظاهراً دیگه نمی تونه اون رو مطالبه کنه.

مثلاً، یه خانم میره دفترخونه و یه سند امضا می کنه که توش نوشته: اینجانب تمام و کمال مهریه خود را از همسرم دریافت کرده ام و هیچ ادعایی در این خصوص ندارم. این سند، اقرارنامه وصول مهریه محسوب می شه. از همینجاست که پیچیدگی ها شروع می شه؛ آیا این سند همیشه به این معنیه که زن واقعاً مهریه اش رو گرفته و دیگه راهی نداره؟ یا می شه این اقرار رو باطل کرد؟

تفاوت های کلیدی: اقرار به وصول مهریه، ابراء مهریه و بذل مهریه

یکی از مهمترین اشتباهاتی که خیلی ها مرتکب می شن، یکی دونستن این سه مفهومه. در حالی که اینا هر کدوم معنی و پیامدهای حقوقی خودشون رو دارن و دونستن تفاوتشون، برای ابطال اقرار به وصول مهریه حیاتیه.

اقرار به وصول مهریه

اقرار به وصول مهریه، همونطور که گفتیم، فقط و فقط «خبر دادن» از دریافت مهریه است. یعنی زن می گه که: «من مهریه ام رو گرفتم». در اینجا زن ادعا نمی کنه که از حقش گذشته، بلکه صرفاً تأیید می کنه که پولش رو گرفته. اگه بشه ثابت کرد این اقرار دروغ بوده یا با اشتباه انجام شده، قابل ابطاله.

ابراء مهریه

ابراء یه چیز دیگه است. ابراء یعنی «اسقاط دین»؛ به زبان ساده تر، زن از روی اراده و اختیار خودش، از حق مطالبه مهریه اش صرف نظر می کنه و اون رو به شوهرش می بخشه. ماده ۲۸۹ قانون مدنی می گه: «ابراء عبارت از این است که دائن از حق خود به اختیار صرف نظر نماید.» ابراء معمولاً غیرقابل رجوعه؛ یعنی وقتی زن یک بار مهریه اش رو ابراء کرد، دیگه نمی تونه از اون برگرده و دوباره مهریه رو مطالبه کنه، چون دین از بین رفته و چیزی برای مطالبه نمونده.

بذل مهریه یا هبه مهریه

بذل مهریه یا هبه مهریه یعنی زن مالکیت مهریه رو به شوهرش منتقل می کنه. در واقع مهریه رو به شوهرش می بخشه. هبه در بعضی شرایط قابل رجوع هست؛ یعنی اگه زن مهریه اش رو به شوهرش هبه کنه، تا زمانی که مهریه هنوز به صورت عین وجود داره (مثلاً اگه سکه یا ملک بوده و هنوز شوهر اون رو نفروخته)، زن می تونه از هبه خودش برگرده و مهریه رو پس بگیره، مگر اینکه شرایط خاصی وجود داشته باشه که رجوع از هبه رو غیرممکن کنه (مثلاً شوهر فوت کرده باشه یا مهریه رو فروخته باشه).

مقایسه جامع

برای اینکه بهتر بتونید این تفاوت ها رو درک کنید، یه جدول مقایسه ای براتون آماده کردیم:

ویژگی	اقرار به وصول مهریه	ابراء مهریه	بذل یا هبه مهریه
تعریف	خبر دادن از دریافت مهریه	صرف نظر کردن از حق مطالبه مهریه	بخشیدن مالکیت مهریه به شوهر
نوع سند	معمولاً رسمی (محضری)	رسمی (محضری) یا گاهی عادی	رسمی (محضری) یا عادی
پیامد حقوقی	سقوط ظاهری ذمه زوج (در صورت اثبات کذب بودن، قابل ابطال)	سقوط قطعی ذمه زوج و از بین رفتن دین	انتقال مالکیت (با امکان رجوع در شرایط خاص)
امکان رجوع/ابطال	قابل ابطال در صورت اثبات اشتباه، اکراه، تدلیس و…	اصولاً غیرقابل رجوع و غیرقابل ابطال	قابل رجوع در صورت بقای عین موهوبه (با استثنائات)
مستند قانونی	ماده ۱۲۵۹، ۱۲۷۷ قانون مدنی، تبصره ماده ۷۰ قانون ثبت	ماده ۲۸۹ قانون مدنی	ماده ۷۹۵ قانون مدنی به بعد (باب هبه)

همونطور که می بینید، توی این مقایسه، اقرار به وصول مهریه تنها موردیه که تحت شرایطی می شه اون رو باطل کرد و به همین خاطر، درک تفاوتش با ابراء و بذل خیلی مهمه. خیلی ها به اشتباه فکر می کنن اقرار به وصول مهریه هم مثل ابراءه و دیگه راه برگشتی نداره، در حالی که اینطور نیست.

شرایط قانونی صحت اقرار (پیش نیازهای یک اقرار معتبر)

اقرار توی دادگاه اعتبار زیادی داره، ولی نه هر اقراری! برای اینکه یک اقرار معتبر باشه و بشه بهش استناد کرد، باید یه سری شرایط قانونی رو داشته باشه. اگه یکی از این شرایط نباشه، اون اقرار از اساس باطله و می شه برای ابطال اقرار به وصول مهریه بهش استناد کرد.

اهلیت اقرارکننده

مهمترین شرط اینه که کسی که اقرار می کنه، اهلیت داشته باشه. یعنی چی؟ یعنی:

• بالغ باشه: یعنی به سن قانونی رسیده باشه (معمولاً ۱۸ سال تمام). اقرار کسی که نابالغه، حتی اگه ولیش هم اجازه داده باشه، معتبر نیست.
• عاقل باشه: یعنی دچار جنون نباشه. اقرار فرد مجنون باطله.
• قاصد باشه: یعنی قصد جدی برای اقرار کردن داشته باشه. اگه کسی شوخی شوخی یا از روی استهزا اقرار کنه، این اقرار باطله.
• مختار باشه: یعنی بدون هیچ فشار، تهدید یا اجباری اقرار کنه. اگه تحت اکراه یا زور اقرار کرده باشه، اقرارش نافذ نیست.

ماده ۱۲۶۲ قانون مدنی به روشنی می گه که اقرارکننده باید بالغ، عاقل، قاصد و مختار باشه. ماده ۱۲۶۳ قانون مدنی هم اضافه می کنه که اقرار سفیه (کسی که توانایی مدیریت امور مالیش رو نداره) توی مسائل مالی اثر نداره. پس اگه ثابت بشه زن موقع اقرار، هر کدوم از این شرایط رو نداشته، می شه اون اقرار رو باطل کرد.

قصد اخبار و رضایت کامل

اقرار باید با «قصد اخبار» باشه. یعنی واقعاً بخوای خبری از یه حقیقت بدی، نه اینکه یه چیزی رو الکی بگی. رضایت کامل هم خیلی مهمه؛ یعنی اقرار بدون هیچ گونه اکراه، اجبار، فریب یا تهدید صورت گرفته باشه. اگه زن تحت فشار روحی، جسمی، با وعده های دروغ یا فریب همسرش اقرار به وصول مهریه کرده باشه، این اقرار از اساس باطله و می شه برای ابطال سند اقرار به وصول مهریه اقدام کرد.

خلاصه که اقرار شوخی بردار نیست و باید کاملاً آگاهانه، آزادانه و با قصد جدی باشه. همین شرایط، راه رو برای ابطال اقرارنامه وصول مهریه باز می کنه.

موارد و دلایل قانونی ابطال اقرار به وصول مهریه

خب، حالا می رسیم به قسمت اصلی و جذاب ماجرا. با دونستن چه دلایلی می تونیم پای یک اقرارنامه ای که امضا کردیم بایستیم و بگیم باطله؟ قانون ما راه رو برای ابطال اقرار به وصول مهریه بسته نذاشته و تو موقعیت های خاصی به زن این اجازه رو می ده که حقش رو پس بگیره.

عدم وجود شرایط صحت اقرار

اولین و مهمترین دلیل، همون بحثی بود که تو بخش قبل در موردش حرف زدیم؛ یعنی اگه شرایط لازم برای اینکه یه اقرار صحیح و معتبر باشه، وجود نداشته. این موارد شامل:

• تهدید، اکراه و اجبار: اگه خدای نکرده، زن تحت فشار روحی، جسمی، تهدید یا اجبار شوهرش یا هر کس دیگه ای اقرار به دریافت مهریه کرده باشه، این اقرار باطله. مثلاً اگه با تهدید به طلاق، از دست دادن بچه ها، یا خشونت فیزیکی وادار به اقرار شده باشه. اثبات این موضوع نیازمند مدارکی مثل شهادت شهود، پیامک ها، مدارک پزشکی یا هر مدرک دیگه ای هست که نشان بده اجبار وجود داشته.
• فقدان قصد جدی (اقرار صوری یا از روی استهزا): فرض کنید زن به خاطر یه دلیل دیگه، مثلاً برای اینکه شوهرش از دست طلبکارها فرار کنه، به دروغ اقرار به وصول مهریه کرده باشه، در حالی که اصلاً قصد واقعی برای تأیید وصول مهریه نداشته. اینجور اقرارها هم به دلیل عدم قصد جدی، باطل هستن و می شه برای ابطال اقرارنامه مهریه اقدام کرد.
• عدم اهلیت قانونی: اگه ثابت بشه زن در زمان اقرار بالغ، عاقل یا سفیه نبوده (در امور مالی)، اقرارش باطله. البته این مورد کمتر پیش میاد ولی به هر حال یک دلیل قانونیه.

فساد یا اشتباه در اقرار

اینجا یکی از مهمترین و کلیدی ترین بخش ها برای ابطال اقرار به وصول مهریه هستش:

• اشتباه حکمی: گاهی اوقات، زن به خاطر اینکه از قانون بی خبره، یه اقراری می کنه که به ضررشه. مثلاً فکر می کنه چون شوهرش فوت کرده، دیگه مهریه بهش تعلق نمی گیره و اقرار می کنه که مهریه اش رو گرفته. در حالی که این تصور غلطه. البته در مورد اشتباه حکمی بین حقوقدانان اختلاف نظرهایی وجود داره، اما برخی معتقدند که در صورت اثبات، می تونه منجر به بطلان اقرار بشه.
• اشتباه موضوعی: این حالت وقتی پیش میاد که زن به خاطر سوءتفاهم یا خطا در فهم یه موضوع واقعی، اقرار به چیزی می کنه که حقیقت نداره. مثلاً فکر می کنه چکی که شوهرش بهش داده، پاس شده، ولی در واقع پاس نشده و بر همین اساس اقرار به وصول مهریه می کنه.

یکی از مهمترین مواد قانونی که راه رو برای ابطال اقرارنامه وصول مهریه باز می کنه، ماده ۱۲۷۷ قانون مدنی هست که می گه: اگر مقر (اقرارکننده) ادعا کند که اقرار او فاسد یا مبنی بر اشتباه یا غلط بوده شنیده می شود و همچنین است در صورتی که برای اقرار خود عذری ذکر کند که قابل قبول باشد. این ماده به صراحت به زن اجازه می ده که اگه اقرارش فاسد (یعنی باطل) یا بر پایه اشتباه بوده، این موضوع رو در دادگاه مطرح کنه.

یکی از قوی ترین مستندات قانونی برای ابطال اقرار به وصول مهریه، تبصره ماده ۷۰ قانون ثبت اسناد و املاک هست که میگه: هرگاه کسی که به موجب سند رسمی اقرار به اخذ وجه یا مالی کرده… مدعی شود که اقرار او در مقابل سند رسمی یا عادی یا حواله یا برات یا چک یا فته طلبی بوده… و آن تعهد انجام نشده… این دعوی قابل رسیدگی خواهد بود. این تبصره به وضوح بیان می کنه که اگر زن در قبال دریافت چیزی (مثلاً یک چک) اقرار به وصول مهریه کرده، اما اون چیز در واقع به دستش نرسیده یا پاس نشده، می تونه برای باطل کردن اقرارش اقدام کنه. این موضوع خیلی در پرونده های عملی به کار میاد.

تدلیس و فریب

اگه شوهر با فریبکاری یا پنهان کاری عمدی، زن رو وادار به اقرار به دریافت مهریه کرده باشه، این هم دلیلی برای ابطال اقراره. مثلاً شوهر قول های دروغین بده یا اطلاعات غلط بده تا زن رو به امضای اقرارنامه ترغیب کنه.

عدم انجام تعهد متقابل

یه وقتایی زن اقرار به وصول مهریه می کنه در ازای اینکه شوهر یه کاری رو براش انجام بده. مثلاً اقرار می کنه تا شوهر بهش وکالت طلاق بده. اگه شوهر به اون تعهدش عمل نکنه، زن می تونه با استناد به این موضوع، برای ابطال اقرارنامه محضری مهریه اقدام کنه. چون در اینجا اقرار در واقع مشروط به انجام تعهدی از سوی زوج بوده که محقق نشده.

دیدید؟ اقرار به وصول مهریه اونقدرها هم که به نظر میاد، غیرقابل برگشت نیست! اما نکته کلیدی اینجاست که باید بتونید این دلایل رو توی دادگاه اثبات کنید.

مراحل عملی برای طرح دعوای ابطال اقرارنامه وصول مهریه

حالا که دلایل قانونی رو می دونید، وقتشه که ببینیم چطور باید این مسیر رو توی دادگاه دنبال کنید. این مراحل نیاز به دقت و صبر زیادی دارن.

جمع آوری ادله و مستندات

اولین و مهمترین قدم، جمع آوری مدارک و شواهدیه که بتونه حرف شما رو توی دادگاه ثابت کنه. یادتون باشه، بار اثبات بر دوش کسیه که ادعا می کنه اقرار باطل بوده. چه مدارکی می تونن بهتون کمک کنن؟

• شهادت شهود: اگه کسی شاهد بوده که شما تحت فشار، تهدید یا فریب اقرار کردید، شهادتش می تونه خیلی مؤثر باشه.
• مدارک پزشکی: در صورتی که به خاطر فشار یا تهدید، آسیب جسمی دیده باشید یا به روانپزشک مراجعه کرده باشید، مدارک پزشکی می تونه کمک کننده باشه.
• پیامک ها، ایمیل ها، نامه ها: هرگونه مکاتبه یا مکالمه ای که نشون بده تهدید، فشار یا فریبکاری وجود داشته.
• اسناد مربوط به تعهدات متقابل: اگه اقرار در قبال تعهد خاصی بوده (مثل وکالت طلاق) و اون تعهد انجام نشده، مدارکش رو جمع کنید.
• اسناد بانکی: برای اثبات عدم دریافت وجه مهریه، گردش حساب بانکی می تونه مدرک مهمی باشه.
• تاریخ و زمان وقوع اقرار: دقیقاً مشخص کنید اقرار کی و کجا انجام شده و دلایل ابطال کی به وجود اومده یا مشخص شده.

مشاوره و تنظیم دادخواست حقوقی

درسته که خودتون هم می تونید دادخواست بنویسید، اما توی یه پرونده اینقدر حساس و پیچیده، مشورت با یک وکیل متخصص خانواده و حقوقی رو دست کم نگیرید. وکیل می تونه با دانش و تجربه ای که داره، بهترین راه رو نشونتون بده و جلوی اشتباهات احتمالی رو بگیره.

دادخواست ابطال اقرارنامه وصول مهریه باید به درستی تنظیم بشه. توی دادخواست باید این موارد رو به وضوح بنویسید:

• مشخصات کامل خواهان (زن) و خوانده (شوهر)
• موضوع خواسته: «ابطال اقرارنامه رسمی/عادی وصول مهریه شماره… مورخ… دفترخانه…»
• شرح کامل ماجرا و دلایلی که برای ابطال اقرارنامه دارید (مثلاً اشتباه، اکراه، تدلیس و…). اینجا باید به مواد قانونی مربوطه هم اشاره کنید.
• لیست ادله و مستندات خودتون (شهود، مدارک، اسناد).

مرجع صالح برای رسیدگی

اینجا یه نکته خیلی مهم و کلیدی وجود داره که خیلی ها اشتباه می کنن و کارشون توی دادگاه پیچیده تر می شه:

دعوای ابطال سند اقرار به وصول مهریه، بر خلاف مطالبه خود مهریه، در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی هست، نه دادگاه خانواده. دادگاه خانواده فقط به دعاوی مربوط به ماهیت روابط زوجین و خود مهریه رسیدگی می کنه، اما دعوای ابطال سند، یک دعوای حقوقی عام محسوب می شه.

این موضوع حتی در آرای دیوان عالی کشور هم تأکید شده. پس حواستون باشه که دادخواست رو به دادگاه درستی ارائه بدید تا پرونده تون دچار مشکل نشه.

هزینه های دادرسی

هزینه های دادرسی بر اساس ارزش خواسته (یعنی میزان مهریه ای که اقرار به وصولش شده) و تعرفه های قانونی محاسبه می شه. این هزینه ها شامل هزینه ثبت دادخواست، هزینه اوراق و … می شه که باید پرداخت بشه.

روند رسیدگی در دادگاه

بعد از ثبت دادخواست و پرداخت هزینه ها، پرونده به شعبه مربوطه ارجاع می شه. دادگاه طرفین رو به جلسه رسیدگی دعوت می کنه. توی این جلسات، شما و وکیل تون باید دلایل و مدارک خودتون رو ارائه بدید و از اقرارتون دفاع کنید. خوانده (شوهر) هم فرصت دفاع داره. قاضی با بررسی مدارک، شهادت شهود و اظهارات طرفین، حکم رو صادر می کنه. این روند می تونه چند ماه تا حتی بیشتر طول بکشه و نیاز به پیگیری دقیق داره.

نکات حقوقی مهم و توصیه های کاربردی

توی این مسیر پیچیده، دونستن چند نکته می تونه حسابی بهتون کمک کنه و از مشکلات بعدی جلوگیری کنه.

نقش حیاتی وکیل متخصص

همونطور که گفتیم، پرونده های مربوط به ابطال اقرار به وصول مهریه، ظرایف و پیچیدگی های حقوقی زیادی داره. انتخاب یک وکیل متخصص و با تجربه در امور خانواده و دعاوی اسناد، نه تنها شانس موفقیت شما رو بالا می بره، بلکه می تونه کلی از استرس و سردرگمی هاتون رو کم کنه. وکیل می دونه چطور مدارک رو جمع آوری کنه، دادخواست رو تنظیم کنه، توی دادگاه دفاع کنه و به بهترین شکل از حق شما دفاع کنه. فکر نکنید هزینه وکیل، اضافه است، در حقیقت سرمایه گذاری برای حفظ حقوقتونه.

پیشگیری بهتر از درمان

همیشه گفتن پیشگیری بهتر از درمانه. این قضیه توی مسائل حقوقی هم صدق می کنه، به خصوص توی بحث مهریه. به خانم ها توصیه می کنم:

• قبل از امضای هر سندی، خوب مطالعه کنید: هرگز بدون خوندن دقیق و فهم کامل محتوای سند، اون رو امضا نکنید. اگه متوجه نمی شید، از سردفتر یا یک فرد امین و حقوق دان بخواید براتون توضیح بده.
• تحت فشار تصمیم نگیرید: اگه تحت هر نوع فشار، تهدید یا اجباری هستید، هرگز سند مربوط به مهریه (چه اقرار به وصول، چه ابراء یا بذل) رو امضا نکنید. اگه همسرتون عجله داره یا شما رو تحت فشار می ذاره، به هوش باشید.
• با وکیل مشورت کنید: قبل از هر گونه اقدام در مورد مهریه، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید. وکیل می تونه شما رو از عواقب احتمالی باخبر کنه و بهترین راه رو پیش پاتون بذاره.
• مخصوصاً در قبال چک یا سفته: اگه قراره در ازای دریافت چک یا سفته، اقرار به وصول مهریه کنید، حتماً مطمئن بشید که اون چک یا سفته نقد شده یا مشکلی برای نقد شدنش وجود نداره. یادتون باشه، تبصره ماده ۷۰ قانون ثبت دقیقاً برای همین موقعیت هاست.

اصل عدم رجوع از اقرار و استثنائات آن

ممکنه شنیده باشید که «انکار بعد از اقرار مسموع نیست» یا «کسی که اقرار کرده، دیگه نمی تونه از اقرارش برگرده». این حرف درسته، اما نه به این معنی که اقرار به وصول مهریه همیشه قطعیه و راهی برای باطل کردنش نیست.

این جمله یعنی شما نمی تونید صرفاً بگید «من اقرار کردم، ولی پشیمان شدم و الان انکار می کنم». دادگاه این رو قبول نمی کنه. شما برای ابطال اقرار به دریافت مهریه باید دلایل محکمه پسندی داشته باشید و ثابت کنید که اون اقرار از ابتدا باطل بوده یا بر اساس اشتباه یا فریب صورت گرفته. یعنی شما از ماهیت اقرار برنمی گردید، بلکه اثبات می کنید که اون اقرار هیچ وقت صحیح نبوده یا به دلایل قانونی باید باطل بشه. این یه تفاوت ظریف اما خیلی مهمه که باید بهش توجه کنید.

سوالات متداول

آیا اقرار به وصول مهریه شفاهی نیز قابل ابطال است؟

پاسخ: بله، اقرار شفاهی هم در صورت اثبات شرایط ابطال (مثل اکراه یا اشتباه) قابل ابطال است، اما اثبات آن به مراتب دشوارتر از اقرار کتبی و رسمی است و نیاز به شواهد قوی مثل شهادت شهود دارد.

اگر اقرارنامه عادی باشد، امکان ابطال آن چگونه است؟

پاسخ: ابطال اقرارنامه عادی وصول مهریه نسبت به اقرارنامه رسمی، ممکن است از نظر اثبات دلایل ابطال (مانند فقدان قصد یا اشتباه) کمی راحت تر باشد، زیرا اقرارنامه رسمی دارای اعتبار بالاتری است و بار اثبات برای ابطال آن سنگین تر است. اما در هر دو مورد، اصل بر اثبات دلایل قانونی است.

مدت زمان لازم برای رسیدگی به دعوای ابطال چقدر است؟

پاسخ: مدت زمان رسیدگی به دعوای ابطال سند اقرار به وصول مهریه متغیر است و به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله پیچیدگی پرونده، تعداد جلسات دادگاه، نحوه ارائه دلایل و مستندات، و حجم کاری دادگاه ها. این روند می تواند از چند ماه تا یک سال یا حتی بیشتر به طول بینجامد.

چه مدارکی برای ابطال اقرارنامه ضروری است؟

پاسخ: برای ابطال اقرارنامه وصول مهریه، مدارک عمومی مانند سند اقرارنامه مورد نظر، مدارک هویتی خواهان (زن) و خوانده (شوهر) ضروری است. علاوه بر این، باید مدارکی را که برای اثبات دلایل ابطال (مانند تهدید، اجبار، اشتباه، عدم انجام تعهد متقابل) دارید، ارائه دهید. این مدارک می تواند شامل شهادت شهود، مدارک پزشکی، پیامک ها، اسناد بانکی، و سایر مستندات کتبی باشد.

آیا اقرار به وصول مهریه در دوران عقد نیز قابل ابطال است؟

پاسخ: بله، شرایط ابطال اقرار به سن و زمان وقوع اقرار (دوران عقد یا بعد از آن) بستگی ندارد، بلکه به وجود شرایط قانونی ابطال در زمان اقرار مربوط می شود. پس اگر زن در دوران عقد نیز تحت یکی از شرایط قانونی، اقرار به وصول مهریه کرده باشد، می تواند برای ابطال آن اقدام کند.

آیا جهل به قانون می تواند دلیل ابطال اقرارنامه باشد؟

پاسخ: اصولاً «جهل به قانون رافع مسئولیت نیست»؛ یعنی کسی نمی تواند ادعا کند چون از قانون بی خبر بوده، اقرارش باطل است. اما در مورد «اشتباه حکمی» (یعنی اشتباه در فهم حکم قانونی یک موضوع خاص) که در بخش دلایل ابطال توضیح داده شد، اختلاف نظر وجود دارد و برخی حقوقدانان آن را دلیلی برای ابطال می دانند.

آیا می توان برای اقرار به وصول مهریه ای که در قبال وکالت طلاق صورت گرفته و زوج وکالت طلاق را اجرا نمی کند، دادخواست ابطال داد؟

پاسخ: بله، این دقیقاً یکی از مصادیق «عدم انجام تعهد متقابل» است که می تواند دلیل موجهی برای ابطال اقرارنامه وصول مهریه باشد. اگر زن در قبال دریافت وکالت طلاق، اقرار به وصول مهریه کرده و زوج از اعطای وکالت یا اجرای آن خودداری کند، زن می تواند با اثبات این موضوع، برای ابطال اقرارنامه اقدام کند.

نتیجه گیری

دیدید که اقرار به وصول مهریه، هر چند که در ظاهر می تونه حق زن رو از بین ببره، اما توی قانون ما، بن بست نیست. اگه این اقرار تحت شرایطی مثل اکراه، تهدید، فریب، یا اشتباه صورت گرفته باشه و بشه این دلایل رو ثابت کرد، قابل ابطال هستش و می شه حق از دست رفته رو دوباره به دست آورد.

یادمون باشه که آگاهی حقوقی توی اینجور مسائل، مثل یه سپر دفاعیه عمل می کنه. دونستن تفاوت بین اقرار به وصول مهریه، ابراء و بذل، و شناختن دقیق دلایل قانونی برای ابطال، می تونه شما رو از یه ضرر بزرگ نجات بده. پیچیدگی های این پرونده ها و نیاز به جمع آوری مدارک قوی و تنظیم صحیح دادخواست، اهمیت مشاوره و کمک گرفتن از یک وکیل متخصص و مجرب رو دوچندان می کنه.

پس، اگه توی چنین موقعیتی قرار گرفتید، هرگز ناامید نشید و فکر نکنید که راه برگشتی وجود نداره. با آگاهی، پیگیری و کمک گرفتن از متخصصین حقوقی، می تونید از حقوق خودتون دفاع کنید و عدالت رو به جریان بندازید.