اسهال در گوساله ها: از پیشگیری تا درمان

اسهال در گوساله‌ها یکی از مهم‌ترین بیماری‌های دوران نوزادی محسوب می‌شود که در صورت عدم توجه می‌تواند منجر به تلفات شدید، کاهش رشد و آسیب جدی به سیستم ایمنی دام شود. این بیماری در روزهای ابتدایی تولد شایع‌تر است و معمولاً به علت ضعف ایمنی طبیعی بدن گوساله و عدم تغذیه صحیح آغوز بروز می‌کند. گوساله‌ای که در ساعت اول پس از تولد آغوز کافی و با کیفیت دریافت نکند، در برابر انواع عوامل بیماری‌زا از جمله ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها آسیب‌پذیر خواهد بود. این بیماری گاهی خفیف و قابل کنترل است، اما در برخی موارد، در صورت پیشرفت و بی‌توجهی می‌تواند منجر به دهیدراسیون شدید، اسیدوز، کاهش اشتها و حتی مرگ گوساله شود. اهمیت این بیماری نه تنها به علت تلفات احتمالی بلکه به دلیل تاثیر طولانی‌مدت آن بر عملکرد رشد و بازدهی اقتصادی دام است.

گوساله‌هایی که اسهال شدید را تجربه می‌کنند، حتی اگر زنده بمانند، معمولاً رشد کندتری خواهند داشت و به وزن ایده‌آل نمی‌رسند که این موضوع در سیستم‌های پرورش صنعتی ضرر اقتصادی مستقیم ایجاد می‌کند. بنابراین آگاهی دامداران نسبت به دلایل، علائم، روش‌های پیشگیری و درمان این بیماری امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. در ادامه این مقاله به نقل از شرکت داروسازی کاوش بایوتک https://kavoshbiotech.ir/  به روش های درمان و پیشگیری از اسهال نشخوارکنندگان می پردازیم. همراه ما باشید.

درمان و پیشگیری از اسهال نشخوار کنندگان با پودر درمان حمایتی اسهال (Prody)

دیاپرودی پودری ضداسهال و مکملی حمایتی برای نشخوارکنندگان است که استفاده از آن در بره‌ها، بزغاله‌ها و گوساله‌های شیرخوار به‌عنوان بخشی از درمان حمایتی اسهال به‌شدت توصیه می‌شود. پودر درمان حمایتی اسهال Dia-Prody دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که آن را از سایر محصولات مشابه متمایز می‌کند.. یکی از اصلی‌ترین فواید این محصول، توسعه و تقویت جمعیت باکتری‌های مفید دستگاه گوارش است. دستگاه گوارش سالم به تعادل میان باکتری‌های مفید و مضر نیاز دارد. در شرایطی که باکتری‌های مضر مانند سالمونلا یا ای-کولای به سیستم گوارشی حمله می‌کنند، این محصول با کمک به افزایش جمعیت باکتری‌های مفید، از بروز عفونت‌های ثانویه و آسیب به روده جلوگیری می‌کند.

علاوه بر این، پری بیوتیک های موجود در این محصول، به جذب و غیرفعال‌کردن پاتوژن‌ها کمک می‌کنند.

دیا پرودی با جذب و دفع عوامل ایجاد کننده اسهال (ای کولای و سالمونلا ) اسهال های ناشی ای کولای و سالمونلا را به خوبی درمان می کند که می تواند موجب کاهش بروز مشکلات گوارشی و التهابات روده‌ای می‌شود. همچنین، مواد موجود در این محصول به بازسازی پرزهای روده آسیب‌دیده که در اثر اسهال به شدت تحت تاثیر قرار گرفته‌اند، کمک می‌کنند. این فرآیند ترمیم باعث بهبود جذب مواد غذایی و در نتیجه تقویت سلامت عمومی حیوان می‌شود.

فواید استفاده از  دیا پرودی در یک نگاه:

• افزایش جمعیت مفید باکتری های ذستگاه گوراش
• تقویت سیستم ایمنی
• کمک به درمان اسهال تغذیه ای
• بازسازی پرز های آسیب دیده روده
• جلوگیری از سندروم نشتی

علل بروز اسهال در گوساله

علل بروز اسهال در گوساله‌ها به‌طور کلی به دو دسته عفونی و غیرعفونی تقسیم می‌شوند. در دسته‌ی عفونی، مهم‌ترین عوامل شامل ویروس‌هایی مانند روتاویروس و کروناویروس، باکتری‌هایی مثل اشرشیا کلی و سالمونلا، و انگل‌هایی چون کوکسیدیا و کریپتوسپوریدیوم هستند. این عوامل اغلب از طریق دهان و به دلیل شرایط غیربهداشتی وارد بدن گوساله می‌شوند. عفونت می‌تواند منجر به تخریب مخاط روده، اختلال در جذب مواد مغذی و در نهایت اسهال شدید شود. اما نکته مهم اینجاست که عوامل غیرعفونی نیز نقش کلیدی دارند. برای مثال، تغییر ناگهانی در نوع یا مقدار شیر، استفاده از جایگزین شیر بی‌کیفیت، تغذیه با شیر سرد یا آلوده، و عدم ضدعفونی پستانک‌ها یا شیشه‌های شیر از جمله دلایلی هستند که به اختلال در دستگاه گوارش و بروز اسهال منجر می‌شوند. همچنین استرس ناشی از جابه‌جایی، سرمای شدید یا محیط شلوغ نیز می‌تواند سیستم ایمنی گوساله را تضعیف کرده و شرایط را برای ابتلا به بیماری فراهم کند. در بسیاری از موارد، ترکیبی از عوامل عفونی و غیرعفونی با هم دست به دست می‌دهند تا گوساله را بیمار کنند. به همین دلیل صرف درمان علائم بدون رفع علت اصلی، بهبودی کامل را تضمین نمی‌کند. تشخیص درست علت بیماری نیاز به بررسی شرایط محیطی، نوع تغذیه، سن گوساله و گاهی انجام آزمایشات آزمایشگاهی دارد که توسط دامپزشک انجام می‌شود. بدون بررسی دقیق، درمان ممکن است بی‌نتیجه یا حتی خطرناک باشد.

 پیشگیری از اسهال در گوساله

پیشگیری همیشه مؤثرتر و کم‌هزینه‌تر از درمان است. برای کاهش خطر بروز اسهال در گوساله‌ها، باید مدیریت صحیح زایش، بهداشت و تغذیه را همزمان مدنظر قرار داد. نخستین گام، آماده‌سازی مناسب محل زایش است. زایشگاه باید کاملاً تمیز، خشک و عاری از آلودگی باشد. بندناف باید بلافاصله پس از تولد ضدعفونی شود تا از ورود عوامل بیماری‌زا جلوگیری شود. مهم‌تر از همه، گوساله باید در اولین ساعات پس از تولد آغوز کافی و با کیفیت دریافت کند، چرا که آغوز تنها منبع پادتن‌های مادری است که از گوساله در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کند. میزان، دما و زمان تغذیه آغوز باید به دقت کنترل شود. از طرفی، محیط نگهداری گوساله‌ها باید خشک، گرم و با تهویه مناسب باشد. تجمع گوساله‌های زیاد در فضای کوچک، موجب افزایش رطوبت، رشد باکتری‌ها و گسترش سریع بیماری می‌شود. نظافت منظم جایگاه، ضدعفونی تجهیزات شیر دهی و جدا نگه داشتن گوساله‌های بیمار از سالم، از جمله نکات کلیدی در کنترل بیماری است. استفاده از جایگزین شیر باید با دقت انجام گیرد و از محصولات با کیفیت، با ترکیب مناسب و دمای مطلوب استفاده شود. آب آشامیدنی نیز باید همیشه در دسترس، تمیز و ولرم باشد.

رعایت این نکات ساده، اما اساسی، تأثیر زیادی در کاهش ابتلا به اسهال دارد و موجب افزایش نرخ رشد، کاهش مصرف دارو و در نهایت سود بیشتر برای دامدار خواهد شد.

درمان اسهال در گوساله‌ها نیازمند دقت، سرعت و انتخاب روش مناسب بر اساس شدت بیماری است. نخستین و مهم‌ترین اقدام در درمان، جبران آب و الکترولیت‌های از دست‌رفته است. گوساله‌ای که دچار اسهال می‌شود، در مدت کوتاهی مقادیر زیادی مایعات، نمک‌ها و مواد قلیایی را از دست می‌دهد که اگر جبران نشود، باعث دهیدراسیون شدید، ضعف، افت فشار خون و حتی مرگ می‌شود. برای گوساله‌هایی که هنوز قادر به نوشیدن هستند، محلول‌های خوراکی الکترولیتی بهترین گزینه هستند. در موارد شدیدتر که گوساله بی‌حال است یا شیر نمی‌نوشد، تزریق سرم‌های وریدی با تجویز و نظارت دامپزشک ضروری می‌شود. در صورتی که عامل اسهال باکتریایی باشد، تجویز آنتی‌بیوتیک مناسب نیز توصیه می‌شود، اما باید با احتیاط و طبق تشخیص دامپزشک انجام گیرد تا از مقاومت میکروبی جلوگیری شود. در موارد ویروسی و انگلی، معمولاً درمان حمایتی کافی است، اگرچه داروهای خاصی برای کنترل انگل‌ها نیز وجود دارد. قطع تغذیه شیر به طور کامل اشتباه است؛ در اغلب موارد ادامه شیر دادن به همراه الکترولیت‌ها به حفظ انرژی و رشد کمک می‌کند. دامدار باید شرایط گوساله را مرتب کنترل کرده و در صورت عدم بهبود ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت، حتماً با دامپزشک مشورت کند.

استفاده از دامپزشک برای کنترل اسهال گوساله

نقش دامپزشک در کنترل اسهال گوساله‌ها تنها به تجویز دارو محدود نمی‌شود، بلکه بخش زیادی از مدیریت بیماری به نظارت و راهنمایی‌های فنی او وابسته است. دامپزشک با بررسی وضعیت کلی گوساله، نوع و شدت علائم، وضعیت جایگاه نگهداری، تغذیه، و حتی شرایط بهداشتی تجهیزات، می‌تواند منشأ بیماری را شناسایی کند. در مواردی که بیماری گسترده و اپیدمیک شده باشد، انجام آزمایش‌های تخصصی برای شناسایی عامل دقیق ضروری است. دامپزشک با تشخیص عامل ویروسی، باکتریایی یا انگلی، نوع دارو، دوز مصرف، روش مصرف و مدت زمان درمان را مشخص می‌کند تا هم گوساله سریع‌تر بهبود یابد و هم از بروز مقاومت دارویی جلوگیری شود. همچنین او در آموزش دامدار برای پیشگیری‌های بعدی نقش مهمی دارد. دادن توصیه‌هایی در مورد مدیریت صحیح آغوز، برنامه‌ واکسیناسیون، بهداشت زایشگاه، کیفیت جایگزین شیر و پایش رشد گوساله‌ها، همگی از وظایف کلیدی دامپزشک هستند. دامپزشک با بررسی وضعیت دیگر گوساله‌ها و ثبت سابقه بیماری می‌تواند در پیش‌بینی بیماری‌های بعدی کمک کند. استفاده از تخصص او نه تنها باعث درمان بهتر، بلکه به پیشگیری و صرفه‌جویی در هزینه‌های دامداری منجر می شود.

نتیجه گیری

در پایان باید تأکید کرد که اسهال در گوساله‌ها و سایر نشخوارکنندگان جوان نه‌تنها یک تهدید جدی برای سلامت دام است، بلکه می‌تواند خسارات اقتصادی قابل توجهی نیز به دامدار وارد کند. کنترل و درمان این بیماری نیازمند رویکردی چندجانبه شامل تغذیه مناسب، بهداشت محیط، نظارت دامپزشکی و استفاده از مکمل‌های مؤثر است. محصولات درمان حمایتی مانند دیاپرودی به‌عنوان بخشی ضروری از برنامه مدیریت اسهال شناخته می‌شوند. دیاپرودی با جذب و غیر فعال کردن سریع عوامل بیماری‌زا  مانند سالمونلا یا ای-کولای از دستگاه گوارش ، بازسازی پرزهای روده و تقویت جمعیت باکتری‌های مفید روده، نه‌تنها در بهبود علائم نقش دارد، بلکه به تسریع روند بهبودی، کاهش طول دوره بیماری و افزایش شانس بقاء گوساله کمک می‌کند.. با توجه به عملکرد چندوجهی و اثبات‌شده‌ی دیاپرودی، استفاده از آن به‌عنوان درمان اسهال های ناشی از باکتری و اسهال تغذیه ای در گوساله‌ها، بره‌ها و بزغاله‌ها توصیه می‌شود. این محصول می‌تواند در کنار مراقبت‌های دامپزشکی و اصول مدیریتی صحیح، نقش مهمی در کاهش تلفات، بهبود رشد دام و حفظ بهره‌وری گله ایفا کند.